ΤΟΥ ΒΑΣ. Κ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ
Οι οθωμανοί όταν κατέλαβαν την Δράμα το 1383 ανάγκασαν τους Έλληνες γαιοκτήμονες να παραχωρήσουν τις ιδιοκτησίες τους (αγροκτήματα κ.α.) στους κατακτητές.
Οι Έλληνες αυτοί επειδή έχασαν τις περιουσίες τους υποχρεώθηκαν σιγά σιγά να εγκαταλείψουν την πόλη και κατέφυγαν προς διάφορες κατευθύνσεις Πολλοί κατέφυγαν στις μεγαλύτερες πόλεις, στα νησιά και λίγοι στα ορεινά χωριά.
Έτσι η πόλη με την πάροδο του χρόνου έχανε τον ελληνικό της πληθυσμό.
Την καταστροφή ολοκλήρωναν οι αρπαγές, οι δολοφονίες, οι αυθαιρεσίες των νέων αρχόντων.
Οι χωρικοί δεν είχαν δικές τους περιουσίες (χωράφια, αμπέλια κ.ά.) και κατά συνέπεια δεν έχαναν τίποτε με την νέα πολιτική και στρατιωτική κατάσταση.
Εργάτες και υπηρέτες προηγουμένως στους βυζαντινούς γαιοκτήμονες και τώρα υπηρέτες και εργάτες στους Τούρκους τσιφλικάδες μπέηδες.
Γι' αυτό δενπαρατηρήθηκε μεγάλη μείωση του ελληνικού πληθυσμού στα χωριά.
Εργάτες και υπηρέτες προηγουμένως στους βυζαντινούς γαιοκτήμονες και τώρα υπηρέτες και εργάτες στους Τούρκους τσιφλικάδες μπέηδες.
Γι' αυτό δενπαρατηρήθηκε μεγάλη μείωση του ελληνικού πληθυσμού στα χωριά.
Οι χωρικοί εργαζόταν στα κτήματα των μπέηδων και είχαν εξασφαλισμένη την διατροφή τους.
Οι Έλληνες γαιοκτήμονες της Δράμας μετά την δήμευση της ακίνητης περιουσίας τους δεν μπορούσαν να έχουν εισοδήματα και πόρους ζωής γεγονός που τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν την πόλη.
Οι Έλληνες γαιοκτήμονες της Δράμας μετά την δήμευση της ακίνητης περιουσίας τους δεν μπορούσαν να έχουν εισοδήματα και πόρους ζωής γεγονός που τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν την πόλη.
Η μείωση αυτή του ελληνικού πληθυσμού της Δράμας συνεχίσθηκε σε όλο το χρονικό διάστημα της τουρκοκρατίας.
Στο τέλος του 18ου αιώ. και στις αρχές του 19ου αιω. είχαν παραμείνει στην Δράμα μόνο 30 περίπου ελληνικές οικογένειες από τις οποίες ορισμένες είχαν δημιουργήσει και φιλικούς δεσμούς με την οικογένεια του Μαχμούτ πασά του λεγομένου Δράμαλη.
Στο τέλος του 18ου αιώ. και στις αρχές του 19ου αιω. είχαν παραμείνει στην Δράμα μόνο 30 περίπου ελληνικές οικογένειες από τις οποίες ορισμένες είχαν δημιουργήσει και φιλικούς δεσμούς με την οικογένεια του Μαχμούτ πασά του λεγομένου Δράμαλη.
Η κατάσταση αυτή άρχισε να αντιστρέφεται από το 1840 και προσέλαβε γοργότερο ρυθμό η εγκατάσταση Ελλήνων στην Δράμα από το 1850.
Η πληροφορία που μας παραδίνεται από τον δημοσιογράφο και ιστορικό συγγραφέα Νικόλαο Καπετανάκη - Ακρίτα ότι στη Δράμα κατοικούσαν κατά το 1875 μόνο 28 ελληνικές οικογένειες δεν είναι ακριβής.
Από έγκυρες τουρκικές πηγές που δηµοσιεύθηκαν προκύπτει ότι στον καζά Δράµας καταµετρήθηκαν το 1831 ότι υπήρχαν συνολικά 12.702
µόνο άνδρες από τους οποίους
οι 3.077 ήταν χριστιανοί,
οι 8.618 µουσουλµάνοι και
οι υπόλοιποι 1007 τσιγγάνοι.
Το γεγονός ότι στον καζά Δράµας υπήρχαν 3.077 µόνο άνδρες κάτοικοι υποδηλώνει πως ο αριθµός των χριστιανών κατοίκων της περιοχής ήταν µεγαλύτερος.
Ο αριθµός τους πρέπει να ανέβαινε στο διπλάσιο του αριθµού των ανδρών και ίσως όχι λιγότερους από 6.154 κατοίκους. Οι 6.154 χριστιανοί του καζά Δράµας κατοικούσαν στη πόλη η οποία ήταν έδρα του καζά (επαρχία) και του σαντζάκι (νοµού) Δράµας και στα εξήςχωριά:
Δράνοβα,
Βησσοτσάνη,
Τουρκοχώρι,
Πλεύνα,
Προσοτσάνη ,
Κουµπάλιστα,
Μποµπλίτς,
Βώλακας,
Γιουρετζίκι ,
Τσατάλτζα,
Δοξάτο,
Εδιρνετζίκι.
