Του κ. Κων/νου Β. Χιώλου
Διδάκτορος Νομικής-
Προέδρου Εθνικής Ενώσεως Βορείων Ελλήνων.
Προέδρου Εθνικής Ενώσεως Βορείων Ελλήνων.
 |
| Το Λάβαρο των Μακεδονικών δυνάμεων της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 που υψώθηκε στη μάχη της Ρεντίνας, στις 17 Ιουνίου 1821, στη Μακεδονία υπό την αρχηγία του Αρχιστράτηγου Εμμανουήλ Παπά φυλάσσεται στην Ι. Μ. Εσφιγμένου στο Άγιον Όρος |
Στον Αγώνα που διεξήχθη στις Παραδουνάβιες Χώρες (Ηγεμονίες), έλαβαν ενεργό μέρος πολλοί Μακεδόνες, μεταξύ των οποίων ο Γεώργιος Ξενοκράτης και ο Νικόλαος Τουζουνίδης από την Θεσσαλονίκη, οι οποίοι εφονεύθησαν την 17η Ιουνίου 1821 κατά την επική μάχη του Σκουλενίου και ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο οποίος μαζί με τον επίσης Μακεδόνα φίλο του Ιωάννη Φαρμάκη, κατόρθωσαν να διατηρηθεί ο Αγώνας στη Μολδαβία επί τετράμηνον εισέτι, αγωνιζόμενοι μετά την πανωλεθρία που υπέστη ο Ιερός Λόχος στο Δραγατσάνι.
Ο Γεωργάκης Ολύμπιος, Αρματολός του Ολύμπου, υπήρξε εκ των πλέον επιφανών αγωνιστών της Επαναστάσεως του 1821.
Διορισθείς υπό του Αλεξάνδρου Υψηλάντη αρχηγός των Δυνάμεων στην Βλαχία, ενίκησε επανειλημμένως τους Τούρκους και διεκρίθη ιδιαιτέρως κατά την ατυχή μάχη του Δραγατσανίου, καταφυγών δε στη Μονή του Σέκου, όπου απεκλείσθη, έθεσε πύρ στα πυρομαχικά του με αποτέλεσμα να ανατιναχθεί στον αέρα μαζί με τους συμπολεμιστάς του.
Η Μακεδονία, που είναι από της αρχαιότητος, η πλέον αιματοβαμμένη περιοχή της Ελλάδος, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, διεκρίθη για τη συμμετοχή της στους εθνικούς αγώνες και δεν υπελήφθη της λοιπής Ελλάδος σε πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας.
Τα απελευθερωτικά κινήματα άρχισαν πολύ ενωρίς στη Μακεδονία.
Η παρουσία, όμως, εις αυτήν ισχυρού τουρκικού στρατού, είχε ως αποτέλεσμα να καταπνίγονται ταύτα στο αίμα εν τη γενέσει των.
Τον πόθο για την Ελευθερία, κράτησαν άσβεστο στη Μακεδονία οι Αρματολοί και οι Κλέφτες.
Οι παντοειδείς διώξεις και καταπιέσεις των Τούρκων, έγιναν αφορμή, ώστε πολλοί Μακεδόνες να τραπούν στα βουνά, από όπου ενεργούσαν επιθέσεις κατά του κατακτητού.
Κυριότερο κέντρο των Κλεφτών αυτών ήταν ο Όλυμπος. Όσο δε οι Τούρκοι καταπίεζαν τους Μακεδόνας, τόσο το πατριωτικό τους συναίσθημα εκρατύνετο.
Πολλοί ήσαν οι Μακεδόνες, οι οποίοι αγωνίσθηκαν και διακρίθηκαν για τη συμβολή τους στην επιτυχή έκβαση της Επαναστάσεως του ’21.
Εκείνος, όμως, που κατ’ εξοχήν λαμπρύνει τις δέλτους της Εθνικής μας Ιστορίας, και τιμά αναμφίβολα την Μακεδονία,
είναι ο εκ Σερρών καταγόμενος
Εμμανουήλ Παπάς,
Αρχιστράτηγος των Μακεδονικών Δυνάμεων,
ο οποίος για την ιερή υπόθεση του υπέρ της εθνικής μας ανεξαρτησίας, απελευθερωτικού Αγώνος, διέθεσε, εκτός από την τεράστια περιουσία του, και η ζωή του, καθώς, επίσης, και τη ζωή όλων των μελών της πολυμελούς οικογενείας του, αποτελουμένης από τον ίδιο, τη σύζυγό του, τους 8 υιούς του και τις 3 θυγατέρες του.
