Ηράκλεια Λυγκηστίδος-Φλώρινα: Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ

Φλώρινα,Αρχαιολογικό Μουσείο

Λάζαρος Μέλλιος,

Λαογράφος-Iστορικός της Φλώρινας

 (οι φωτογραφίες επιλογές Yauna)

Είναι βαρύ το βήμα «όταν σε καλεί να μιλήσεις για χιλιετίες συνεχούς παρουσίας στο χώρο που λέγεται ΦΛΩΡΙΝΑ.

Και γίνεται ακόμα πιο βαρύ, όταν ο χρόνος είναι αντίστροφα ανάλογος, γιατί χιλιετιών ιστορία, παράδοση και συνέχεια, δεν μπορεί να γίνει σ' ένα 20λεπτο της ώρας.

'Ετσι, όσα πούμε, γιατί τα πολλά, θα τα αφήσσυρε, θάναι μια ανθοδέσμη αλλιώτικη, γιομάτη μνήμες, συγκινήσεις, ντοκουμέντα, παρουσίες, θάναι η ψυχή μας, ο εαυτός μας θάναι, μιας και για τη διαχρονικότητα της πατρογονικής μας κληρονομιάς 'θα 'μιλήσουμε, που αφορά όλους μας, που την έχουμε μέσα μας, πούναι η καρδιά της καρδιάς μας, και που, εδώ, στο χώρο που λέγεται Φλώρινα σήμερα, Ηράκλεια — Λυγκηστίδος στην αρχαία εποχή, συνεχίζεται, ίδια πάντα, και τη βρήσκουμε μέσα στη γη μας, στις παραδόσεις μας, στα ήθη κι έθιμά μας, στα παιγνίδια μας, στα παραμύθια μας, στα όνειρα και και πεπρωμένα μας, πούναι ίδια εδώ κι όπου λάχει Ελληνισμός.

Όλοι οι αγώνες των ανθρώπων του τόπου μας, σκοπό είχαν κι έχουν να αμυνθούν για την πατρώα γη τους, και, τη διατήρηση της οντότητας των Ελλήνων.

Αυτό που ο Πολύβιος αποκάλεσε «πράφραγμα της Ελλάδος είναι η Μακεδονία»,

οι Μακεδόνες τόχουν δώσει πολύ καιρό νωρίτερα, και το δίδουν πάντοτε, ως χθες ακόμα, μα, και σήμερα, εδώ, με το να κρατούν μετερίζια αλόγιστα, και στις υπερπόντιες, εγκαταστάσεις τους καθημερινά, σε ξένη γη, μα πόσο δική τους αλήθεια, μιας και μετ έφεραν εκεί όπου ζουν τα σύνορα του σύγχρονου Ελληνισμού, για να δείξουν την ταυτότητά τους, και την αέναη συνέχεια του αγώνα τους, για την καθαρότητα της φυλής μας και της ιστορίας μας.

Αμυντικοί είναι πάντοτε οι αγώνες των συμπολιτών μου, και του Ελληνισμού φυσικά, και μ΄ ένα σκοπό: 

να ζήσουν λεύτεροι, όπως αυτοί θέλουν κι όπως νιώθουν,
γιατί η γη μας, συνέχεια γεννοβολάει, με τ΄ αλέτρι του σκαφτιά της, αρχαία αγάλματα του Ηρακλή,
 της 'Αρτεμης κλπ.
 δίνει πυθάρια και 
νομίσματα μ΄ εικόνες του Ηρακλή, 
του Φιλίππου, 
του Μεγαλέξανδρου, 
του Ιουστινιανού και....


Ω! Μην με παρεξηγείτε! Δεν έχουν τελειωμό αυτά .... όμως, δίπλα στα δυο κάστρα του Ιουστινιανού, στην φυσική ακρόπολη της μυθολογικής κι αρχαίας Φλώρινας, υπάρχει Σταυρός, κοντά 30 μέτρα ύψος.

Ο Σταυρός αυτός, η Σκέπη και η Χάρη του που βρίσκεται πάνω ατην κορυφή ΚΟΥΛΑ της σημερινής Φλώρινας και ο οποίος έχει γίνει σύμβολο της πόλης μας πλέον και εξάρτησή του, φωτίζει τις εργασίες μας καθώς φώτιζε και το λαμπρό ξενοδοχείο που φιλοξένησε το πρώτο συμπόσιο μας.