Στα περισσότερα απ' αυτά τα χωριά οι χριστιανοί ήταν περισσότεροι από τους µουσουλµάνους ενώ σε ορισµένα οι τελευταίοι είχαν µια µικρή υπεροχή.
Στα υπόλοιπα χωριά οι κάτοικοι ήταν αποκλειστικά µουσουλµάνοι.
Οι µουσουλµάνοι αυτοί µετακινήθηκαν τον 15ο και 16ο αιώ. κυρίως από την Μ. Ασία και εγκαταστάθηκαν στη περιοχή Δράµας.
 |
| Προσοτσάνη. Γάμος Γραμμουστιάνων |
Από νεότερες γραπτές πηγές που έχουµε στη διάθεσή µας γνωρίζουµε ότι κατά το έτος 1862 είχαν συναφθεί 51 γάµοι στην Δράµα ανάµεσα σε Έλληνες που καταγράφηκαν σε κώδικα της µητρόπολης Δράµας.
Αυτό σηµαίνει ότι υπήρχαν τότε τουλάχιστον 102 ελληνικές οικογένειες στην
Δράµα.
Φυσικά υπήρχαν περισσότερες ελληνικές οικογένειες ίσως το ολιγότερο 300 γιατί δεν µπορεί να διανοηθεί κανείς ότι γόνοι από όλες τις υπάρχουσες οικογένειες είχαν τελέσει το γάμο τους την χρονιά εκείνη.
Τον χρόνο εκείνο είχαν τελέσει το γάμο τους μόνο γόνοι από τις 102 οικογένειες και όχι από όλες τις υπάρχουσες ελληνικές οικογένειες.
Τον ίδιο συσχετισμό ανάμεσα στον αριθμό των γάμων και στον αριθμό των ελληνικών οικογενειών που καθορίσθηκε στην περίπτωση της Δράμας μπορεί κανείς να παραδεχθεί με μεγάλη προσέγγιση ότι παρατητήθηκε και στον αριθμό των γάμων και των ελληνικών οικογενειών σε όλα τα χωριά της περιοχής Δράμας.
Από τα στοιχεία αυτά που διαθέτουμε για την περιοχή Δράμας επιβεβαιώνεται επί πλέον και το συμπέρασμά μας που παραθέσαμε πιο πάνω ότι η η Δράμα είχε την μεγαλύτερη απώλεια του ελληνικού της πληθυσμού από εκείνη που έγινε στις κωμοπόλεις και στα χωριά της.
Όλα τα παρατιθέμενα στοιχεία αναφέρονται στο έτος 1862.
1. Δράμα
|
γάμοι
|
51
| |
2. Τσατάλτζα (=Χωριστή)
|
«
|
178
| |
3. Δοξάτο
|
«
|
43
| |
4. Εδιρνετζίκι (=Αδριανή)
|
«
|
35
| |
5. Δράνοβα (=Μοναστηράκι)
|
«
|
44
| |
6. Βησοτσάνη (=Ξηροπόταμος)
|
«
|
91
| |
7.
|
Πλεύνα (=Πετρούσα)
|
«
|
236
|
8. Μπομπλιτς (=Πύργοι)
|
«
|
8
| |
9. Βώλακας
|
«
|
99
| |
1Ο. Γιουρετζίκι (=Γ ρανίτης)
|
«
|
66
| |
11.Κουμπάλιστα (=Κοκκινόγεια)
|
«
|
27
| |
12. Προσοτσάνη
|
«
|
127
| |
13.Τουρκοχώρι (Μυλοπόταμος)
|
«
|
4
| |
14.Καρα-Τσαλή (=Μαυρόβατος)
|
«
|
3
| |
15.Μιναρε-Τσιφλίκ (=Σιταγροί)
|
«
|
4
| |
16.Γενή-Τσιφλίκ (=Ν. Σεβάστεια)
|
«
|
2
| |
17. Φωτολίβος
|
«
|
8
| |
Στην Τσατάλτζα έγιναν 178 γάμοι που σήμαινε ότι οι νεόνυμφοι προερχόταν από 356 ελληνικές οικογένειες. Στην πραγματικότητα όμως οι οικογένειες πρέπει να ήταν περισσότερες από 450.
Στο Δοξάτο έγιναν 43 γάµοι µε νέους από 86 οικογένειες. Οι οικογένειες στην πραγµατικότητα πρέπει να ήταν πάνω από 200.
Στην Αδριανή έγιναν 35 γάµοι µε νέους από 70 οικογένειες. Οι οικογένειες πρέπει να ήταν περισσότερες από 80.
Στο Μοναστηράκι έγιναν 44 γάµοι µε νεονύµφους από 88 οικογένειες. Τόσες ήταν ή λίγες παραπάνω οι ελληνικές οικογένειες στο χωριό.
Στον Ξηροπόταµο έγιναν 91 γάµοι µε παιδιά προερχόµενα από 182 οικογένειες.
Στην Πετρούσα έγιναν 236 γάµοι µε νεονύµφους υποτίθεται από 472 οικογένειες. Στο χωριό αυτό πρέπει να είχαν τελεσθεί περισσότεροι από ένα γάµο στην ίδια οικογένεια γιατί διαφορετικά δεν εξηγείται πως το χωριό αυτό το 1862 είχε 472 οικογένειες όταν πολύ µεταγενέστερα στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώ. είχε µόνο 370 χριστιανικές οικογένειες.
Πιστεύουµε ότι οι χριστιανικές οικογένειες στην Πετρούσα ήταν περίπου 330.
Στους Πύργους είχαν γίνει 8 γάµοι που σήµαινε ότι υπήρχαν στο χωριό
τουλάχιστον 16 οικογένειες ελληνικές. Στην πραγµατικότητα υπήρχαν 35 περίπου ελληνικές οικογένειες.
Στον Βώλακα τελέσθηκαν 99 γάµοι δηλαδή παντρεύτηκαν νέοι από 198 οικογένειες. Και στο χωριό αυτό πρέπει να έγιναν δύο γάµοι στην ίδια οικογένεια σε πολλές περιπτώσεις. Οι χριστιανικές οικογένειες ήταν γύρω στις 140.
Στον Γρανίτη τελέσθηκαν 66 γάµοι νέων που προερχόταν φυσικά από 172 οικογένειες . Και στο χωριό αυτό πρέπει να έχουµε διπλούς γάµους στην ίδια οικογένεια.
Στα Κοκκινόγεια τελέσθηκαν 27 γάµοι µε νέους από 54 οικογένειες. Και στο χωριό αυτό πρέπει να έχουµε ορισµένους διπλούς γάµους στην ίδια οικογένεια.
Στην Προσοτσάνη έχουµε 127 γάµους µε νέους από 254 οικογένειες. Και στην Προσοτσάνη πρέπει να έγιναν ορισµένοι διπλοί γάµοι στην ίδια οικογένεια. Οι χριστιανικές οικογένειες υπολογίζονται το 1862 στις 220.
Στον Μυλοπόταµο είχαµε 4 γάµους µε νέους από 8 οικογένειες. Στο χωριό, υπήρχαν 20 ελληνικές οικογένειες.
Στον Μαυρόβατο είχαµε 3 γάµους µε νέους από 6 οικογένειες. Οι οικογένειες πρέπει να ήταν τουλάχιστον 10.
Στους Σιταγρούς είχαµε 4 γάµους µε νέους από 8 ελληνικές οικογένειες.
Στην Νέα Σεβάστεια τελέσθηκαν 2 γάµοι µε νέους από 4 οικογένειες ελληνικές.
Στο Φωτολίβος και στην Συµβολή συνολικά έγιναν 18 γάµοι µε νέους από 36 ελληνικές οικογένειες.
Πρέπει να σηµειωθεί ότι οι ελληνικές οικογένειες που κατοικούσαν
στα χωριά (=τσιφλίκια) : Τουρκοχώρι (= Μυλοπόταµος), Καρά - Τσαλή (=
Μαυρόβατος), Μιναρέ (= Σιταγροί), Γενή - Τσιφλίκ (= Ν. Σεβάστεια), Φω-τολίβος και Μπάνιτσα (= Συµβολή) εργαζόταν ως εργάτες στα τσιφλίκια
αυτά που ανήκαν σε Τούρκους µπέηδες της Δράµας.
Από µια άλλη τουρκική πηγή πληροφορούµαστε ότι ο ανδρικός πληθυσµός που καταµετρήθηκε το 1882 στο σαντζάκι (νοµό) της Δράµας ανέβαινε συνολικά σε 41.223 άνδρες από τους οποίους οι 33.301 ήταν µουσουλµάνοι και οι υπόλοιποι 7.922 χριστιανοί.
Υπολογίζεται κατά συνέπεια, ότι ο συνολικός χριστιανικός πληθυσµός στη περιοχή αυτή ανέβαινε γύρω στα 16.000 άτοµα.
Το σαντζάκι Δράµας περιλάµβανε τότε τις περιφέρειες των σηµερινών νοµών Δράµας και Καβάλας περίπου.
ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Καπετανάκη - Ακρίτα, Ν., Μαχµούτ Πασάς κ.λ.π., Δράµα 1937 .
- Πασχαλίδη, Β., Δραµινά Ιστορικά, Δράµα, 1992.
- Τοντόροφ, Νικολάϊ, Η βαλκανική πόλη. 15ος – 19ος αιώνας. Τόµοι Α - Β,
Αθήνα 1986.
-ΚARAL, Osmali Imratatorlugynda ilk nufus sayimi 1831, σ. 197 - 201
(τουρκικά)
6. Istanbul, Belediye Κϋtuphanesί, Salname - i Selanik, 27 Ι 7, σ. 172
(τουρκικά)
6.Κώδιξ της μητρόπολης Δράμας (1862-1901).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου