Αριστουργήματα της Ελληνικής Τέχνης: Νομίσματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Μακεδονίας.

Αμφίπολη,
αργυρό τετράδραχμο του Απόλλωνα
(410-354 π.Χ.)
Η κεφαλή αυτή του Απόλλωνα που
κοιτά ελαφρά προς τα δεξιά, είναι
από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα
της Ελληνικής Τέχνης.

                                                                       WAYNE G.SAYLES

Τα αρχαία Νομίσματα

και η Νομισματική Τέχνη
της Αρχαίας Ελλάδος. 

(οι φωτογραφίες είναι επιλογή του Yauna)

Ελληνικές φωνές από το Παρελθόν             

Η Ιστορία είναι η καταγεγραμμένη εμπειρία του ανθρώπου.

 Ολες όμως οι ιστορικές αναφορές επηρεάζονται έως κάποιο βαθμό από τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις του ιστορικού. Ενώ είναι συναρπαστικό να μελετούμε τα γεγονότα από τα σχόλια των αρχαίων συγγραφέων, θα έπρεπε να ενθυμούμαστε πως οι συγγραφείς των επιβιωσάντων έργων της αρχαιότητος απομονώνονται χρονικά  από τα αντικείμενα που γράφουν. 

Οι σύγχρονοι αναγνώστες μπορεί έτσι να καταλήξουν σε ανακριβή συμπεράσματα εάν δεν λάβουν υπ’ όψιν ακόμη και τις σκόπιμες παραποιήσεις που έγι ναν στα κείμενα από τις δυνάμεις που θέλησαν να αιτιολογήσουν την δική τους κοσμοαντίληψη, όπως π.χ.
 ο Αισώπιος μύθος «Αλέκτορες δύο και αετός» που τελειώνει ως εξής:

 «Ο μύθος σημαίνει πως ο Κύριος αντιτάσσεται στους υπερήφανους και ευεργετεί τους ταπεινούς».

Οπως και να γίνει όμως, η λογοτεχνία είναι μία διαφωτιστική πηγή πληροφοριών.

Οι αρχαίοι συγγραφείς μας άφησαν έναν μεγάλο πλούτο πληροφοριών και πολλές από αυτές επιβίωσαν παρά τις πυρές και τις διώξεις.

 Κάποιες από αυτές είναι αρκετά χρήσιμες στην νομισματική ώστε να γίνουν κατανοητά τα σχέδια στα νομίσματα.

 Το πιο χρήσιμο έργο είναι τα «Γεωργραφικά» του Στράβωνος που γράφτηκε την εποχή του Αυγούστου. 

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος έγραψε μια μακρά πραγματεία στα μέσα του πρώτου αιώνος μ.Χ. για οτιδήποτε ήταν γνωστό στον κόσμο των Ρωμαίων. 

Ενα κεφάλαιο της “Φυσικής Ιστορίας» του είναι αφιερωμένο στην τέχνη. 
Σ’ αυτήν συμπεριλαμβάνεται ένας κατάλογος γλυπτών (κυρίως Ελλήνων) και το έργο τους. 

Κάποια σχόλια του Πλίνιου ρίχνουν φως στον ρόλο που έπαιξε η τέχνη στην κοινωνία της εποχής εκείνης τουλάχιστον στην ζωή των μορφωμένων Ρωμαίων. 

Έναν αιώνα αργότερα ο Παυσανίας κατέγραψε τα έργα της γλυπτικής που ήταν ακόμη όρθια ή τα ενθυμούντο ακόμη οι κάτοικοι των περιοχών που επισκεύθηκε στο έργο του «Ελλάδος Περιήγησις». Πολλά από τα μνημειακά έργα που αναφέρονται από τον Παυσανία εμφανίζονται ως εικόνες στην Ελληνική και Ρωμαϊκή νομισματοκοπία των πόλεων. 

Δύο σημαντικοί νομισματολόγοι του τέλους του 19ου αιώνος, ο Πέρσυ Γκάρντνερ και ο Φρίντριχ Ιμχουφ Μπλούμερ ανέλυσαν τα έργα που περιγράφει ο Παυσανίας και εμφανίζονται σε νομίσματα. Το άρθρο τους που εμφανίστηκε στην Journal of Hellenic Studies (1885-1887) ανατυπώθηκε κάτω από νέο τίτλο στα 1964. 

Αργυρό τετράδραχμο
Αλεξάνδρου Γ΄ Μακεδονίας, 325-315 π.Χ.

Γυναικείοι Ελληνικοί Μακεδονικοί Σύλλογοι: Η Φιλόπτωχος ’Αδελφότης Κυριών Θεσσαλονίκης (1873)

της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.

"Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία"

'0 άζιωματικός Κάκαβος (καπετάν Ζώης) 

καί οί συνεργάτιδές του κυρίες

 τής Θεσσαλονίκης 

(Φωτ. Μουσείου Μακεδονικού Άγώνος)

Η Φιλόπτωχος ’Αδελφότης Κυριών Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε τό 1873, τρία μόλις χρόνια μετά τήν αναγνώριση τής Εξαρχίας, μέ ύπόδειξη του Μητροπολίτου Νεοφύτου καί προστάτη άγιο τόν 'Ιωάννη τόν Έλεήμονα,άπό τίς αρχόντισσες Λιζέτα Χατζηλαζάρου, Καλλιόπη Τάττη, Αικατερίνη Ράλλη, Χρυσάνθη Χατζηλαζάρου καί Ελένη Ρουσσίδου, γιά νά σταθεί συμπαραστάτης τών πονεμένων καί πτωχών, πού ή απόγνωση θά μπορούσε νά τούς κάνει ϊσως θύματα ξένων προπαγανδών.

Χρυσάνθη Χατζηλαζάρου,

πρώτη πρόεδρος τής 'Αδελφότητος.

Το γεγονός στάθηκε σταθμός για τή Θεσσαλονίκη με τεράστια απήχηση.
Όλες οί Έλληνίδες της εσπευδαν νά γίνουν μέλη, ενώ άπό τήν λοιπή Ελλάδα καί τό έξωτερικό άθρόες κατέφθαναν οί συνδρομές.

Γυναίκες στο Μακεδονικό Αγώνα: Ναταλία, σύζυγος Παύλου Μελά (1871-1972), αδελφή του Ίωνα Δραγούμη. Η Παύλαινα.

της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.

Φιλολόγου

"Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία"

(1453-1940 μ.Χ.)

Θεσσαλονίκη 1992

Ναταλία Μελά 

 Ποιός είν’ άξιος κι άγλήγορος, άξιος και παλληκάρι 

να πάει να πει της Παύλαινας, της μικροπαντρεμένης, 

να μη αλλάξει τη Λαμπρή, φλουριά να μη φορέσει.

Τόν Παύλο τον σκοτώσανε, τον πρώτο καπετάνιο.

 Μαύρα πουλιά τον τρώγανε, τ’ άσπρα τον τραγουδούνε. 

(Δημοτικό)

 Ή Παύλαινα, όπως την ονοματίζει η λαϊκή Μούσα, η Ναταλία, κόρη του Στεφάνου Δραγούμη κι άξια σύντροφος του Παύλου Μελά, υπήρξε μια σεμνή και μεγάλη ηρωική μορφή, που σφράγισε με πράξεις φιλοπατρίας και θυσιών την εθνική μας ζωή στο μεγαλύτερο μέρος του αιώνα μας.

 Γεννήθηκε την 29ην Νοεμβρίου 1871 κι οι ρίζες της οικογένειας της, που έδωσε θαυμαστούς βλαστούς στο έθνος, βυθίζονται στην ιστορία του Βογατσικού.

’Αδελφή του ’Ίωνα και του Φιλίππου Δραγούμη, 
έλαβε λαμπρή μόρφωση και ανατροφή και γαλουχήθηκε με τα υψηλά ιδανικά της φιλοπατρίας, της θρησκείας και της λευτεριάς, που είχαν γίνει ιερή παράδοση στην οΐκογένειά της.

 Προσωπικό δάσκαλό της είχε τον Θεσσαλονικέα παιδαγωγό Θεοχάρη Πεντζίκη κι εκτός από τα ελληνικά -αρχαία και νέα έγραφε και μιλούσε γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά, ενώ έπαιζε πιάνο και ζωγράφιζε με δεξιοτεχνία.

 Ψηλή, αεράτη και καλλιεργημένη, η αρχοντοπούλα Ναταλία χωρίς να είναι εκρηκτικά ωραία, ήταν συμπαθέστατη και ουδέποτε περνούσε απαρατήρητη.

Γιαυτό κι ό Παύλος Μελάς, απόφοιτος τότε της Σχολής Ευελπίδων, όταν την είδε σε ένα φιλανθρωπικό χορό το καλοκαίρι του 1891, την ξεχώρισε, αγόρασε από το τραπεζάκι της ένα σημειωματάριο και έγραψε:

Μακεδονική Γη: Το ελληνικώτατο βυζαντινό Μελένικο (bul. Мелник).

Μελένικο, αρχές του 20ου αιώνα.

 ΕΙΡΗΝΗΣ ΣΠΑΝΔΩΝΙΔΟΥ

Μηνιαία Επιθεώρηση ΗΩΣ

1960 

Το ελληνικώτατο βυζαντινό Μελένικο, που βρισκόταν καμμιά 30 χιλμ. βόρεια απ'  τα σύνορα της Κούλας, σήμερα πιά είναι για τον Ελληνισμό μόνο κάποιος θρύλος κι η ανάμνησή του ένας ζωντανός καϋμός για τους στρατιώτες μας, που το γνώρισαν το 1913 κι ένα κάρβουνο αναμμένο στις καρδιές των λίγων σκόρπιων παιδιών του. 

Την ύπαρξή του έσβυσε η συνθήκη του Βουκουρεστίου, που το παραχώρησε το 1913 στη Βουλγαρία, από  δε τα ανθρώπινα απομεινάρια του, που είχαν καταφύγει στο Ντεμίρχισσαρ, λίγοι μόνο επέζησαν στην ξένη κυριαρχία του 1916-18. 

Κι όμως, απομονωμένο εκεί πάνω στις δυτικές ριζοβουνιές του Όρβήλου, αποκομμένο απ'  όλους τους δικούς του και ζωσμένο από  άλλόφυλους, είχε κατορθώσει—σκυθρωπό και πεισματάρικο, γαντζωμένο στις πλαγιές του φαραγγιού του-να κρατήσει επί εκατοντάδες χρόνια αμάλαγη τη φυλετική του οντότητα, τον ελληνικό πολιτισμό του.

Άλλά ας προβούμε λοιπόν στη σκιαγράφηση της ανήσυχης ύπαρξης, της σκοτεινής μοίρας του μικρού βυζαντινού Άκρίτη, με λίγα λόγια παρμένα κυρίως από  τη μονογραφία του Μελενικιώτη Π. Σπ. Σπανδωνίδη («Μελένικος» Θεσσαλ. 1930), άλλα κι από  στοματικές οικογενειακές παραδόσεις.

Η ύπαρξη του Μελένικου, καθ'  όσα μπορούμε να ξέρουμε, αρχίζει γύρω στο 800-810. 

Όχυρώνοντας τότε τα βόρεια σύνορά τους, οι Βυζαντινοί έκτισαν, φαίνεται, και στη φυσικά οχυρώτατη θέση του Μελενίκου, ένα φρούριο, κοντά του δε ιδρύθηκε και μια αποικία, που δε μπόρεσε όμως  να κρατηθεί. 

Από  το 904-1014 (ως φρούριο δίχως αποικία) βρίσκεται στα χέρια των Βουλγάρων.

Το 1014, κατά μίαν εκστρατεία του εναντίον των Βουλγάρων, 

ο Βουλγαροκτόνος καταλαβαίνει το φρούριο του Μελενίκου και εγκαθιστα εκεί Βυζαντινή φρουρά. 

Κατά τα τέλη του 12ου αιώνα αποικείται το Μελένικο από  Έλληνες της Φιλιππούπολης, στους οποίους προσθέτονται — άγνωστο πότε — Κρήτες από  των Σφακιών κυρίως τα μέρη.

Μεσαιωνική Μακεδονία: Ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος της Μακεδονικής Δυναστείας και ο Βούλγαρος Τσάρος Σαμουήλ της Βουλγαρίας.

Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

Georg Ostrogorsky

Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους

Geschichte  des Byzantinischen Staates

Αθήνα 1978

(οι φωτογραφίες επιλογή Yauna) 

Το απόγειο της βυζαντινής δυνάμεως: Βασιλειος Β'

Αυτοκράτωρ Βασίλειος ο ΙΙ

Αν και τα δικαιώματα διαδοχής των νόμιμων εκπροσώπων της μακεδονικής δυναστείας δεν εθίγησαν τυπικά από το Νικηφόρο Φωκά και τον Ιωάννη Τζιμισκή, στην συνείδηση των βυζαντινών αριστοκρατών είχε προοδευτικά σβήσει η ιδέα, ότι ο θρόνος ανήκε στην πραγματικότητα στους Πορφυρογέννητους.

 Είχε δηλ, γίνει συνήθεια, η κρατική εξουσία να βρίσκεται στα χέρια ενός στρατηγού που προερχόταν από τις τάξεις των ευγενών.

Γι' αυτό μετά το θάνατο του Ιωάννη Τζιμισκή εμφανίσθηκε ο κουνιάδος του Βάρδας Σκληρός ως επίδοξος διεκδικητής της κενής θέσεως του συναυτοκράτορα.

Έτσι φάνηκε ότι η μακεδονική δυναστεία ήταν προορισμένη, όπως άλλοτε οι Μεροβίγγειοι, να παραχωρήσει την εξουσία της σε μια δυναμικότερη ομάδα αξιωματούχων, ή ήταν καταδικασμένη, όπως οι χαλίφες της Βαγδάτης, να παίζει συνεχώς διακοσμητικό ρόλο στη σκιά ενός πανίσχυρου στρατιωτικού σουλτανάτου.

Οι γιοι του Ρωμανού Β' είχαν φθάσει σε ηλικία που μπορούσαν να αναλάβουν την εξουσία.
Ο Βασίλειος ήταν δεκαοκτώ και ο Κωνσταντίνος δεκαέξη χρόνων .
Στην απαράμιλλη ζωτικότητα του νεαρού αυτοκράτορα Βασίλειου Β' οφείλεται το γεγονός ότι τελικά πέτυχε να διαφύγει από το πεπρωμένο αυτό.

Με τη δραστική υποστήριξη του αδελφού του παππού τους, ευνούχου Βασιλείου, πέτυχαν να αναλάβουν την εξουσία.
Στην πραγματικότητα όμως μόνο ο μεγαλύτερος αδελφός έμελλε να την ασκήσει.
Γιατί ο Κωνσταντίνος Η', ως γνήσιος γιος του πατέρα του, ήταν επιπόλαιος και σ' όλη του τη ζωή δεν επιθυμούσε τίποτα άλλο από την απόλαυση σε δαπανηρές διασκεδάσεις.

Εντελώς αντίθετος ήταν ο Βασίλειος Β', που γρήγορα αποδείχθηκε άνδρας με σιδερένια θέληση και μοναδική δυναμικότητα.
Διακρίθηκε από όλους τους απογόνους του Βασίλειου Α' ως ηγετική φυσιογνωμία και ως αληθινά μεγάλος πολιτικός.

Η συμβολή της ελληνικής παιδείας στη διαμόρφωση της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας.

Ο ρόλος των ελληνικών γραμμάτων

 στις προσπάθειες εκσυχρονισμού

 της βουλγάρικης κοινωνίας τον 19ο αιώνα.

  Prof. Nadia Danova
Institute for Balkan Studies and Center of Tracology
(Yauna: Οι υπογραμμίσεις και οι φωτογραφίες είναι δικές μου)

Κατ’ αρχήν οφείλω να εξηγήσω τον τίτλο της διάλεξής μου.

 Διάλεξα την έκφραση «προσπάθειες εκσυγχρονισμού της βουλγαρικής κοινωνίας», και όχι απλώς «εκσυγχρονισμός της βουλγαρικής κοινωνίας», γιατί, πραγματικά, με την πάροδο του χρόνου όλο και περισσότερο διερωτώμαι σε τι βαθμό ουσιαστικά πραγματοποιήθηκε αυτό το εγχείρημα.


Πριν μιλήσω για τον ρόλο των Ελληνικών Γραμμάτων στην βουλγαρική ιστορία, θα ήθελα να πω μερικά λόγια για την στάση της βουλγαρικής ιστοριογραφίας ως προς το θέμα της ελληνικής επιρροής στην πολιτιστική ζωή των Βουλγάρων.

Αυτό εμφανίζεται στα βουλγαρικά κείμενα την εποχή της διαμόρφωσης της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας τον 18ο αι. και, φυσικά, βρίσκει την θέση του στην μεγάλη εθνική αφήγηση.

Επιπλέον, το θέμα αυτό εισχωρεί μόνιμα στην εθνική μυθολογία των Βουλγάρων. 
Η διαδικασία διαμόρφωσης της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας διεξάγεται σχεδόν όμοια με την ίδια διαδικασία των άλλων κοινωνιών και, φυσικά, εδώ διαπιστώνουμε όλα τα χαρακτηριστικά της πορείας της δημιουργίας της νοερής κοινότητας.

Στον συνάδελφο Πασχάλη Κιτρομηλίδη οφείλουμε την μεταφορά του όρου του Μπενεντίκτ Άντερσον «Imagined Communities» στον χώρο της οθωμανικής Ανατολής, όσον αφορά την έκφραση της διαδικασίας οικοδόμησης του έθνους.
Οφείλω να πω ακόμα ότι, πράγματι, η μετάφραση στα βουλγαρικά ενός σχετικού έργου του Πασχάλη Κιτρομηλίδη έθεσε ενώπιον των Βουλγάρων ιστορικών το πρόβλημα να βρουν την καταλληλότερη λέξη για την απόδοση του όρου του Μπενεντίκτ Άντερσον.

Έτσι στην διαδικασία οικοδόμησης της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας 

εμφανίζεται ο μύθος
σύμφωνα με τον οποίο

 τα βουλγαρικά μεσαιωνικά χειρόγραφα καταστράφηκαν

 από τους Έλληνες μετά την άλωση της Βουλγαρίας από τους Τούρκους,

 το 1396, 

με σκοπό να εξελληνισθούν οι Βούλγαροι.

Η διαδικασία διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας των Βουλγάρων
απαίτησε
να κατασκευασθεί η αρνητική εικόνα του «άλλου»
με τον οποίον γίνεται η σύγκριση - υποχρεωτική φάση της διαδικασίας αυτής -
για να αποδειχθεί ότι είμαστε οι καλύτεροι.

Μελένικο(bul.Мелник). Ελληνόφρονες και Βουλγαρόφρονες Μακεδόνες και ο "σλαβόφιλος" Μητροπολίτης Μελενίκου Προκόπιος(1875-1891).

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΜΠΑΚΑΣ

Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών  

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΕΛΕΝΙΚΟΥ

 ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Ο ΣΕΡΡΑΙΟΣ

(Περίπτωση ορθοδόξου αρχιερέα

 στη δίνη των εθνοφυλετικών ανταγωνισμών

 και της διαμάχης Αθηνών-Φαναρίου)

     

Κατά την κρίσιμη φάση της εμφάνισης και έξαρσης του Βουλγαρικού Ζητήματος στο χώρο της Μακεδονίας 

οι περιπτώσεις ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, 

φιλικά προσκειμένων προς το βουλγαρικό στοιχείο και ενδοτικών στις απαιτήσεις του, 

σκανδάλισαν, προβλημάτισαν και ανησύχησαν πολλούς.

 Ιδιαίτερα η κατάσταση αυτή ενόχλησε την ελληνική εξωτερική πολιτική και τους εκπροσώπους της, δηλαδή τις κατά τόπους ελληνικές διπλωματικές αρχές, που έβλεπαν ορισμένους μητροπολίτες να μην πειθαρχούν στις δικές τους γραμμές και υποδείξεις.

Οι διαφωνίες των εκπροσώπων του ελληνικού κράτους και μητροπολιτών πάνω σε καίρια εθνικά θέματα που χαρακτηρίζουν την εποχή αυτή, οδηγούσαν αρκετές φορές σε ανοιχτές συγκρούσεις και σε προσωπικές αντεγκλήσεις 2. 

Η διαφορετική πολιτική που πολλές φορές ακολουθήθηκε από τα δύο εθνικά κέντρα, την Αθήνα και το Φανάρι, αιτιολογεί την κατάσταση.

29η Σεπτεμβρίου 1941: Η σφαγή των Μακεδόνων στην Μαρτυρική Προσοτσάνη Δράμας.

Εφημερίδα ΗΩΣ του

 Μουσικοχορευτικού Συλλόγου Προσοτσάνης
¨Μέγας Αλέξανδρος"

Η σφαγή της Προσοτσάνης αποτελούσε μέρος του σχεδίου που είχαν καταστρώσει οι Βούλγαροι ώστε να ενταθούν τα μέτρα τρομοκρατίας ενάντια στους Έλληνες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ώστε να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να αλλοιώσουν με αυτόν τον τρόπο την πληθυσμιακή σύσταση της περιοχής.

Η 29η Σεπτεμβρίου αποτελεί για όλους εμάς τους κατοίκους της Προσοτσάνης ημέρα μνήμης για τους σφαγιασθέντες από τους Βουλγάρους, το 1941, συχωριανούς μας.

Τιμούμε την μνήμη αυτών των αθώων ανθρώπων με μια σεμνή τελετή που γίνεται, κάθε χρόνο, στο χώρο των νεκροταφείων στο μνημείο που αναγέρθηκε προς τιμήν τους, καθώς και με τρισάγιο στο μνημείο της γέφυρας της Αλιστράτης όπου εκεί οι περισσότεροι από αυτούς βρήκαν τραγικό θάνατο από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος των Βουλγάρων.

Απώτερος σκοπός των Βουλγάρων και όχι μόνο αυτών ήταν η εγκαθίδρυση τους στο Αιγαίο.

Σε αυτά τα πλαίσια διεκδικούσαν την Μακεδονία και χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο για να το πετύχουν.
 Η επιθυμία τους αυτή αναζωπυρώθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που από τα μέσα περίπου του 19ου αι., έχοντας την ανοχή των τουρκικών αρχών και των Μεγάλων Δυνάμεων οι Βούλγαροι θέτουν σε εφαρμογή το πολυπόθητο σχέδιο τους.

Η επιδίωξη των Βουλγάρων του 1941:
Η Μεγάλη Βουλγαρία,

Με τους κομιτατζήδες να διατρέχουν την ύπαιθρο να τρομοκρατούν τους συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς να σκοτώνουν ιερείς και δασκάλους, που κρατούσαν άσβεστο το φρόνημα των Μακεδόνων και με συνεχείς προπαγάνδα προς την δυτική κοινή γνώμη προσπαθούσαν να προσαρτήσουν την Μακεδονία. 

Έβρισκαν όμως πάντα την σθεναρή αντίσταση των Μακεδόνων που μόνοι τους χωρίς την συμπαράσταση του μικρού και αδύναμου τότε Ελληνικού κράτους κατάφεραν να αποτρέψουν αυτό το σχέδιο.

Ένα σχέδιο το οποίο δεν εγκατέλειψαν ποτέ οι Βούλγαροι.

Βουλγαροκρατούμενη Μακεδονία: Η Εξέγερση και Σφαγή της Δράμας, 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941

Βουλγαρική Κατοχή Δράμα 1941-44

του Τάσου Χατζηαναστασίου

Η ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΔΕΚΠΟΤΑ

ΔΡΑΜΑ 1994

Η βουλγαρική άποψη για τα γεγονότα της Δράμας 

(Σεπτέμβριος 1941)

 και την κατοχή στην Αν. Μακεδονία 

και Δυτ. Θράκη 

(1941-1944)

 Ιστορικό πλαίσιο

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τα γεγονότα αλλά και τις διάφορες προσεγγίσεις στο ζήτημα που πρόκειται να εξετάσουμε, είναι αναγκαίο να αναφερθούμε με συντομία στο γενικότερο ιστορικό πλαίσιο.

Όταν ξέσπασε ο β' παγκόσμιος πόλεμος, η Βουλγαρία είχε φροντίσει να τηρήσει ουδέτερη στάση.

Πριν αποφασίσει να δώσει την υποστήριξη της σε κάποιον από τους εμπολέμους είχε διαπραγματευτεί για μήνες με τις μεγάλες δυνάμεις, ζητώντας κυρίως να αναθεωρηθεί προς όφελος της η συνθήκη του Νεϊγύ του 1919.
Με τη συνθήκη αυτή η Βουλγαρία είχε αποσυρθεί από τη Δυτ. Θράκη και τη Δοβρουτσά, που είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα και στη Ρουμανία αντίστοιχα.

Γραικομάνοι: Οι σλαβόφωνοι Έλληνες της Μακεδονίας, Θράκης και Βουλγαρίας.

Γραικομάνοι Μακεδονομάχοι.
Το αντάρτικο σώμα του Λάζαρου Δογιάμα.

 Δ. Κ. ΒΟΓΑΖΛΗ

ΔΙΔΑΚΤΟΡΟΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΟΛΟΓΟΥ

ΑΡΧΕΙΟΝ ΘΡΑΚΙΚΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ & ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΥ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ (Αριθ. 44)

ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 1954

  (οι φωτογραφίες επιλογές Yauna)

ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ και οι ΓΡΑΙΚΟΜΑΝΟΙ

ΤΗΣ

ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ,

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

   AΘΗNAI 1955

Οι Γραικομάνοι του κ. Δ. Βογαζλή, είναι μια εργασία πολλή καλή και εκλαϊκευτική. 

Γράφηκε από ανδρα, που γνωρίζει τα πράγματα καλά.

Τα γεγονότα βέβαια είναι γνωστά, αλλ΄ ο τρόπος της συναρμολογήσεως του υλικοί) και των συμπερασμάτων είναι ειλικρινής, τίμιος και επαγωγός. η αφέλεια της αφηγήσεως και η εγκατάμιξις προσωπικών γνωμών με τα γεγονότα, είναι ενίσχυσις της ειλικρίνειας του συγγραφέως να είπή και μόνην την αλήθειαν.

Ή  Εταιρεία Θρακικών Μελετών την ετύπωσε (με τον άρ. 44),

 προς ωφέλειαν του Θρακικού λαού δια να διδαχθή τα γεγονότα και την αλήθειαν, αλλά και των άλλων Ελλήνων, 

δια να γνωρίσουν το πρόβλημα των σλαβοφώνων Ελλήνων —των Γραικομάνων— 

που υπήρξαν πάντοτε αγνοί "Ελληνες και αμφισβητούνται από τον σλαβισμόν ως βουλγαρόφωνοι.

ΠΟΛΥΔ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

§ 1. Γραικομάνοι δηλ. Γραικομανείς και Grecomanes επεκράτησε και ονομάζωνται κυρίως οι Σλάβοι άλλα μαζί μ’ αύτους  οι Κουτσόβλαχοι της Μέσης Βαλκανικής,—Μακεδονίας και Θράκης—οι οποίοι μετά το Σχίμα τον 1872 παρέμειναν πιστοί στο Οικουμενικά Πατριαρχείο της Κωνταντινουπόλεως, θεωρούντες τον Ελληνα Πατριάρχην όχι μόνο ως Πνευματικό τους αρχηγό αλλά και ως Ε θ ν ά ρ χ η.

Αντιθέτως Εξαρχικοί η Σχισματικοί εθεωρήθησαν εκείνοι οι Ορθόδοξοι κάτοικοι της Μέσης Βαλκανικής, οι οποίοι ανεγνώρισαν τον Βούλγαρο ’Έξαρχο της Πόλης ως πνευματικό τους αρχηγό κι  Εθνάρχη.

§ 2. 'Υμείς επεκράτησε τους Γραικομάνους των εν λόγω περιοχών, να τους ονομάζουμε Πατριαρχικούς Βουλγάρους η Σλαβοφώνους Έλληνας.

Συνθήκη Βερολίνου 1878

Έν τούτους για νάμαστε πλησιέστερα προς τα πράγματα η πρώτη ονομασία ταιριάζει εφόσον ο αγών Βουλγαρισμού κι' Ελληνισμού για την επικράτηση καθένος από τα δύο είχε καθαρώς εκκλησιαστικό χαρακτήρα, ενώ η δεύτερη όνο μασία ταιριάζει εφ’ οσον ο αγών αυτός πήρε εθνικοεκκλησιαστικόν χαρακτήρα.

Πότε συνέβη αυτό ;

Μια ορισμένη χρονολογία δεν είναι δυνατό να καθορισθή.

 Για τα ηγετικά στελέχη της Κων)πόλεως η μετατροπή αυτή του αγώνος συνέβη κατά την εποχή της συντάξεως των Εθνικών Κανονισμών του Πατριαρχείου της Πόλης, δηλαδή γύρω στο 1860.

Για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς σλαβικής προελεύσεως στα 1872 δηλ. μετά το Σχίσμα, αλλά. στη Μακεδονία και τη Βορειοθράκη, την κατοπινή Άνατ. Ρωμυλία αυτό συνέβη μετά την απελευθέρωση της Μυσίας και της Άν. Ρωμυλίας από την τουρκικήν κυριαρχίαν, δηλ. μετά την υπογραφήν της Συνθήκης του Βερολίνου (1878) και ιδίως όταν η Συνθήκη αυτή εφαρμόσθηκε στην πραξι δηλ. στα 1880.

§ 8. Κατά την χρονική περίοδο 1872—1880 οι Γραικομάνοι ήσαν συγκεντρωμένοι κυρίως σε τρεις περιοχές της Μέσης Βαλκανικής.

α) Στο νοτιοδυτικό τμήμα της κατοπινής Ανατολικής Ρωμυλίας δηλ. το τμήμα εδόθε από την καμπήν του Έβρου με κύρια ερίσματα τον 'Ελληνισμόν την Περιστερά (Pestéra), Τατάρ-Παζαρτζίκ, Φιλιππούπολι, Στενίμαχο και Χάσκοβο.

β) Στο μεσαίο τμήμα της Νοτιοθράκης, νομού Ανδριανουπόλεως με κέντρα τις Σαράντα Εκκλησίες (Kirk-Kilissê) και την ορεινή περιοχή του Μπονρνάρ Χισάρ, γειτονική της επαρχίας Βιζύης, και

γ) Τους νομούς Θεσσαλονίκης, Μοναστηριού και Σκοπιών της Μακεδονίας.

§ 4. Πώς η διακήρυξι του Σχίσματος του 1872 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνταντινουπόλεως με την πλήρη έγκριση των τριών άλλων Πατριαρχείων της ’ Αλεξανδρείας, 'Ιεροσολύμων και  Αντιόχειας συνέτεινε στη

διχοτόμησι των Σλάβων της Μέσης Βαλκανικής, είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα.

Μακεδονικό Ζήτημα. Αναζητώντας εθνική ταυτότητα, ανακαλύπτοντας την ιστορική μνήμη: εικόνες ιστορίας από τη σλαβομακεδονική εθνική θεωρία στις αρχές του 20ού αιώνα

Άννα Αγγελοπούλου

Διδάκτωρ Νεότερης και

Σύγχρονης Ιστορίας Α.Π.Θ.

Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Ξάνθης

(οι φωτογραφίες και  η μορφοποίηση του κειμένου, επιλογή Yauna)

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία απόπειρα παρουσίασης και ερμηνείας του τρό­που με τον οποίο προβάλλεται το μεσαιωνικό παρελθόν του ευρύτερου γεωγραφι­κού χώρου της Μακεδονίας από κείμενα των αρχών του 20ού αιώνα, στα οποία δι­ατυπώθηκε η σλαβομακεδονική εθνική θεωρία και αποδόθηκε «μακεδονική» εθνική ταυτότητα στη σλαβόφωνη μερίδα του μακεδονικού πληθυσμού. 

Συγκεκριμένα, θα αναφερθούμε στις εικόνες για την ιστορία της βυζαντινής περιόδου που σκιαγραφούν συγγραφείς από τη Μακεδονία, οι οποίοι στις αρχές του 20ου αιώνα σπούδαζαν στην Πετρούπολη της Ρωσίας, όπου το 1902-1903, συμμετείχαν στη σύσταση και οργάνωση ενός ολιγομελούς «μακεδονικού επιστημονικού λογοτεχνικού ομίλου». 

Димитрија Павле Чуповски
Dimitrija Čupovski
(1878-1940)

Кръсте Петков Мисирков
Krste Petkov Misirkov
(1874-1926)

Ο όμιλος, τα μέλη του οποίου προέρχονταν κυρίως από τους κόλπους της βουλγαρο-μακεδονικής φοιτητικής νεολαίας της Πετρούπολης, συστάθηκε υπό την αιγίδα της άλλοτε ισχυρής Σλαβόφιλης Φιλανθρωπικής Εταιρείας και είχε ως σκοπό τη διάσωση της πολιτιστικής παράδοσης, τη μελέτη της ιστορίας, καθώς και την καταγραφή των μέχρι τότε προφορικών ιδιωμάτων των Μακεδόνων Σλάβων.

 Ιδρυτικά μέλη του ομί­λου κατά την πρώτη περίοδο της σύστασής του (1902-1903) ήταν οι επονομαζόμενοι Μακεδονιστές Κ. Π. Μισίρκοφ (Krste Petkov Misirkov, 1874-1926) και Δ. Π. Τσουπόφσκυ (Dime Pavle Cupovski, 1878-1940), στα κείμενα των οποίων θα εστιάσουμε κυρίως τη μελέτη μας1.

Μακεδονικό Ζήτημα: ΕΞΩΔΙΚΟΣ ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ – ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Τη Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2018 η
Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων και οι
Παμμακεδονικές Ενώσεις των ΗΠΑ, Αυστραλίας, Καναδά και Αφρικής
απέστειλαν εξώδικες δηλώσεις

στον Πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα,
στον Υπουργό Εξωτερικών κ. Νικόλαο Κοτζιά και
στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Πάνο Καμμένο,

με τις οποίες ζητούν να εισακουστεί η βούληση του κυρίαρχου Ελληνικού λαού, όπως αυτή διαμορφώθηκε από:
(1) τα ογκώδη συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας,
(2) τα ψηφίσματα των Δημοτικών Συμβουλίων της συντριπτικής πλειοψηφίας των Δήμων της Μακεδονίας
(3) τα ψηφίσματα Ομοσπονδιών, Ενώσεων και Συλλόγων από όλη την Ελλάδα περί
ΜΗ ΧΡΗΣΗΣ του όρου ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ από το κράτος των Σκοπίων.

Ακολουθεί η επίδοση της εξώδικης δήλωσης σε ΟΛΟΥΣ (300) τους βουλευτές και είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τον βουλευτή στον οποίον απευθύνεται.

Με αυτήν την ενέργεια
οι Μακεδόνες
 ζητούν από τους εκπροσώπους στο Ελληνικό Κοινοβούλιο 

τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με ξεκάθαρο ερώτημα 

– ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ Ο ΟΡΟΣ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ;

– και οι επιλογές για απάντηση να είναι ΝΑΙ ή ΟΧΙ ξεκάθαρα.

Καλούνται οι Βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου να αντισταθούν στην παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας
και τους ζητείται να δηλώσουν

ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ
(αυτοί και οι αναπληρωματικοί τους)
σε περίπτωση που παρακαμφθεί ο κυρίαρχος Ελληνικός λαός
και τεθεί το θέμα στην ολομέλεια της Βουλής προς ψήφιση,
 ως κίνηση υποστήριξης των δικαίων του Μακεδονικού Ελληνισμού. 

Επισημαίνεται ότι

ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΟΝΟΜΑΤΟΣ 

ισοδυναμεί με
ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ 

κι ότι κάτι τέτοιο χαρακτηρίζεται από το Ελληνικό Σύνταγμα

 ως
ΕΣΧΑΤΗ ΠΡΟΔΟΣΙΑ
 και τιμωρείται

 με  ΘΑΝΑΤΟ.

Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Η γεωγραφική ένοια του όρου «Μακεδονία».

Κωνσταντίνου Βακαλόπουλου

Η Μακεδονία 

στα πλαίσια της Βαλκανικής Πολιτικής 

(1830-1986)

(οι φωτογραφίες επιλογή Yauna)

 Η γεωγραφική ένοια του όρου «Μακεδονία» κατά την Τουρκοκρατία και η ανάλυση της εθνολογικής σύνθεσής της

1.  Τα σύνορα της «μείζονος» Μακεδονίας, η οποία περιλαμ­βάνει σήμερα ελληνικά, σέρβικά και βουλγαρικά εδάφη, εκτείνο­νταν κατά την Τουρκοκρατία
 προς Ν. από τα Χάσια, τα Καμβούνια, τον Όλυμπο και το Αιγαίο πέλαγος, 
προς Β. επάνω από την Αχρίδα και την Πρέσπα και περιλάμβαναν το Κρούσοβο, τον Περλεπέ και τα Βελεσά 
και ανατολικότερα τις περιοχές της Στρώμνιτσας και του Μελενίκου,
ενώ τα δυτικά της όρια ήταν η Πίνδος και τα ανατολικά ο Νέστος.

 Η περιοχή των Σκοπίων δεν αποτελούσε τμήμα της Μακεδονίας, αλλά της Παλαιάς Σερβίας. 

Ωστόσο, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, το βιλαέτι Σκοπίων (Κόσόβου) υπάγεται, σύμφωνα με τις γενικές αρχές της τουρκικής κρατικής διοίκησης, στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας.
Η Μακεδονία περιλάμβανε λοιπόν την εποχή αυτή τα βιλαέτια της Θεσσαλονίκης, του Μοναστηριού και του Κοσόβου.

Η γλωσσική σύνθεση των χριστιανών κατοίκων της Μακε­δονίας (ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι, βλαχόφωνοι και αλβανόφω­νοι) έθετε ασφαλώς τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη γένεση και την επέκταση των διαφόρων εθνικών ή άλλων, κυρίως προπαγανδιστικών, κινήσεων.

 Γι αυτό και το πολιτικό καθεστώς του χριστιανικού πληθυσμού της Μακεδονίας παρουσιάζει μια σημαντική διαφοροποίηση συγκριτικά μ’ εκείνο που επικρατεί την ίδια εποχή, κυρίως μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, τόσο στις υπόδουλες ελληνικές επαρχίες όσο και στις άλλες μεγάλες διοικητικές περιφέρειες της οθωμανικής επικράτειας, στις οποίες διεφιούσαν συμπαγείς σλαβικοί πληθυσμοί.

Παϊτούσκα - Μπαϊτούσκα- Payduska - Ο Θρακομακεδονικός Χορός που χορεύεται σέ όλη την Βαλκανική.

 

 Χρ. Παπακώστα

 Ο παραδοσιακός χορός στα Ντόπια Χωριά Ν. Δράμας) 

Το χορό αυτό τον συναντούμε σε πολλά μέρη στη Θράκη και στη Μακεδονία
σε διάφορες κινητικές και ρυθμικές μορφές (πεντάσημη, εξάσημη και επτάσημη).

Στα χωριά του Νομού Δράμας μπορούμε να τη διακρίνουμε σε τρεις τάκους:

α) όπως  χορεύεται στο Μοναστηράκι με τρία κουτσά βήματα δεξιά και αριστερά και εξάσημο μέτρο γνωστή και ως «Δράνοβσκα πάίτούσκα»)

β) όπως χορεύεται στην Πετρούσα και τους Πύργους, δηλαδή σύμφωνα με τη θρακιώτικη τεχνική αλλά πάλι σε εξάσημο μέτρο

γ) όπως χορεύονταν πιο παλιά στον Ξηροπόταμο , δηλαδή με τρία κουτσά βήματα εμπρός και ένα πίσω. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Ξηροπόταμο επικράτησε να χορεύονται και οι δύο πρώτες παραλλαγές της «παϊτούσκας».

