 |
| Γεώργιος Κ. Χατζηκυριακού. |
ΣΚΕΨΕΙΣ
ΚΑΙ
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΕΚ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ
ΑΝΑ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝ
ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΧΩΡΑ
(1905-1906).
Από το Δραμινό Περιοδικό
"ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ", τεύχη 13,14
Δράμα 1989.
Ποιός ήταν ο Γεώργιος Κ. Χατζηκυριακού.
Είναι ένας από τους επώνυμους πνευματικούς ανθρώπους, που η συμβολή του στον ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ υπήρξε σημαντική.
Γεννήθηκε στη Θεσ/νίκη το 1863.
Ο πατέρας του, πλοιοκτήτης από τα ψαρά, είχε νυμφευθεί κόρη παλαιός οικογένειας της Θεσσαλονίκης.
Εφοίτησε στο Γυμνάσιο Θεσ/νίκης.
Σπούδασε φυσική και Μαθηματικά και επέτυχε να λάβει και τον τίτλο του διδάκτορα. Όταν
άρχισε ο Μακεδονικός Αγώνας, τοποθετήθηκε στο Γενικό Ελληνικό Προξενείο Θεσ/νίκης, σαν επιθεωρητής των Σχολείων των Ελλήνων της Μακεδονίας. Οι υπηρεσίες που πρόσφερε στον ΑΓΩΝΑ, κοντά στον υπέροχο Έλληνα πρόξενο ΛΑΜΠΡΟ ΚΟΡΟΜΗΛΑ ήταν σημαντικές.
Περιόδευσε με αυτοθυσία πολλές φορές τη Μακεδονία, με εντολή του Προξένου, εκτελώντας μυστικές αποστολές.
Η ιδιότητά του ως επιθεωρητού ελληνικών σχολείων, του επέτρεπε να έρχεται σε άμεση επαφή και επικοινωνία με σημαντικά πρόσωπα, όπως Μητροπολίτες κ.λπ. και να μορφώνει γνώμη για την υφισταμένη κατάσταση. Πορίσματα των επιτόπιων περιοδειών του υποβάλλονταν στο Προξενείο.
Οι εντυπώσεις του γραμμένες με γλαφυρότητα αποκαλύπτουν την πλούσια πνευματική καλλιέργεια του συγγραφέα.
Σημαντικό μέρος των εντυπώσεών του αυτών, που αφορούν τη Δράμα και την περιοχή, θα δημοσιεύσουμε σε συνέχειες. Οι αναγνώστες μας θα έχουν έτσι την ευκαιρία να εκτιμήσουν την ολοζώντανη εικόνα της Δράμας και της περιοχής της, κατά την εποχή εκείνη, στις αρχές δηλαδή του αιώνα που τελειώνει, όπως την είδε το διεισδυτικό και παρατηρητικό μάτι του.
Για την πολυσχιδή εθνική δράση του, μετά το κίνημα των Νεοτούρκων, ο Γ.Κ.Χ. απελάθηκε από την Θεσ/ νίκη. Το 1912 διετέλεσε Γενικός Επιθεωρητής Εκπαιδεύσεως Μακεδονίας και για ένα διάστημα, επί παγκάλου, υπουργός Παιδείας, οπότε και υπέγραψε το διάταγμα ιδρύσεως του Πανεπιστημίου Θεσ/ νίκης, το οποίο ο αείμνηστος και πρώτος πρωθυπουργός της πρώτης Δημοκρατίας Αλέξανδρος Παπαναστασίου το είχε έτοιμο.
Αυτός είναι ο Γεώργιος Κ. Χατζηκυριακού, που η συμβολή του στην Παιδεία και στον Μακεδονικό Αγώνα, υπήρξε ανυπολόγιστη.
Πέθανε το 1933 φορτωμένος με τιμητικές διακρίσεις.
Τήν Δράμαν τινες των άρχαιολογούντων έκλαμβάνουσιν ώς έν τών ύπό τό όνομα Δραβήσκος άρχαίων δύο πολισμάχων μνημονευομένων. 'Έτεροι άπορρίπτουσι τούτο παραδεχόμενοι ώς Δραβήσκον τό σήμερον μικρόν χωρίον Στραβήκι, κείμενον πέραν
τού 'Αγγίτου και άνατολικώς τής Κερκινίτιδος έπι των βορειοδυτικών ύπωρειών τού Παγγαίου, μεταξύ τών Κωτσάκι και Προβίστης.
Τήν Δραβήσκον ταύτην μνημονεύει ό Θουκυδίδης λέγων:
«’Έπειτα δε και οί Αθηναίοι... έποίκους μυρίους... πέμψαντες, οϊ διεφθάρησαν έν Δραβήσκω ύπό Θρακών».
' Η Δράμα κατά τήν Ρωμαϊκήν έποχήν ύπήρχε, σωζομένων έρειπίων τειχών αύτής, και είχε σημασίαν τινά διά τον μεταξύ Φιλίππων και Ήρακλείας έν αύτή ύπάρχοντα σταθμόν τής Έγνατίας οδού.
Ύπό τού Άραβος Γεωγράφου Έδρισή, άκμάσαντος κατά τον IB' αιώνα μ.Χ., μνημονεύονται αί Σέρραι και ή Δράμα μεταξύ τών σημαντικωτέρων πόλεων τής ήμετέρας χώρας.
Ό Χριστιανισμός βεβαίως άπό τών πρώτων χρόνων είσήχθη έν αύτή, κείμενη τόσον έγγύς είς τούς Φιλίππους, έν οίς έδίδαξεν ό Απόστολος Παύλος.
Άπετέλει έδραν μητροπολίτου, εις ήν περί τάς άρχάς του ΙΖ' αίώνος (1618 μ.Χ.) συμπεριελήφθη και ή μητρόπολις Φιλίππων ύπό τού Μητροπολίτου αύτών Κλήμεντος, λαβόντος τον τίτλον Μητροπολίτου Φιλίππων και Δράμας.
Άπό τού 1721 μ.Χ. μετά τον τελευταίον Μητροπολίτην τών Φιλίππων Παρθένιον, καταστραφείσης τελείως τής πόλεως ταύτης, ό Μητροπολίτης Δράμας διετήρησε τήν ίστορικήν τών Φιλίππων τιτλοφορίαν, μνημονευόμενος μέχρι σήμερον Φιλίππων, Δράμας καί Ζιχνών.
Ως έδρα τής Μητροπόλεως ταύτης ύπήρχεν έπι πολλά έτη ή κωμόπολις Άλιστράτη, προτιμωμένη της Δράμας ως κοινοτητος ’Ορθοδόξου.
Μετεφέρετο δε ή έδρα έξ ύπαμοιβής εις Άλιστράτην και Δράμαν, άλλ’ ήδη, άναπτυχθείσης τής Δράμας καί οϋσης έδρας τής ομωνύμου διοικήσεως (μουτεσαρίφου), όριστικώς ώρίσθη ή Δράμα καί θά παραμένη τοιαύτη πρωτεύουσα τής ομωνύμου άρχιεπισκοπής.
Ή Δράμα ώς Ελληνική ’Ορθόδοξος κοινότης έπετέλεσε καταπληκτικός προόδους έν βραχεί σχετικώς χρονικω διαστήματι, βαδίζουσα εύθύ και γοργώς πρός πρόοδον και άκμήν, ένεκα ιδίως τής έμπορίας και επεξεργασίας τού καπνού.
’Έχει και ή Ελληνική ’Ορθόδοξος κοινότης Δράμας νά έπιδείξη εύαγή ιδρύματα, εϋλαλα τής έκπολιτιστικής τού ήμετέρου Γένους άποστολής.
