Εκκλησία και Μακεδονικός Αγώνας. Το Μακεδονικό πριν από τον Μακεδονικό Αγώνα

Παύλος Μελάς,
έργο Θεοφίλου.

Ομιλία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών (Χριστοδούλου)

εις Ημερίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος

 με την ευκαιρία των 100 χρόνων
από τον ηρωικό θάνατο του Παύλου Μελά

18/10/2004

Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος
(17.1.1939-28.1.2008)

Εύλογα η Εκκλησία της Ελλάδος συμμετέχει ενεργότατα στις ενδεδειγμένες εκδηλώσεις μνήμης, τιμής και ευγνωμοσύνης προς τους Μακεδονομάχους όλων των περιόδων.

 Ομολογουμένως η διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα δεν εξαντλείται στην τετραετία 1904 – 1908. Η εκκίνηση του ταυτίζεται με τις αρχές του Ανατολικού Ζητήματος.

 Η δε Ορθοδοξία τον είχε τέλεια συλλάβει σε χρόνους σκοτεινούς.

Η δε Ορθοδοξία τον είχε τέλεια συλλάβει σε χρόνους σκοτεινούς.
 Συγκεκριμένα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Πηγάς ο Α΄ διακήρυσσε στεντόρεια στους υποδούλους ομογενείς του:

Μέγας Αλέξανδρος.

«Εσείς είσθε το γένος εκείνο το περιφρονημένον των ρωμαίων, το οποίον εκυρίευσεν όλην την οικουμένην με την δύναμιν των αρμάτων. 

 Η πρώτη μοναρχία των Περσών μετετέθη εις Αιγυπτίους,

 από τους Αιγυπτίους εις Μακεδόνας, 

οι οποίοι ήσαν Έλληνες, 

το γνήσιον γένος σας. 

Από εκείνους δε εις τους Ρωμαίους, από τους οποίους εσείς και κρατάτε και λέγεσθε.

 Εσείς είσθε εκείνοι, των οποίων οι πατέρες εφώτισαν την οικουμένην, την ορθοδοξίαν της Χριστού πίστεως.

 Τα λείψανα είσθε εσείς της βασιλείας των Ρωμαίων, εσείς τα λείψανα της ορθοδοξίας».