Στο Μοναστηράκι και στον Ξηροπόταμο όταν η «(Μ)παϊτούσκα» χορεύεται σε κλειστό χώρο αποδίδεται αντικριστά. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στην Ορεινή και στον Ξηρότοπο Σερρών στα χωριά αυτά όμως οι χορευτές πιάνονται με τις παλάμες των χεριών .

Οι Μακεδόνες και η Επανάσταση 1821: ΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ
Αγωνιστής και Ιστορικός του 1821
Νικόλαος Κασομούλης
(1795-1872)
από το Πισοδέρι Φλώρινας

ΒΑΪΑ Ε. ΔΡΑΓΑΤΗ
Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία
Επιβλέπων Καθηγητής Βασίλης K. Γούναρης

Α.Π.Θ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010

ΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ

Οι Μακεδόνες στην ελληνική πολιτική σκηνή.

Από την πρώτη στιγµή της εκδήλωσης των κατά τόπους επαναστατικών κινηµάτων, προέκυψε η ανάγκη για τη συγκρότηση µιας «επαναστατικής αρχής», που θα αναλάµβανε να αντικαταστήσει τις οθωµανικές αρχές και να οργανώσει τις πολεµικές επιχειρήσεις, µε σκοπό την αποτελεσµατική διεξαγωγή τους.

Όπως ήταν φυσικό, πρώτοι φορείς εξουσίας αναδείχθηκαν οι τοπικές αρχές.
Τις συνιστούσαν οι οµάδες των ανώτερων κοινωνικών τάξεων, έτσι όπως είχαν διαµορφωθεί κατά την τελευταία φάση της τουρκοκρατίας.

Το Μακεδονικόν Ζήτημα εκκλησιαστικώς: Η Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας και η "Σχισματική θρησκευτική οργάνωσις: Μακεδονική Εκκλησία".

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Καθηγητής εκκλησιαστικής Ιστορίας 
της Θεολογικής Σχολής 

του ΑΠΘ

ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΚΑΘΕΣΤΩΣ 

ΤΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΝ

 ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 

ΑΠΟ ΤΟΥ 1913 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΟΝ

Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως, 

έφαρμόζον την θεμελιώδη κανονικήν άρχήν Του, 

«τά έκκλησιαστικά εί ωθε συμμεταβάλλεσθαι τοις πολιτικοίς», 

έξησφάλισε την νομοκανονικήν ύπόστασιν των μητροπόλεων

 του μακεδονικού χώρου 

έν καιρώ μετά την άπελευθέρωσιν τούτου 

έκ τού  όθωμανικού  ζυγού  

κατά τούς βαλκανικούς πολέμους των έτών 1912 καί 1913.

Ούτω, αί μητροπόλεις της κυρίως Μακεδονίας, αι έντός της έλληνικής έπικρατείας εύρεθεισαι, ώς και των άλλων γεωγραφικών διαμερισμάτων τής Ηπείρου, τών Νήσων του Αρχιπελάγους και τής Δυτικής Θράκης, έχειραφετήθησαν τό 1928 διά τής Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως

 «Περί τής διοικήσεως τών Ιερών Μητροπόλεων τών Νέων Χωρών» 

και διά του νόμου 3615 

«Περι τής έκκλησιαστικής διοικήσεως τών έν ταις Νέαις Χώραις τής Ελλάδος Μητροπόλεων τού Οικουμενικού Πατριαρχείου».

1.         Αί μητροπόλεις τής Μακεδονίας, αί ύπαγόμεναι νυν είς την έφαρμογήν τής αύτής Πράξεως, είναι έν συνόλω  21: 

DIE KRÖNUNG SYMEONS VON BULGARIEN DURCH DEN PATRIARCHEN NIKOLAOS MYSTIKOS

 Kaiser Romanos I. Lekapenos verhandelt
mit Simeon I. von Bulgarien

Georg Ostrogorsky

Byzanz und die Welt der Slawen. 

Beiträge zur Geschichte der byzantinisch-slawischen Beziehungen 

Darmstadt (1974)

Die Bilder und die Textformatierungen 
sind unsere Auswahl (Yauna),
 und nicht im Text enthalten.

Bei den Auseinandersetzungen zwischen Symeon und den byzantinischen Regierungen, die ihm gegenüberstanden, spielte bekanntlich die Frage der Herrschertitulatur eine außerordentlich große Rolle.

Ihretwegen wurden blutige Schlachten geschlagen, Länder und Städte verwüstet, unzählige Menschenleben wurden ihr geopfert. Das kann jedoch nicht wundernehmen, wenn man sich in die Ideenwelt hineinversetzt, in der sich der mittelalterliche Staatsgedanke bewegte.

 Die Herrschertitulatur kennzeichnete die Stellung, die dem Herrscher und somit auch dem von ihm beherrschten Lande in dem vielfältig gegliederten Staatensystem der mittelalterlichen Oikumene zukam.

Simeon I. Emperor of the Bulgarians and Romans (893 – 27 May 927)

Indem Symeon den Kaisertitel für sich in Anspruch nahm, 

suchte er — ebenso wie das später der große serbische Herrscher Stephan Dusan tat — 

die Spitze dieses hierarchisch aufgebauten Staatensystems zu erklimmen,

 Byzanz aus seiner Vorrangstellung im Osten der christlichen Welt zu verdrängen 

und das alte Imperium 

durch ein neues 

slavisch-griechisches Kaiserreich zu ersetzen.