Ό Μητροπολιτικός ναός ούχι πολύ εύρύχωρος αλλά σεμνός, εύπρεπής, διακεκοσμημένος, άνεγερθεις τφ 1834 ύπό Γερμανού άρχιερέως, ώς ή έξωθεν γεγραμμένη χρονολογία ορίζει, εις τήν θέσιν φαίνεται παλαιοτέρου ναού, ώς έμφαίνεται έξ ένεπιγράφου μαρμαρίνης πλακός, έντετειχισμένης έπι τού παρακειμένου Μητροπολιτικοϋ οικήματος και φερούσης τήν ύπογραψήν:
«Άνεκαινίσθη ό πάνσεπτος ούτος ναός τής άγιωτάτης Μητροπόλεως Δράμας διά συνδρομής τού κατά καιρόν χρηματίσαντος άρχιερέως τού πανιερωτάτου μητροπολίτου Κου Παρθενίου καί έξόδων των εύσεβών χριστιανών έν έτει 1721».
Ή έπιγραφή είναι κεχαραγμένη διά Βυζαντινών χαρακτήρων συνδεομένων, μετά πολλών άνορθογραφιών.
Παρά τώ Μητροπολιτικώ ναφ τό Μητροπολιτικόν ένδιαίτημα, παλαιόν μέν, άλλ’ άπλούν, άπέριττον, εύπρεπές, οπερ ό νυν Μητροπολίτης Δράμας, διά τού διακρίνοντος τον άνδρα ένθέρμου ζήλου πρός τήν εύπρέπειαν καί κοσμιότητα τών ιερών καθιδρυμάτων, κατέστησε σέμνωμα τής Κοινότητος.
Έν τώ περιβόλω τής Μητροπολιτικής έκκλησίας ύπάρχει κρήνη μετά μαρμαρίνης δεξαμενής, έναντι τής όποίας γέγραπται έπΐ έντετειχισμένης μαρμαρίνης πλακός διά Βυζαντινών χαρακτήρων, συνδεδεμένων, ώς έθος, ή έξής έμμετρος έπιγραφή:
(ως έπικεφαλίς δικέφαλος άετός)
Οί δίψη κατεχόμενοι δεύτε και κορεσθήτε ϋδωρ γλυκύ καλλίροον ϊσως και εύφρανθήτε πηγής, ήν φκοδόμησε Δράμας Μητροπολίτης έπιστατήσας είς αύτήν ώς όντως άρχιθύτης σπουδής κ’ έξόδων τού αύτού κυρίου Νικοδήμου άμα τών έπιτρόπων τε ’Αντωνίου τε και Γεωργίου εις έτος τού χιλιοστού οκτακοσιοστού σωτηρίου δεκάτου καί ένάτου τε άπό Χριστού Κυρίου1819 Μαρτίου 27»
Ή Ελληνική ’Ορθόδοξος κοινότης Δράμας παρουσιάζει σήμερον λαμπράν εικόνα κοινότητος προαγομένης έν τω εύγενεί σταδίω τών γραμμάτων και τού πολιτισμού.
Έκάστη ήμέρα παρερχομένη σημειοί καί έν γενναίον πρός τούτο βήμα.
Παρέχει όντως έαυτήν άξιόζηλον παράδειγμα.
Τήν δέ παραγωγόν δύναμιν τής έπιτελουμένης προόδου άποτελεΐ ό έπιφανής ιεράρχης, ό Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος.
Περιστοιχιζόμενος δέ και ύπό έπιλέκτων τής κοινότητος πολιτών οϋς διαθερμαίνει τό Ιερόν τής φιλογενείας πύρ, δι’ ού και μόνον ό άνθρωπος ώθεΐται είς έργα όντως κοινωφελή, άποκρούων τούς κενούς λόγους και τούς στομφασμούς, προχωρεί έπι τής τροχιάς, ήν προδιέγραψε και δι’ ήν ώς σύμβολον ώρισεν «άει τά πρόσω».
Ή κοινότης Δράμας, έπιδεικνύει πνευματικά της φυτώρια τά παρασκευάζοντα μέλλουσαν εύέλπιδα γενεάν.
Άρρεναγωγειον μετά έννέα τάξεων, παρθεναγωγείον μετά οκτώ τάξεων, αύτοτελές νηπιαγωγείον μετά ύπερεκατόν νηπίων και έν τή συνοικίςι τού σιδηροδρομ. σταθμού άρτισύστατον δημοτικήν σχολήν.
Τό δέ γυμναστήριον άρτίως καταρτισθέν και λειτουργούν άπό τού άρξαμένου σχολικού έτους, προσληφθέντος ειδικού και δοκίμου έξ ’αθηνών γυμναστού, πλαισιοί τήν εικόνα, ήν άνωτέρω έσκιαγραφήσαμεν.
Παρεκτός τούτων και τό παρά τή Μητροπόλει ίδρυμα τής άδελφότητος «Πρόοδος» έικυροί τον τίτλον τής κοινότητος, προοδευτική.
Άνήγειρεν εύπρεπή αίθουσαν άναγνωστηρίου μετά βιβλιοθήκης, έν ή προσερχόμενοι καθ’ έκάστην οί έταΐροι, ώς καί πάς φιλομαθής, άρύονται πνευματικήν τροφήν έξ έφημερίδων, περιοδικών και βιβλίων, άνευ τής όποίας δέν δύναται νά έννοηθή, καί μάλιστα έν τφ νύν αιώνι τής προόδου, ή ζωή τού όντως άνθρώπου.
Έν τή αιθούση ταύτη τελοϋνται και δημόσια άναγνώσματα ύπό τών διδασκάλων και έπιστημόνων τής πόλεως, συντελοϋντα ού μόνον εις πνευματικήν τέρψιν και ώφέλειαν άλλα καί εις ένίσχυσιν έργου τινός κοινωφελούς χρηματικώς, ώς έγένετο χάριν τού οικοτροφείου Άλιστράτης.
Έν τη βιβλιοθήκη τού άναγνωστηρίου άπόκεινται και άρχαιολογικά τινα εύρήματα, έν οίς και πλάξ έκ μαρμάρου,τεθραυσμένη δυστυχώς, έφ’ ής ύπάρχει έπιγραφή Βυζαντινή έχουσα ώδε, ώς άνέγνωμεν αύτήν μετά τού φιλοτίμου και εύπαιδεύτου. κληρικού κυρίου Θεμιστοκλέους, άρχιδιακόνου Δράμας.
ΕΝΚΟΥΡΟΠΑΛΑΤΟΥ. ....
ΑΛΕΞΙΟ ΥΤΕΦΗ Μ ΗΤΟΥΜΑΝΙΑΚΗ
ΦΕΡΕΙΚΑΙΗΣΔΙ ΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΝΤΥΠΟΝΠΑΝΑΓΙΑΔΕΣΠΟΙΝΑ
ΕΙΣΣΩΤΗΡΙΑΝ.
. . . . ΕΠΙΤΗΣΒΑ.ΜΑΝΟΥΗΛ ΚΟΜΝΗΝΟΥ
Έν Κουροπαλάτου
Αλεξίου τε φήμη τού Μανιάκη
φέρει και ής διά γραφής τον τύπον Παναγία Δέσποινα
εις σωτηρίαν.
...Έπι τής Βα(σιλείας) Μανουήλ
Κομνηνού
’Άγνωστον πού και πώς εύρέθη ή πλάξ αύτη έν Δράμα, ή μνηνονεύουσα τοιαϋτα Βυζαντινά ονόματα έπι τής βασιλείας Μανουήλ Κομνηνού,ήτοι τής IB' έκατονταετηρίδος.
Έν Δράμα ύπάρχει και ναΐσκος τις Βυζαντινός τών Ταξιαρχών, πενιχρός μέν και άνευ καλλιτεχνικού ρυθμού, άλλά διατηρών παλαιάς εικόνας άξίας προσοχής ύπό τήν έποψιν τής Βυζαντινής άγιογραφικής.
ΔΟΞΑΤΟ
Έκ τών κλεινών ιών Φιλίππων έρειπίων έπι ώραν άμαξοδρομών παρέρχομαι μικράν όθωμανικήν κώμην και μετ’ αύτήν εισέρχομαι εις τό εύφημον πολίχνιον Δοξάτον, τό όποιον διχοτομεί ή άμαξιτή οδός, άποτελοϋσα και την κεντρικήν αύτοϋ οδόν, έπι της όποίας ή άγορά, ή έκκλησία και τό σχολειον.
Τήν ονομασίαν Δοξάτον τινές μέν είς τήν δεδοξασμένην τοποθεσίαν, τήν πρός Φιλίππους συνορεύουσαν, άποδίδουσιν, έτεροι δ΄ είς τό πεδινόν και όμαλόν και άναπεπταμένον αυτής, έν εϊδει εύρυχώρου πρός υποδοχήν αιθούσης, ην ό λαός ό δοξάτος και τό δοξάτον προσονομάζουσιν.
Τό Δοξάτον είς τον είσερχόμενον τό πρώτον φαίνεται ώς πόλις.
Τό εύρύ και εύθύ τής οδού και τό εύπρεπές τών οικιών τοιαύτην όψιν έμφαίνουσιν.
Τό Δοξάτον άποτελεΐ μίαν τών σημαντικωτέρων έλληνικών ’Ορθοδόξων κοινοτήτων τής έπαρχίας Δράμας.
Ένθεν μέν τό εύφυές τής τοποθεσίας, ώς πρός τήν καλλιεργίαν τού καπνού, ενθεν δέ τό κεντρικόν αύτού, ώς πρός τήν προμήθειαν καπνού έξ όλης τής περιχώρου είς τούς μεγάλους τής Καβάλας καπνοσυλλέκτας, προσεπόρισαν αύτώ οίκονομικήν ίσχύν και πρόοδον και άνέδειξαν, τό δεύτερον ιδίως, οίκους εύπορούντας και είς τήν κοινότητα εύεξίαν προσδίδοντας.
Έπι τής οδού ή πύλη τού περιβόλου είς τό μέσον τού οποίου ϊδρυται ή έκκλησία, σεμνοπρεπής και διακεκοσμημένη, και παρ’ αυτή τό ογκώδες κωδωνοστάσιον, έπι του οποίου έπι μαρμαρίνης πλακός, εις ύφος προσηρμομένης, γέγραπιαι ή έξης έπιγραφή:
ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΗ
ΠΑΣΗΣ ΤΑΞΕΩΣ
ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
ΤΩΝ ΕΝ ΔΟΞΑΤΩ ΟΙΚΟΥΝΤΩΝ
ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΠΑΡΕΠΙΔΗΜΟΥΝΤΩΝ
ΑΔΕΛΦΩΝ ΕΥΣΕΒΩΝ
ΙΔΡΥΘΗ ΟΥΤΟΣ
Ο ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
ΚΛΕΊΖΟΜΕΝΟΣ ΝΑΟΣ ΘΕΟΥ
ΛΗΨΟΝΤΕΣ ΟΥΤΟΙ ΦΟΒΟΝ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ
ΠΑΡ’ ΑΥΤΟΥ.
ΕΤΟΣ 1867.
Και ύπό ταύτην είκονίζεται ό 'Άγιος ’Αθανάσιος.
Έν τώ περιβόλω του ναοϋ και έπι της όδοϋ τό σχολειον ιών άρρένων, πλήρες έξατάξιον άστικόν σχολειον.
Περαιτέρω όπισθεν της έκκλησίας έπι έγκαρσίας όδοϋ τετρατάξιον παρθεναγωγείον μετά νηπιαγωγείου.
Διανυκτερεύσας έν τώ ξενοδοχείω αύτοϋ, άναχωρώ τη ύστεραια και μετά ώρας πορείαν έπανέρχομαι εις Δράμαν, όπόθεν τη έπαύριον έκκινώ πρός έπίσκεφιν τών άλλων πέριξ κωμών αύτής.
ΔΡΑΜΑΣ ΧΩΡΙΑ
Και πρώτον κατευθύνομαι έφιππος είς τήν είς ώρας άπόστασιν μεγάλην και σημαίνουσαν κώμην, τήν νοτιοανατολικώς κειμένην Τσιατάλτζιαν.
Τό τουρκικόν αύτης όνομα, σημαίνον τό δίκροον αύτης, έξηγεΐται έκ της τοποθεσίας, έν η άβαθής και βορβορώδης τάφρος φυσική διχάζει αύτήν, έκτισμένη έκατέρωθεν τής τάφρου και άνωφερώς.
Ύπερπεντακόσιαι οίκογένειαι άποτελοϋσι τήν Έλληνικήν ’Ορθόδοξον ταύτην κοινότητα προαγομένην και ταύτην διά τής καλλιεργίας και έπεξεργασίας του καπνιζομένου φυτοϋ.
Άπόδειξις τής οικονομικής αύτής εύρωστίας ή διά κοινής εισφοράς άνεγειρομένη και έν τώ περατοϋσθαι διατελοϋσα μεγάλη και εύρύχωρος έκκλησία, ή μακρόθεν περίβλεπτος, άσκοϋσα γόητρον και έπιβολήν ού μόνον έπι τής κοινότητος, άλλ’ έφ’ όλης τής περιχώρου, και έφ’ η δικαίως ή κοινότης σεμνύνεται.
’Αλλά καταφανής παρίσταται ή έλλειψις σχολικών κτιρίων, τών ύπαρχόντών παλαιών, στενών και άκαταλλήλων.
’Επί τοϋ πνεύματος τών κατοίκων τής φιλομουσίας έπεκράτησεν ή εύσέβεια.
’Αλλά και τής έλλείψεως ταύτης τήν συμπλήρωσιν δύναται συντόμως νά έπιδιώξη ή κοινότης αϋτη και ν’ άποβή σέμνωμα και στήριγμα τοϋ Γένους έν τώ τμήματι έκείνω τής χώρας.
Ούχ ήττον δεν ύστερεί έν τη εύγενεί τού Γένους ημών πρός πρόοδον άμίλλη, ώς άποδεικνύει ή ύπάρχουσα Φιλοπρόοδος ’Αδελφότης, ητις, άνεγείρασα κομψόν και εύπρεπές άναγνωστήριον μετά βιβλιοθήκης, τήν ήθικήν και πνευματικήν τών κατοίκων άπεργάζεται προαγωγήν.
Έκ Τσιατάλτζης διευθύνομαι βορειοανατολικώς πρός τήν γραφικήν λοφοσειράν, ύπερκειμένην τής πάλαι χώρας τών Όδομάντων, και μετά ώρας όδείαν διά μέσου καπνοσπάρτων άγρών εύρίσκομαι είς τό καλόν χωρίον Έδιρνετζίκ.
Τοϋτο κατοικειται έξ Ελληνικών οικογενειών, περί τάς 100, και έξ ’Οθωμανικών, άποτελουσών μικράν πλειονότητα.
Διακρίνεται διά τό γραφικόν και ύγιεινόν τής θέσεως, τό εύπρόσωπον τών οικιών, ών πολλάί βεβαμμέναι και μετ’ άτεχνων τοιχογραφιών και έπιγραφών πεποικιλμέναι, τήν σχετικήν τών κατοίκων εύπορίαν, τήν έκ τοϋ καπνού και έν αύτώ προερχομένην, και τήν πρός τήν φιλοκαλίαν τών κατοίκων τάσιν μαρτυροϋσι.
Τό σχολικόν κτίριον, έν ω άρρενα και θήλεα παιδεύονται, έπαρκές και άνάλογον πρός τήν κοινότητα, μαρτυρεί τό φιλότιμον και όμογνωμον τών κατοίκων.
Είς τό άκρον τοϋ χωρίου έπι γραφικού τοπίου και έν άπόπτω ή έκκλησία, μετ’ εύρέος περιβόλου, έπιμελημένη, νεοβαφής και άνιστορημένη δι’ άτεχνων και άπειροκάλων ιερών τοιχογραφιών.
Τό Έδιρνετζίκ μετά τής Τσιατάλτζης και τοϋ Δοξάτου άποτελοϋσιν ώς τρεις κλάδοι τοϋ αύτοϋ στελέχους, τρίποδα, έφ’ ού ή έπαρχία Δράμας, ώς είς άσάλευτον στυλό βάτην, έπιστηρίζει ενα τών άκλονήτων στύλων τής έκκλησιασπκής και πνευματικής αύτής ισχύος.
Διά Τσιατάλτζης περί ήλιου δυσμάς έπανέρχομαι πάλιν είς Δράμαν, ϊνα τή έπομένη έπισκεφθώ τάς έξ αντιθέτου διεθύνσεως κειμένας κώμας, Δράνοβον, Βισοτσάνην, Πλεύναν, Βοβλίτσι και Προσωτοιάνην.
Έκ Δράμας λίαν πρωί ίππεύων άναχωρώ κατευθυνόμενος είς τήν κώμην Προσωτσιάνην, δυσμικώς και ολίγον βορείως τής Δράμας κειμένην.
Διασχίζω τήν όμαλήν και έπίπεδον πεδιάδα τής Δράμας, τήν έκτεινομένην πρός τήν διεύθυνσιν έκείνην μέχρι τών ύπωρειών τοϋ Μενοικίου ΒΔ και τών τοϋ Φαλακρού (Μπόζ-Δάγ) ΒΑ, και μετά δίωρον πορείαν ένιππεύω είς τήν κώμην, διακόπτουσαν τήν συνέχειαν τών καπνοσπάρτων άγρών, οϊτινες περιστοιχίζουσιν αύτήν.
Και ή κώμη αυτη, βεβυθισμένη έντός τοϋ έκ τής νικοτιανής καπνού, περισυλλέγει αύτόν έκ τοϋ προνομιούχου αύτής έδάφους και άποστέλλει είς τούς μεγάλους τής Δράμας και Καβάλας καπνοσυλλέκτας. Και πάσαι αί τής πεδιάδος έκείνης κώμαι τό αύτό κέκτηνται φύσει και θέσει προνόμιον.
Ή Προσωτσιάνη είναι ή μάλλον σημαίνουσα κώμη τής πεδιάδος έκείνης και ή μεγαλυτέρα όλων.
Έδρα διοικήσεως μοδίρου, συγκεντροί ύπέρ τάς 1.000 οίκογενείας έν πλεονασμώ τών οθωμανικών.
Έκ τών 400 περίπου Έλληνορθοδόξων άπεσχίσθησαν προ τινων έτών περί τάς 150, τή ύποκινήσει και διαβολή τής γνωστής βουλγαρικής έταιρείας, τής έπιδιωκούσης τούς γνωστούς πολιτικούς σκοπούς.
Ήρξατο έκτοτε μεταξύ τών άρνησιθρήσκων και τών Έλληνορθοδόξων πάλη δεινή και άργαλέα, τών μέν έφορμώντων, ϊνα τά ιερά τής κοινότητος σφετερισθώσι, τών δέ άμυνομένων και άπωθούντων αύτούς.
Έπέτυχον οι σχισματικοί νά οίκειοποιηθώσι μικρόν παρεκκλήσιον, όπερ ώς ναόν μέχρι σήμερον χρησιμοποιούσι, κείμενον παρά τή μεγάλη τής ήμετέρας κοινότητος έκκλησία και έντός τοϋ αύτοϋ περιβόλου, έν φ και τά σχολεία αύτής.
Πλήν τούτου και διαμέρισμα τοϋ σχολικού κτιρίου έπεδικάσθη αύτοις, όπερ ώς σχολειον μικρόν άρρένων και θηλέων διατηροϋσιν.
Όποιον γειτόνημα τελειται μεταξύ τών διαμαχομένων μερίδων, μετά τήν άρπαγήν τών ιερών, εύκόλως έκαστος δύναται νά φαντασθή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου