Ο κομιτατζής ΝΤΑΕΦ και η ανθελληνική του Δράση στη Δράμα.

του κ. Γ.Κ.ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, τ. ΛΥΚΕΙΑΡΧΗ

(ΣΗΜ.Yauna: Ο Βοεβόδας της Δράμας ο οποίος δολοφονήθηκε από τον υπασπιστή του
Panitsa κατ εντολή του Βοεβοδα Sandansky, δεν διεκδικείτε από τους “Μακεδόνες’’, και εκπίπτει 
Στις τάξεις των απλών Βουλγάρων κομιτατζήδων. Βέβαια το αναπάντητο ερώτημα είναι τι ήθελε από το Baltchik της Βουλγαρίας στη Δράμα)  

Μετά το 1885 στη Βουλγαρία ανέκυψαν δύο τάσεις σχετικές με την προσάρτηση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία.

Η μια ονομάστηκε Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (Ε.Μ.Ε.Ο.) με στόχο τη δημιουργία μαζικού χριστιανικού κινήματος για την απελευθέρωση της Μακεδονίας από το οθωμανικό ζυγό κα την καθιέρωση καθεστώτος αυτονομίας.
Σύνθημα της οργάνωσης ήταν ¨Η Μακεδονία στους Μακεδόνες¨.
Όπως ήταν φυσικό το σύνθημα βρήκε ανταπόκριση, αφού το όνειρο των Βουλγάρων για την δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας με την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου το 1878 δεν πήρε σάρκα και οστά.
Η δεύτερη τάση υποστήριζε την κατάληψη της Μακεδονίας από την Βουλγαρία με την ένοπλη βία.
Η τάση αυτή ονομάστηκε Βερχόβεν.

Οι δύο αυτές τάσεις διασπάστηκαν σύντομα. 
Οι Νεότουρκοι επωφελήθηκαν αυτήν την κατάσταση και ανέπτυξαν συνεργασία με τον κυριότερο εκπρόσωπο της Ε.Μ.Ε.Ο. και υποστηρικτή του συνθήματος ¨Η Μακεδονία στους Μακεδόνες¨ Γιάννε Σαντάνσκυ, ο οποίος καταγόταν από το χωριό Βλάχοι του Μελένικου.

Ο Σαντάνσκυ μετά την ένταξή του σε εθνικιστικά επαναστατικά κινήματα στη Βουλγαρία, έρχεται στην Μακεδονία τον Απρίλιο του 1901 με δική του ένοπλη ομάδα αποτελούμενη από 60 κομιτατζήδες.

Αναδείχτηκε ηγέτης της αριστεράς πτέρυγας της ΕΜΕΟ, δηλαδή των Σεντραλιστών, που επιδιώκανε την δημιουργία αυτόνομου καθεστώτος στη Μακεδονία.

Το 1907 ο Σαντάνσκυ έδωσε εντολή στον κομιτατζή Πανίτσα να δολοφονήσει τον Βούλγαρο αρχικομιτατζή Βοεβόδα (Михаил Тодоров Даев) Δάεφ ή Δάγιεφ ή Ντάεφ  ή Ντάιεφ, ο οποίος δρούσε στις περιοχές Δράμας και Ζίχνης έχοντας ορμητήριο το Νευροκόπι (;).

Ο  Ντάιεφ υπήρξε ο εγκέφαλος βομβιστικών επιθέσεων τόσο στη Δράμα, όσο και στην Πλέβνα(σημ. Πετρούσα).

Στη Δράμα η βομβιστική επίθεση έγινε εναντίον του ελληνικού κεντρικού καφενείοθ (καζίνου) στις 6 Ιουλίου 1906. Θύματα της βομβιστικής επίθεσης υπήρξε ο πρόκριτος Γεώργιος Παπαδημητρίου καθώς και ένας Ισραηλίτης, ενώ πληγώθηκε σοβαρά ένας οθωμανός.

Η βομβιστική επίθεση στη Πλέβνα  είχε έξι θύματα.
Βόμβες ρίχτηκαν και στο Μοναστήρι της Αγίας Κυριακής Αλιστράτης την  ημέρα της πανύγηρις (Ιούλος 1906).
Ο Ντάιεφ αρχηγός ενός αντάρτικου σώματος βερχοβιστών από 60 κομιτατζήδες υπήρξε θύμα του ενδοβουλγαρικού ανταγωνισμού.
Από επιστολή του Χρυσοστόμου με ημερομηνία 22 Ιανουαρίου 1907 πληροφορούμεθα ότι ο Ντάιεφ πληγώθηκε στη συμπλοκή της Γράτσιανης και πέθανε ύστερα από λίγο στο Σκρίτσοβο.

Κύριος χώρος δράσης του Σαντάνσκυ ήταν η ¨Ανω Βροντού.
Αλλα και για τον Σαντάνσκυ ή τύχη δεν υπήρξε ευνοική. Οι εσωτερικές Βουλγαρικές συγκρούσεις είχαν ως αποτέλεσμα την εξόντωσή του.
\Έτσι το 1915 δολοφονήθηκε στο Πιρίν από οπαδούς του δεξιού φιλοβουλγαρικού επαναστατικού κινήματος, αφήνοντας  μετέωρο το σύνθημα ¨Η Μακεδονία στους Μακεδόνες¨, ενώ είχε ταχθεί κατά της απόσχισης των βιλαετίων Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου από την οθωμανική αυτοκρατορία.
Η θέση αυτή τον οδήγησε σε προσέγγιση και συνεργασία με το νεοτουρκικό καθεστώς.
Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας υπήρξε η προσπάθειά του να εξουδετερώσει τα ελληνικά ένοπλα σώματα, αλλά και τους Βουλγάρους κομιτατζήδες (φιλομοναρχικούς) στις περιοχές Σερρών-Δράμας-Μελενικίου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

Αρχείο του Εθνοιερομάρτυρος Σμύρνης Χρυσοστόμου (Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης), Αθήνα 2000
Douglas Dakin, The Greek Struggle in Macedonia, 1897-1913), Θεσσαλονίκη 1966.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Η Μακεδονία στις παραμονές του Αγώνα, τομ. ΙΔ΄, Αθήνα 1977.
Πέτρου Θ. Πέννα, Η οργάνωση του Μακεδονικού Αγώνα στη περιοχή σαντζακίου Σερρών, Θεσσαλονίκη 1987.
Θεμιστοκλή Χατζησταύρου, Οι απαρχές του Μακεδονικού Αγώνα 1903-1904 (επιστολή προς πρόξενο Σερρών, Δράμα 19.1.1904).