Επίσης, είναι αξία πάσης εξάρσεως και η ομαδική αυτοθυσία των ηρωίδων γυναικών της Ναούσης, οι οποίες με τα τέκνα τους στην αγκάλη για να μην πέσουν εις χείρας των μενομένων Τούρκων και για να αποφύγουν τις ατιμώσεις, ετράπησαν προς ύψωμα στην βραχώδη όχθη της Αραπίτσας και από εκεί, ερρίπτοντο στα καταρρακτώδη νερά του ποταμού και έτσι έκλεισαν για δεύτερη φορά ένα νέο ανατριχιαστικό επίλογο «του χορού του Ζαλόγγου», τον χορό της Αραπίτσας.
Όταν την 25η Μαρτίου 1821, υπό τις ευλογίες της Εκκλησίας, υψώνονταν στην Αγία Λαύρα η Σημαία της κι Ελληνικής Επαναστάσεως, οι Μακεδόνες, που ανέκαθεν έμειναν πιστώς προσηλωμένοι στις αρχές, τα ιδανικά και εκ τα πεπρωμένα της Ελληνικής Φυλής και ως αποστολή τους έταξαν την διαρκή προστασία και άμυνα της Ελλάδος, και που ανέκαθεν προμαχούν σε όλους τους αγώνες του περιουσίου ημών Ελληνικού Έθνους, εξεγέρθηκαν, συμμερίσθηκαν την τύχη της λοιπής Ελλάδος, μη υπολειφθέντες σε ηρωισμούς και αυτοθυσίες και συνεισέφεραν αποφασιστικά ό,τι μπορούσαν στην Εθνεγερσία του 1821.
Τα ιστορικά γεγονότα μαρτυρούν ότι, η συνεισφορά των Μακεδόνων στον υπέρ της Ελευθερίας των Ελλήνων Ιερό Αγώνα του ’21, υπήρξε λίαν αποφασιστικής σημασίας και σπουδαιότητος.
 |
| Αγγελής Γάτσος |
Ένοπλοι Μακεδόνες αγωνίζονται μετά των αδελφών των σε όλη την Ελλάδα.
Στο Μεσολόγγι, στο Πέτα, στην Κιάφα, στην Ύδρα, στα Ψαρά, στη Σκιάθο, στην Εύβοια, στη Στερεά και αλλαχού.
Η Μακεδονία, λόγω της ιδιαζούσης θέσεώς της από γεωγραφικής απόψεως, υπέστη περισσότερον παντός άλλου, τις συνέπειες της Οθωμανικής κατακτήσεως.
Στην εύφορη Μακεδονία, έστρεψαν αρχήθεν αμέριστη την προσοχή τους οι Τούρκοι κατακτητές, προκειμένου να καρπούνται τα αγαθά των κόπων των ραγιάδων τους.
Όσον δε οι Τούρκοι καταπίεζαν περισσότερο τους Μακεδόνες, τόσον το πατριωτικό τους συναίσθημα εκρατύνετο. Οι παντοειδείς πιέσεις και διώξεις των Τούρκων δεν εμπόδισαν την δημιουργία ονομαστών Ελληνικών Κέντρων, τα οποία ήκμαζον εμπορικώς, καλλιεργούσαν τα Ελληνικά Γράμματα και διατηρούσαν άσβεστη τη φλόγα του πατριωτικού συναισθήματος και τον μύχιο πόθο της Ελευθερίας.
Η Θεσσαλονίκη, οι Σέρρες, το Μελένικο, η Κοζάνη, η Σιάτιστα, η Νάουσα και πολλές άλλες πόλεις της Μακεδονίας, διατήρησαν αμείωτη την Ελληνική ζωτικότητά τους καθ' όλη τη διάρκεια της μακραίωνης δουλείας τους υπό τον Τουρκικό ζυγό.
Όταν δε υψώνετο στην Αγία Λαύρα η Σημαία της Ελληνικής Επαναστάσεως και η μία κατόπιν της άλλης εξεγείρετοοι υπόδουλες Ελληνικές πόλεις, οι Σέρρες, οι οποίες ουδέμίαν παρέλειψαν ευκαιρίαν αποτινάξεως του τουρκικού ζυγού, επανεστάτησαν και αυτές και συμμερίσθηκαν την τύχη του Έθνους, υπό την αρχηγία και τις οδηγίες του μεγάλου των τέκνου Εμμανουήλ Παπά, ο οποίος μυηθείς στην Φιλική Εταιρεία υπό του Ιωάννου Φαρμάκη, διέθεσε ολόκληρη την σεβαστή περιουσία του και όλον του το είναι υπέρ του απελευθερωτικού Αγώνος.
Η παρά του Εμμανουήλ Παπά, αναπτυχθείσα δραστηριότητα, ήταν όντως πολύ μεγάλη.
Το επαναστατικό κήρυγμά του και η Επανάσταση της Χαλκιδικής, ανησύχησαν βαθέως την Τουρκική Κυβέρνηση.
Ως εκ τούτου, για να να κοπεί η επέκταση της Επαναστάσεως, εδόθη εντολή στον Πασά της Θεσσαλονίκης Αμπούλ Αβούδ, να εκστρατεύσει κατά της Χαλκιδικής με στρατό 15.000 ανδρών και να καταπνίξει στο αίμα την Επανάσταση των Μακεδόνων, όπερ και εγένετο με την πτώση της Κασσάνδρας κατά την 29η Οκτωβρίου, ύστερα από σθεναρή αντίσταση των 600 υπερασπιστών της.
Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι της Θεσσαλονίκης, αναθαρρήσαντες, επετέθησαν κατά του Χορτιάτη και των Βασιλικών.
Ο Εμμανουήλ Παπάς και οι άνδρες του έμειναν τελείως αβοήθητοι.
Κατόπιν τούτου, εκ μέρους του Εμμανουήλ Παπά εζητήθη η σύμπραξη των οπλαρχηγών του Ολυμπου.και η αποστολή πλοίων από την Ύδρα για την απόκρουση της από θαλάσσης επιδρομής των Τούρκων. Βλέπων με μεγάλη απογοήτευση την κατάσταση, στην οποία είχε περιέλθει η Επανάσταση στη Χαλκιδική, ο Εμμανουήλ Παπάς ανεχώρησε την 27η Οκτωβρίου με τον υιό του από την Κασσάνδρα για την Ύδρα, προκειμένου να επιτύχει το ταχύτερο την αποστολή βοήθειας από πλοία και πολεμοφόδια προς ενίσχυση του Αγώνος στη Χαλκιδική.
Ατυχώς, όμως, συντελούσης και της καταστροφής της Κασσάνδρας, τα γεγονότα έλαβαν ραγδαία εξέλιξη επί τα χείρω.
Το έργο του Εμμανουήλ Παπά, υπήρξε μέγα με τεράστια απήχηση επί του όλου Απελευθερωτικού των Ελλήνων Αγώνος,δεν ήταν, όμως πεπρωμένο να φθάσει ο Εμμανουήλ Παπάς στην Ύδρα, διότι ύστερα από τόσες κακουχίες και έντονες ψυχικές συγκινήσεις, υπέστη εν πλώ συγκοπή καρδίας και απέθανε την 5η Δεκεμβρίου 1821 σε ηλικία μόλις 48 ετών, ενώ το πλοίο παρέπλεε τον Καφηρέα (Κάβο Ντόρο) και ετάφη με τιμές Αρχιστρατήγου στην Ύδρα, μετά δε την μεταβολή του έτους 1843 ανεγράφη το όνομά του, ως ενός των Πρωταγωνιστών της Εθνεγερσίας του 1821.
Έτσι, εξέλιπε μια συμπαθέστατη ,μορφή του Ιερού Αγώνος των Πανελλήνων του 1821, ο ακραιφνής και δυναμικός εκείνος Έλληνας, στον ένθερμο πατριωσμό του οποίου οφείλετο η επαναστατική κίνηση της Μακεδονίας. Το Έθνος με τον θάνατο του Εμμανουήλ Παπά, απεστερήθη τον Αρχιστράτηγον των Μακεδονικών Δυνάμεων, τίτλο που απένειμε στον Εμμανουήλ Παπά ο Δημήτριος Υψηλάντης, Γενικός Επίτροπος της εν Ναυπλίω Επαναστατικής Κυβερνήσεως, «διότι, ιδίαις αυτού δαπάναις, εξήγειρε την Μακεδονίαν εις Επανάστασιν, προσέφερεν υψίστας υπηρεσίας υπέρ της κοινής Ελευθερίας και συνέδραμεν τους αδυνάτους ομογενείς της Θεσσαλονίκης, των Σερρών, της Κασσανδρείας, του Αγίου Όρους και όλης της Χαλκιδικής».
Με την πτώση της Κασσάνδρας, δεν ετελείωσε η δοκιμασία της Μακεδονίας.
Οι υπό τον Ζαφειράκη Θεοδοσίου, τον Καρατάσο και τον Αγγελή Γάτσο, δυνάμεις εισήλθαν την 22α Φεβρουάριου 1822 στην Νάουσα με τρόθεση να καταλύσουν τις Τουρκικές Αρχές και να δώσουν τον όρκο του Αγώνος στον Μητροπολιτικό Ναό.
Ο Αμπούλ Αβούδ, πληροφορηθείς την Επανάσταση της Ναούσης, εβάδισε εναντίον των επαναστατών με δύναμη 16.000 περίπου πεζικού, ιππικού και πυροβολικού.
Την 6η Απριλίου 1822 οι Τούρκοι διασπάσαντες την ζώνη των επαναστατών, όρμησαν με αλλαλαγμούς στις οδούς της πόλεως, κατασφάζοντες αδιακρίτως τους πάντες.
Γυναίκες τότε με μικρά παιδιά στην αγκάλη τους, ετράπησαν προς ύψωμα, στην βραχώδη όχθη της Αραπίτσας και από εκεί, για να μη πέσουν εις χείρας των μαινομένων Τούρκων και για να αποφύγουν τις ατιμήσεις, ως προελέχθη, ερρίπτοντο στα καταρρακτώδη νερά του ποταμού. Οι ηρωίδες αυτές της Ναούσης, με την ομαδική αυτοθυσία τους, έκλεισαν για δεύτερη φορά ένα νέο επίλογο του «χορού του Ζαλόγγου», τον χορό της Αραπίτσας.
Από όσα αναφέρθηκαν συνοπτικώς, διαπιστώνεται ανενδοίαστα ότι, η συνεισφορά των Μακεδόνων στον υπέρ της Ελευθερίας των Ελλήνων Ιερό Αγώνα του 1821, υπήρξε αποφασιστικής σημασίας και σπουδαιότητος. Με τις προαναφερθείσες τρεις μεγάλες επαναστατικές εστίες που εδημιούργησαν οι Μακεδόνες, αντέστησαν σθεναρώς εις τους Τούρκους και συνέβαλαν τα μέγιστα στην επιτυχή έκβαση του υπέρ Πίστεως και Πατρίδος Αγώνος των Πανελλήνων.
Τελικώς, η Επανάσταση στη Μακεδονία κατεπνίγη στο αίμα, αφού οι Τούρκοι διέθεσαν προς τούτο μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις.
Παράταύτα, όμως, το αγωνιστικό φρόνημα των Μάκεδόνων δεν εκάμφθη και συνέχισαν ούτοι απτόητοι τον Αγώνα, παρέχοντες την συνδρομή τους στην λοιπή αγωνιζόμενη Ελλάδα και προσφέροντες εις αυτήν τους βραχίονες και το αίμα τους. Πολλοί δε εξ αυτών διακρίθηκαν στις μάχες για την τόλμη, την ανδρεία, την αυταπάρνηση και το γενναίο φρόνημά τους.
Προκειμένου, λοιπόν, να συνεχίσουν τον Αγώνα τους και την πολύτιμη συνεισφορά τους στην Εθνεγερσία, κατήλθον στην Νότιο Ελλάδα και αφού συγκρότησαν την Μακεδονική Φάλαγγα, παρέσχον αμέριστη την συνδρομή τους στην απελευθέρωση του Γένους των Ελλήνων μέχρι του διπλωματικού τέρματος της Ελληνικής Επαναστάσεως που έλαβε χώραν το έτος 1830 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, δια του οποίου ανεγνωρίσθη διεθνώς το Ελληνικό Κράτος με όρια τον Σπερχειό και τον Αχελώο. *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου