Ελληνική Μακεδονική Παράδοση: Το έθιμο των Ιπποδρομιών Δοξάτου.

Μέγας Αλέξανδος

Ένα έθιμο, οι ρίζες του οποίου χάνονται στους αιώνες, αναβιώνει κάθε χρόνο, στις 2 Μαΐου, στο Δοξάτο Δράμας.

Πρόκειται για το έθιμο των Ιπποδρομιών, αναπόσπαστο στοιχείο της μακράς παράδοσης του Δήμου και από τα κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα της Δράμας.

 Οι ιπποδρομίες, οι οποίες αναδεικνύουν τους ιστορικούς δεσμούς του αλόγου με την περιοχή, πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του Προστάτη και πολιούχου αγίου της μαρτυρικής κωμόπολης του Δοξάτου, Αγίου Αθανασίου.

 Η σχέση του αλόγου με τον Δοξατιανό υπήρξε μοναδική.
Σύντροφος και φίλος από πολύ παλιά σε όλες τις αγροτικές εργασίες, αλλα και στις μεταφορές, στο εμπόριο, στον πόλεμο και στην ψυχαγωγία.

Ως πολύτιμος βοηθός του Δοξατιανού, το άλογο χρησιμοποιήθηκε επί αιώνες για την εκτέλεση αγροτικών εργασιών, όπως ο αλωνισμός, η άροση, η κτηνοτροφία.
Είναι αυτό που θα δώσει την κίνηση στους μυλόλιθους για το άλεσμα δημητριακών και θα κινήσει το γεράνι για την άντληση νερού από το πηγάδι.

Αμφορέας από το Ruvo, 330- 320 π.Χ, που απεικονίζει την μάχη του Δαρείου με τον Αλέξανδρο,
στην κεντρική ζώνη του αμφορέα,
 πιθανόν την μάχη της Ισσού.

 «Όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί στηρίχθηκαν στο άλογο.
Σε όλους τους πολιτισμούς και τις ιστορικές περιόδους, η κατοχή ενός όμορφου, καλογυμνασμένου αλόγου ήταν δείγμα κοινωνικής ισχύος και προβολής. Η περιοχή του Παγγαίου, των Φιλίππων και η ευρύτερη περιοχή του ιππέα ήρωα, του Θράκα ιππέα, αγαπά το άλογο.

Ο Θράκας ιππέας σε ορισμένους χώρους της Θράκης και της Μακεδονίας προσλαμβάνει την ιδιότητα τοπικού Θεού (ήρωας αρχηγέτης, ήρωας Αυλωνίτης) και εικονίζεται ως έφιππος ανδρείος πολεμιστής να σπένδει μπροστά σε ένα βωμό», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων, μέλος του Δ.Σ του ιππικού συλλόγου, κ.Μαρία Στυλίδου.

 Η ιστορία των ιπποδρομιών στο Δοξάτο χάνεται στα βάθη των αιώνων.

 Όπως διευκρινίζει η κ. Στυλίδου, από τα στοιχεία που έχουμε γνωρίζουμε ότι, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι Ιπποδρομίες είχαν τη μορφή του ανταγωνισμού μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, ενώ έδιναν τη δυνατότητα στα Ελληνόπουλα να επιδεικνύουν τις αρετές τους στην ιππασία καθώς και την τεχνική και τη δεξιοτεχνία τους στο «κουμαντάρισμα» των αλόγων.

 «Μεταγενέστερα, στην εποχή του Μακεδονικού αγώνα οι ιπποδρομίες του Δοξάτου ήταν το καλύτερο πρόσχημα για τη συνάντηση των οπλαρχηγών από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας, με στόχο τον συντονισμό της δράσης τους στον αγώνα για την απελευθέρωση», 

σημειώνει η κ. Στυλίδου.

 Η διεξαγωγή των ιπποδρομιών στο Δοξάτο είχε άμεση σχέση με την εργασία των κατοίκων και τη φυσιογνωμία της περιοχής.
Καπνοπαραγωγικό χωριό από την εποχή του μεσοπολέμου μέχρι και το 1967 περίπου, το Δοξάτο είχε 1200 άλογα, που στην πλειοψηφία τους ήταν «εργαλεία» της δουλειάς των κατοίκων, ενώ ανάλογος αριθμός αλόγων υπήρχε και στα γύρω χωριά.

 Η 2α Μαΐου, ημέρα διεξαγωγής των ιπποδρομιών, ήταν μια μέρα ορόσημο για το Δοξάτο.

Ήταν η τελευταία γιορτή πριν από την έναρξη ενός μεγάλου κύκλου εργασιών, πριν από το ξεκίνημα του μόχθου της καπνοφυτείας και στη συνέχεια της καπνοκαλλιέργειας.

 Ήταν η τελευταία γιορτή για τους κατοίκους του Δοξάτου και τα άλογα τους, τα οποία ήταν η κύρια καλλιεργητική «μηχανή» για τους καπνοπαραγωγούς.

 «Όπως θέλει το έθιμο, το οποίο διατηρείται μέχρι σήμερα, τα άλογα που συμμετέχουν στις ιπποδρομίες, την παραμονή των αγώνων παρελαύνουν σε κεντρικό δρόμο του χωριού υπό τον ήχο του ζουρνά και του νταουλιού και φυσικά μπρος σε ένα ατέλειωτο πλήθος, που γνωρίζει πολύ καλά τι είναι διασκέδαση.

Μετά τις κούρσες, οι συγγενείς και οι φίλοι του νικητή τρέχουν, μόλις τερματίσει το άλογο, να σπάσουν ένα αυγό στο μέτωπό του για να μην το πιάσει το … κακό μάτι, να βάλουν το χαϊμαλί με τα δόντια αγριογούρουνου ή τις χάντρες ή να σταυρώσουν στο μέτωπο του αλόγου κόκκινη μπογιά»,
 αναφέρει με υπερηφάνεια ο κ.Γιώργος Θεοφανίδης, επίτιμος πρόεδρος του ιππικού συλλόγου Δοξάτου.

 Σύμφωνα με τον ίδιο, στην περιοχή του Δοξάτου ιδρύθηκαν ιπποφορβεία που τροφοδοτούσαν με άλογα το Μακεδονικό ιππικό, ενώ γραπτές μαρτυρίες αναφέρουν ότι κάποιος Λάμπων από την περιοχή κέρδισε σε αγώνισμα ιπποδρομίας στους Ολυμπιακούς αγώνες.


 Οι αγώνες περιλαμβάνουν τη διεξαγωγή τριών ιπποδρομιών (1000 μέτρων, 1400 και 1800), όπου οι τρεις πρώτοι νικητές κάθε ιπποδρομίας λαμβάνουν, πέρα των χρηματικών συμβολικών επάθλων και «ταπιά», είδος χαλιών που ήταν τα παλαιότερα, παραδοσιακά έπαθλα των αγώνων.

Πηγή Visit drama