 Όμως κάτω από αυτό το ξενοδοχείο ΤΟΤΤΗ είναι η αρχαία Φλώρινα.

Η Ηράκλεια Λύγκου ή Λαούκου ή Λούκου ή Λύκου ή Λυγκηστίδα. 

Ηράκλεια Λυγκηστίς

Ευτυχώς το 1983 το Πανεπιστήμιο τηςΘεσ)νίκης 200 μ. ΝΑ — στο γνωστό στους Φλωρινιώτες αμπέλι του Φρέγκου — ξανάκανε ανασκαφές και βρήκε τη συνέχεια με τα ίδια αρχαιολογικά ευρήματα, που βρήκε κάτω από το ξενοδοχείο ΤΟΤΤΉΣ ο μακαρίτης καθηγητής Κεραμόπουλος, με βοηθό τον μετέπειτα καθηγητή κ. Μπακαλάκη.

Κι έτσι έχουμε ένα κομμάτι από την αρχαία Φλώρινα να το καμαρώνει ο καθένας μας, καθώς και τον βράχο, «το πόδι του Μεγαλέξανδρου» όπως τον λέμε στη Φλώρινα, δηλ. το βράχο με το σημάδι της οπλής του θρυλικού Βουκεφάλα, στα Δυτικά του ξενοδοχείου, μέσα σε σύδενδρο από βαλανιδιές, και, που κάτω του, εκατοστή μέτρα, σε καταπράσινη χαράδρα, απ΄ το λειβαδάκι και το συνεχόμενο ατέλειωτο δάσος, υπάρχει το μονοπάτι που βάδισε ο καπετάν Ναούμης και τα παλικάρια του, μαζί με τον καϊμακάμη της Φλώρινας που είχαν απαγάγει, τότε που με τέτοιους λεβέντες ενώθηκε η Θεσσαλία (1881) με την Μητέρα Ελλάδα, και, τον θυμούνται τον καπετάνιο τους οι Φλωρινιώτες, στο τραγούδι τους:

— Ναουμης πάει στη Φλώρινα και πήρε τον καϊμακάμη Γειά σου Ναούμη παλικάρι. . . .

Θα πω και τούτο, χωρίς να κάνω συγκρίσεις.

Από τους 60 και πλέον αρχαίους χώρους που διαθέτει ο σημερινός Ν. Φλωρίνης, μόνο σε δυο τρεις έχουν γίνει κάποιες αρχαιολογικές ανασκαφές και στα πιο πολλά αρχαιολογικές τομές από τον μακαρίτη Παπαδάκη στα 1913 και μας δείχνουν μια συνέχεια ζωής πάνω από 56 χιλιετίες ιστορικά αποδεδειγμένες.

 Ως αρχαιότερος κατοικημένος χώρος στα Βαλκάνια, λογίζεται απ’ τους ειδικούς το νεκροταφείο του Αρμενοχωρίου, χωριού 5 χ.λ.μ. ανατολικά της Φλώρινας, που σήμερα ακόμα δέχεται και χωνεύει τους κατοίκους του χωριού.

Από την προϊστορία, από τη λίθινη εποχή, από την εποχή του σιδήρου και του χαλκού και κατά του εκ Πισοδερίου συντοπίτη μας συγγραφέα Παντελή Ιωαννίδη η ιστορία της Φλώρινας αρχίζει 10—12000 χρόνια προ Χριστού.
 Αυτά σαν προοίμιο.
Όσο για το βήμα βαρύ. Πολύ βαρύ. Κι αν πείτε για το συνοργανωτή σύλλογο «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ» Φλώρινας έχω να πω πως είναι δημιούργημα των στρατευμένων παιδιών του, όταν επέστρεψαν από την Αλβανία.
Νικητές μεν, αλλά κάτω από τις γνωστές συνθήκες της αντιμετωπίσεως των δύο αυτοκρατοριών και της ύαινας συμμάχου τους, φασιστικής βουλγαρίας και δημιούργησαν το σύλλογο για να συνεχίσουν τον αγώνα των νικητών.

Και όταν μια ομάδα «Αριστοτελικών», συνέταξε τον ύμνο του 33ου Συν) τος Φλωρίνης — που πρώτο αυτό το 1940 έδωσε την πρώτη νίκη κατά του φασισμού, όχι στους Φλωρινιώτες μόνο, αλλά παγκόσμια, ήταν μια ένωση από την αρχαιότητα ως σήμερα.

Από την ιστορία της Φλώρινας βγαίνει πως ουδέποτε ο τόπος αυτός ήταν ήσυχος και πάντοτε μαζί με όλον τον ελληνισμό και δη τον Μακεδονικό ελληνισμό, πολεμούσε για να κρατήσει την ταυτότητά του, την οντότητά του και για να κάνει όπως αυτός νομίζει καλύτερα το κέφι του.

Στην αρχαία εποχή Ηράκλεια Λυγκηστίδος ονομαζόταν η Φλώρινα.

Αργότερα Χλωρινός, Χλωρός, Χλέριν, Λέριν ή Φλωρός, Φλερινός από τη «Φλώρα» την αντίστοιχη θεά της βλάστησης των Ρωμαίων, που είναι η αρχαία ελληνική θεά Χλωρίδα.

Υπάρχει πλούσια βλάστηση στη Φλώρινα κι από κει πηγάζει το όνομά της.

Οι Τούρκοι στους τελευταίους αιώνες την ονόμαζαν Φιλούρινα.

Τούτο μου το είπε και τουρκάλα δασκάλα, που έτυχε να συνυπηρετήσουμε στην Κων)πολη πριν 20 χρόνια (το 1959 ως 1964).

Η ιστορία της Φλώρινας 6 χιλιετίες. 

Πως να καλύψω ένα τόσο μεγάλο ιστορικό διάστημα; Από που ν΄ αρχίσω και που να τελειώσω;

Τη Φλώρινα, την αρχαία  Λυγκηστίδα την ένωσε με την υπόλοιπη Μακεδονία ο Φίλιππος ο В' και το 352 π. X. την έκανε φρούριο.

Το κατάφερε αυτό, γιατί η μητέρα του Ευρυδίκη ήταν πριγκήπισσα Λυγκιστίς.

 Ως τότε οι Λυγκηστές ανταγωνίζονταν με τους άλλους Μακεδόνες '(Έδεσσας) για το ποιος θα είναι κυβερνήτης του χώρου που λέγεται Μακεδονία.

Ήταν σκληροί πολεμιστές οι Λυγκηστές. Συντηρητικοί και δυναμικοί. Ακολούθησαν το Μέγα Αλέξανδρο με δική τους πολεμική μονάδα, τη Λυγκηστίδα τάξη στην οποία ανήκει και η Πρέσπα.

Και διακρίθηκαν και στο πεζικό και στο ιππικό.
Μα και οι γυναίκες τους ήταν το ίδιο ηρωΐδες.

 Η Πρέσπα πάντοτε ήταν Λυγκηστίδα, και οι γυναίκες της φορούν την κεφαλομανδήλα τους σε σχήμα περικεφαλαίας,

Τούτο το κεφαλομανδηλοδέσιμο είναι η αμοιβή τους απ΄ το βασιλιά των Λυγκηστών Αργαίο το Α. που με τη βοήθεια των γυναικών της Πρέσπας, στα 658 π. X. νίκησε τους Ιλλυριούς και επέτρεφε στις γυναίκες να φορούνε περικεφαλαίες για την προσφορά τους, και τις ονόμασε Μιμαλλόνες δηλ. μιμήθηκαν τους άντρες.

Όπως έγινε και το 1940.
Οι άντρες της Πρέσπας πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή. Οι γυναίκες τους, εκτός που βοήθησαν στο στισιμο των μονίμων πολυβολείων, μένανε σ΄ αυτά, μαζί με τους άντρες του Λόχου Προκάληφης του Λαιμού — Πρέσπας, που ήταν όλοι Φλωρινιώτες, όπως και ο Διοικητής τους, μακαρίτης, Υπολοχαγός Παύλος Τσάμης.

Και κει, στην ειδυλλιακή κι απόμακρη Βυζαντινή Πρέσπα, δυο ώρες μετά την έναρξη του πολέμου την 28 Οκτωβρίου 1940, οι Φλωρινιώτες σκαπανείς, αντί να ανατινάξουν τις γέφυρες και τους δρόμους, όπως είχαν διαταγή, κουβαλούσαν τους πρώτους 35 Ίταλοφασίστες αιχμαλώτους του В'. παγκόσμιου πολέμου, χαρίζοντας έτσι χαμόγελο νίκης κατά του ως τότε αήττητου και φοβερού φασισμού.

Και δώσαν κι άλλα πολλά ακόμη οι Φλωρινιώτες για τη δόξα και το μεγαλείο του Ελληνισμού.

Ισως μαζί με το όνομα του Μ. Αλεξάνδρου που με την ονομασία Σκεντέρ ή Σκαντάρ είναι γνωστός και στις μυθολογίες, όχι μόνο όλων των Ανατολικών λαών, αλλά και των Σκανδιναυών ακόμη — ίσως να ήταν και κάποιοι Φλωρινιώτες μαζί του — δοθέντος ότι και στους Αίνου ακόμη, μια φυλή που ζει στο βορειότερο νησί της Ιαπωνίας το Χοκάϊντο, λατρεύεται η αρκούδα.

Και πιστεύουν κι αυτοί πατρογονικά — γιατί δεν είναι γραμμένο τίποτα — πως ένα μέρος τους ήρθε σε επιμειξία με λευκούς στρατιώτες του Σκαντάρ, του μεγάλου Στρατηλάτη.

Κι εμείς εδώ στη Φλώρινα λατρεύουμε την αρκούδα. Και η αρκούδα κατά μεταγενέστερο μύθο ήταν ιερό ζώο της Άρτεμης.
Гι αυτό έχουμε και την Αρκτία  Αρτίεμη στη Βραυδρώνα, την περίφημη Λούτσα.
Ας μην ξεχνούμε κα. ταύτιση των αστεριών της Αρκτου (Μεγάλης και Μικρής) αστερισμών δηλ. που οι Αϊνού και οι αρχαίοι πρόγονοί μας, και σήμερα ακόμα, λατρεύουμε.

Την Πρωτοχρονιά εμείς στη Φλώρινα, σε βουνήσια και καμπίσια χωριά κάνουμε τις λεγόμενες πιτουλίτσες ( = τηγανίτες) για να γεννήσει, η αρκούδα ανώδυνα, και η αρκούδα είναι το υποκατάστατο της λατρείας προς τη Αρτεμη.

Στην Αχρίδα Γ) βίας υπάρχει ζωγραφιά και πλάκα ανάγλυφη, στην οποία ο Όσιος Ναούμ — που ποτέ δεν κήρυξε στην Αχρίδα — φέρεται να οργώνει με ζευγάρι από αγελάδα και αρκούδα.

Έχουμε δηλ. στο σημείο αυτό την ένωση των δύο Θρησκειών. 

Tου αρχαίου Δωδεκάθεου με τον Χριστιανισμό, ο οποίος στα μέρη μας παρουσιάζεται στα 300 μ.Χ. περιπού.

Στη Ρωμαιοκρατία η Λυγκηστίδα έχασε το όνομά της.

Αιτία; 

Επέπλευσε η ονομασία Πελαγωνία, 

γιατί η μεγαλύτερη πόλη τώρα ήταν η Ηράκλεια Πελαγωνίας, 

δηλαδή το σημερινό Μοναστήρι Γιουγκοσλαβίας.

Οσο για το Βυζάντιο είναι μεδούλι του κοκάλου μας η ύπαρξή του.
Μιλούν τα πολλά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία.
 Και δεν είναι, μόνον αυτά των Πρεσπών.
Και ο κάμπος μας έχει εκκλησίες που είναι φτιαγμένες από τον εκτουρκισμένο έλληνα Κιουπρουλή Πασά, ο οποίος το 1663 με 1680, που ήταν μέγας Βεζύρης, επέτριεφε να χτίσουν τόσες πολλές χριστιανικές εκκλησίες, όσες είχαν γίνει μόνον επί Ιουστινιανού γι΄ αυτό και ονομάσθηκε «Νέος Ιουστινιανός» — Τέτοιες είναι οι εκκλησίες της Ανω Υδρούσης, της Ιτιάς κλπ.
Στο χώρο μας όμως έγινε και κάτι άλλο , επί Βυζαντίου.
Το 1259 μ. X. І5 χιλιόμετρα ΝΑ της Φλώρινας, στο τρίγωνο Παπαγιάννη —Ιτιά — Μαρίνας δόθηκε η περίφημη μάχη της Πελαγόνιας ή της Καστοριάς, όπως είναι γνωστή, και η οποία θα έπρεπε να λέγεται μάχη της Φλωρίνης.

Στη μάχη αυτή οι σύμμαχοι Φράγκοι ιππότες του Δεσποτάτου της Ηπείρου ηττήθηκαν κατά κράτος από τα στρατεύματα της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και για να απελευθερωθούν οι Φράγκοι η Νίκαια πήρε το Κάστρο του Μιστρά, της 'Μονεμβασίας (της Μάνης) και ένα σωρό άλλα και λύτρα.

Είναι γνωστό ότι από το Μιστρά ξεκίνησε ο τραγικός τελευταίος Βυζαντινός Αυτοκράτορας, ο οποίος είναι θαμμένος στην Παναγία του Βεφά που κατά παρετυμολόγηση προήλθε από το «μ΄ έφαε» (ο εχθρός) και σήμερα η εκκλησία αυτή είναι γνωστή ως η Παναγία των Μακεδόνων ή παρεκκλήσι των Μακεδόνων.

Με τα έσοδά της συντηρούνταν πολλά σχολεία της Δυτικής Μακεδονίας μεταξύ των οποίων και το περίφημο γυμνάσιο Τσοτυλίου.

Συμπερασματικά.

Μας συνδέουν πάρα πολλά με το Βυζάντιο.

'Όσο για την τουρκοκρατία είιναι γνωστές οι συνθήκες διαβιώσεως των ελλήνων. Η Φλώρινα δεν μπόρεσε ν΄ αποστεί απ΄5 αυτές. Η προσφορά της τεράστια.
Καμιά επανάσταση ή κίνημα δεν έγινε που να μη μετέχουν τα τέκνα της.
 Και το χειρότερο απ΄ όλα, είναι, ότι η Φλώρινα την εποχή εκείνη ήταν η καρδιά της Ευρωπαϊκής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Και δίπλα είχε το περίφημο Μοναστήρι με έδρα στρατιάς, έδρα Προξένων, έδρα Σχολής Ευελπίδων και έδρα Βιλαετιού.

Παρά ταύτα λάβανε μέρος οι Φλωρινιώτες σ’ όλους τους αγώνες.

Εφτά (7) πρόκριτοι στην επανάσταση του 1821 κρεμάστηκαν στην κεντρική πλατεία της πόλης, εκεί που σήμερα ορθώνεται όμορφο στα όνειρά μας — ημιτελές όμως — το νέο κτίριο του Φ.Σ.Φ. «0 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ».

Καπεταναίοι απ΄ τη Φλώρινα, όπως ο Παπαδάμος από το Πισοδέρι, ο Στάϊκος από την Κέλλη, ο Αγγελίνας που πήγε στην Κρήτη, ο Φορτομάρης από το Μοναστήρι που πήγε στο Ναύπλιο, ο Τσάλης από την Αχρίδα στο Μεσολόγγι.

Νικόλαος Κασομούλης
 (1795-1872) 

Μα και ο Κασομούλης που έγραφε τα πάντα για την πολιορκία του Μεσολογγίου δικός μας είναι, από το Πισοδέρι.

 Από τα Ασπρόγεια κάποιος πέφτει δίπλα στον Αθανάσιο Διάκο στην Αλαμάνα. 200 Μπουφιώτες που δούλευαν στα Εφτάνησα ως πριονάδες και ξυλοσχιστές παράτησαν τη δουλειά τους και πήραν τα όπλα το 1821.
Μήπως την ίδια προσφορά των συντοπιτών μου, δεν δείχνουν και οι ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ, όπως στο χωριό ΠΕΡΑΣΜΑ — Φλώρινας, που είναι γραμμένες σε παληά βιβλία και αναφέρουν και χρηματικές προσφορές για τον αγώνα του γένους;

Από εδώ, από τον τόπο μας περνούσαν όλοι οι πραματευτάδες και αγωγιάτες Δυτικομακεδόνες και άλλοι προς όλον τον Κεντρικοευρωπαϊκό χώρο και κουβαλούσαν μαζί με τα εμπορεύματα τους και τις ιδέες.
Και οι ιδέες προχωρούν πολύ πιο γρήγορα από τα υλικά αγαθά.
Ζει ακόμη η παρουσία του Ρήγα.
Ο Μεϊντάνης, ο πρώτος αρματωλός του 1700 Πισοδερίτης «ίναι λέει ο Κασομούλης.
Πολλοί Μεσολογγίτες στη Φλώρινα εγκαθίστανται και πολλοί Φλωρινιώτες φεύγουν αλλού.

Η οικογένεια του Μητσούλη, των Τεγέων, του Κυρζάτη είναι Μεσολογγίτικης καταγωγής.

Στο ηρωικό Αρκάδι της Κρήτης το 1860 εξήντα Μπουφιώτες σκοτώνονται αντάμα με τους Κρήτες.

 Γι αυτό και οι Κρήτες ήρθαν πρώτοι και καλύτεροι να βοηθήσουν στο Μακεδονικό Αγώνα.

 Εμείς όμως τους ανανεώσαμε το οφειλετικό γραμμάτιο. Πολεμήσαμε κοντά τους στη μάχη της Κρήτης εναντίον των Γερμανών, στο Μάλεμε, στο Ρέθυμνο όπου ο Δ/της του τάγματος ήταν ο Νταλίπης, μετέπειτα βουλευτής Φλωρίνης — Καστορίας και υφυπουργός Δυτικής Μακεδονίας το 1945, απ' το χωριό Γάβρο — Κορεστείων κλπ.

O Μακεδονομάχος ιατρός
Iωάννης Aργυρόπουλος
(1852-1920) 

1867 ιδρύεται η νέα Φιλική Εταιρεία. Αρχηγός της ο εκπαιδευτικός στη Φλώρινα Φιλιππίδης, καταγόμενος από τη Μηλόβιστα Μοναστηριού.
Γραμματείς ο δάσκαλος Πηχαιών (στην Καστοριά) από την Αχρίδα.

Μέλος ο Αργυρόπουλος γιατρός στην Κλεισούρα, παππούς του Φαρμακοπού της πόλης μας Γιάννη Αργυρόπουλος.

Από την Καστοριά επίσης οι γιατροί Βούζας και Σιώμος.
Από το Νυμφαίο ο Μπουτάρης και οι αδελφοί Μίχας και Αναστάσιος Τσίρλης.

Αυτοί ήσαν η πολιτική ηγεσία της επαναστάσεως του 1878.

Μα και η στρατιωτική ηγεσία, ήταν Φλωρινιώτες, ο Ζούρκας Βασ. από το Νυμφαίο, ο Λιάτος και ο Κύρου από το Ανταρτκό, ο Αρκούδας από το Επταχώρι Καστοριάς, κοι σι Καραγεώργης, Στέφας, Μαντόπουλλος, Νικόλαος Γαρέσης, ο Ανδρέου, ο Νικόλαος και Στέφανος Νταλίπης από τη Σφήκα Φλωρίνης, ο Κολε Πίνας από το Φλάμπουρο, ο Καπετάν Ναούμης, που απήγαγε τον Καϋμακάμη της Φλώρινας, από την Ιεροπηγή και ο υπαρχηγός του Ναΐδης από τη Φλώρινα.

Η απαγωγή του Καϊμακάμη Φλώρινας, είναι ίσως το μοναδικό εγχείρημα στο είδος του, σ΄ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας.
Κάτι παρόμοιο ήταν η απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράϊπε, στα 1942 ή 43 στην Κρήτη. Πόση διαφορά όμως στην εκμετάλλευση και παρουσίαση.

Κι ενώ εδώ η επανάσταση του 1878 κράτησε 10 ολόκληρους μήνες και σταμάτησε με τον ερχομό του βαρύτατου χειμώνα, στο Λιτόχωρο κράτησε μόνο 1 μήνα.

Στο Λιτόχωρο πολέμησαν ακόμα ο Παπακώστας από το Μπούφι Φλώρινας, ο Αντώνης Οικονόμου από την Κρυσταλλοπηγή Φλώρινας και ο Παπαζαφειρόπουλος από τη Φλώρινα.
Τότε στην περιοχή του Βίτσιου αιχμαλωτίζεται τούρκικος λόχος στρατού από επαναστάτες.

Στις 29 Ιουλίου 1878 ο Μουφτής της Φλώρινας ευλογούσε ένα τάγμα τούρκικου στρατού να πάει να σβήσει την επανάσταση των «εσκιά» δηλ. ληστανταρτών όπως αποκαλούσαν τους επαναστάτες οι τούρκοι.
Στη Βίγλα σκοτώνεται ο ταγματάρχης τους Ντελή Αχμέτ κι επιοτρέφοντας οι τούρκοι καίνε τα χωριά Άλωνα και Σιμός Ιωαννίδης.

'Ετσι φτάνουμε στο Μακεδονικό αγώνα.

Καπετάν Κώττας Χρήστου 

Πρώτος -μακεδονομάχος ο Κώττας, γηγενής Φλωρινιώτης (απ΄ τη Ρούλια, σήμερα Κώττας).

Δε μιλούσε ελληνικά.

Είναι ο πρώτος που αντέδρασε δυναμικά εναντίον της τουρκικής σατραπείας.
 Το 1897 η πρώτη του δράση.
'Αλλοι Μακεδονομάχοι καθαρά γηγενείς είναι:
Ο Βαγγέλης Στρεμπενιώτης από τα Ασπρόγεια Φλώρινας,
ο Παύλος Ρακοβίτης απ' το Κρατερό Φλώρινας,

ο Παύλος Κύρου απ' το Αντάρτικό Φλώρινας κι ένα σωρό άλλοι, όπως
ο Λάκης Πύρζας απ' τη Φλώρινα, υπαρχηγάς του Π. Μελά,
που ποτέ δεν κουράστηκε να φωνάζει πως, για να σωθεί η Μακεδονία απ΄ το βουλγάρικο μίασμα, χρειάζονται ένοπλα σώματα, για ν  αντιμετωπισθούν οι εχθροί με τα ίδια μέσα, 

Ο καπετάν Λάκης Νταηλάκης (καθιστός, τρίτος από δεξιά)

 με το σώμα του.

Αδελφοί Δουγιάμα

ο Λάκης  Νταϊλάκης απ΄το Βερνίκι  Κορυτσάς,
ο Δημ. Νταλίπης (= Γάβρος — Κορέστείων1)
 οι Μοναστηριώτες Αντώνης Ζώης και Στέφανος Γρηγορίου,
οι Μοριχοβίτες Τσίτσιος και Μπραγιάννης,
ο Γκόνος απ  τα Γιαννιτσά, το στόχειό του βάλτου όπως αποκαλούνταν,
ο Τσότσος απ’ τους Προμάχους — Αλμωπίας,
ο Γιάννης Ράμναλης απ  τα Βρασνά — Λαγκαδά,
 ο Σεραίος Μητρούσης Γκογκολάκης,
 οι 4 αδελφοί Δουγιάμα απ τη Γουμένιτσα κλπ.

 Και πίσω τους όλοι οι σιωπηλοί, σεμνοί και συνετοί κάτοικοι της Μακεδονίας.

Στον αγώνα τούτο οι Μακεδόνες απέδειξαν πως παραμένουν Έλληνες και πατριαρχικοί.

 Και το πέτυχαν ευκολότερα αυτό, όταν ο ελληνισμός ενστερνίσθηκε τον αγώνα τους, τον έκανε Πανελλήνιο και με το θάνατο του Παύλου Μελά στις 13 Οκτωβρίου 1904 ήρθαν και πολέμησαν για το δίκαιο των Μακεδόνων οι Πανέλληνες, με πρωτοπόρους τηιν Κρήτη και, τη Μάνη.

 Ως και από τη Μ. Ασία ήρθαν.

Ήρθαν όμως τότε και πολλοί αξιωματικοί, οι οποίοι κατάλαβαν κι έμαθαν πολλά απ’ αυτόν τον αγώνα, κι εξασκήθηκαν. Και στην ώρα τους κάνανε την επανάσταση στο Γουδί το 1909, για. να ετοιμαστεί η Ελλάδα του 22.

Το 1904, με το θάνατο του Παύλου Μελά — ας μου επιτραπεί να τον ονομάσουμε έτος έναρξης του ένοπλου αγώνα και αντεπίθεση του ελληνισμού κατά των εχθρών του, κυρίως των βουλγάρων, αλλά και ρουμάνων, σέρδων, αλβανών και τούρκων, που όλοι τους, όλο και κάτι θέλανε.

Στο διάστημα αυτό όλοι οι έλληνες πολέμησαν και έδειξαν ότι είναι ισάξιοι των προγόνων τους.

Εκείνο που έχω να τονίσω είναι, ότι τότε επικρατούσε και το σύνθημα «ουδείς αγράμματος».

Και  στη Φλώρινα τουλάχιστο ουδείς υπήρξε που να μην έχει τελειώσει 6)τάξιο δημοτικό σχολείο, στο οποίο τότε διδάσκοταν η «Κύρου Ανάβαση» και η «Αλεξάνδρου Παιδεία».

Ακόμη και  η νεολαία δεν έπρεπε να μείνει έξω από πολιτιστικούς συλλόγους.

Στη Φλώρινα είχε ιδρυθεί ο μουσικός σύλλογος Ορφεύς. 

Και όταν στις 12 Μαρτίου 1913 — ελεύθερη πλέον η Φλώρινα — πήγαν να επανασυστήσουν σι Φλωρινιώτες το σύλλογο, στο πρακτικό επανασυστάσεις έγραφαν:

«Του δις διαλυθέντος μουσικού συλλόγου ΟΡΦΕΥΣ».

Αλλά και οι γυναίκες είχαν θέσγ. Πέντε απ’ αυτές — τα ονόματα υπάρχουν — παρουσιάσθηκαν στον περίφημο και τρομερό Χιλμί Πασά, που έπαιζε  κατά καάποιον τρόπο τη θέση του Αντιβασιλέα του Σουλτάνου στη Μακεδονία.

Η μια απ’ αυτές — που τα έγραψε στο περιοδικό του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ — η Βασιλική Ναούμ λέει: «Ο Βαλής δια να μη φανεί τούρκος μας υπεσχέθη ότι θα τηλεφωνήσει απόψε εις την υψηλήν πύλην». Αίτημά τους; Κα αποκτήσουν δικό τους σχολείο, Παρθεναγωγείο, γιατί εκεί που φοιτούσαν ήταν υγρό, ανήλιο, ακατάλληλο.
Σε μια εβδομάδα η ενέργειά τους έφερε αποτέλεσμα.
 'Ηρθε φιρμάνι και χτίστηκε Παρθεναγωγείο.
Είναι το σημερινό νεοκλασικό κτίριο όπου στεγάζεται το 2 δημοτικό σχολείο Φλώρινας.

Το Χουριέτ (10 Ιουλίου 1908) σταμάτησε απλώς τον ένοπλο Μακεδονικό Αγώνα. 

Από το χώρο μας όμως κι αυτό ξεκίνησε.
Από τα βουνά της Ρέσνας και της Πρέσπας, όπου ένας διοικητής τάγματος κυνηγών — αβτζή ταμπουρού — κατά τους τούρκους — ο ταγματάρχης Εμβέρ Μπέης, επειδή φοβήθηκε να πάει στην Κωνσταντινούπολη όπου τον κάλεσε ο σουλτάνος μήπως τον σφάξει βγήκε στα βουνά αντάρτης.
Τον ακολούθησε ο Νιαζί Μπέης, και ήταν βέβαια οι δυο τους από τα βασικά στελέχη του νεοτουρκικού κομιτάτου και επικράτησε το Χουριέτ.

Την επόμενη χρονιά, όταν ο σουλτάνος έκανε την επανάσταση, (ο Αβδούλ Χαμίτ), απ’  εδώ (από την Πρέσπα) κατέβηκαν και οι δύο, αυτοί μαζί και μέσω Φλωρίνης (επιβίβασαν στο σιδηροδρομικό σταθμό Φλώρινας τα στρατεύματα τους) φτάσανε στη Θεσσαλονίκη και ξεσήκωσαν το τούρκικο σώμα στρατού (Θεσσαλονίκης) οπότε και ο Αιβδούλ Χαμίτ έχασε τη θέση του. Και μάλιστα έζησε αιχμάλωτος στο κτίριο της σημερινής Νομαρχίας Θεσ) νίκης, (παλιά βίλα Αλατίνη).

Μετά το ' Ιλιντεν 21 Ιουλίου 1903 ο τούρκικος στρατός φέρθηκε πολύ βάρβαρα.

Δήωσε, έσφαξε, κατέστρεψε. Οι γέροι οι δικοί μας που επιζούν ακόμη λένε:
«Μαύρο ήταν το Γιάτσοβο — (Γιάτσοβο είναι ο κάμπος της Φλωρίνης που τουρκικά σημαίνει μεγάλη πεδιάδα) — από στρατό άγριο και κακότροπο».
Δεν μπορούσες να κουνηθείς, ούτε να πας πουθενά.
Μόλις μάθαμε πως γίνηκε κάτι, λέγανε για επανάσταση, για εξέγερση ή κάτι τέτοιο.
 Και τα μάθαμε αυτά λίγο μετά που κάψανε το Κρούσοβο, την ελληνική δηλαδή συνοικία του.

Γέμισε η Φλώρινα στρατό. Το στρατηγείο ήταν στο ωρολόγι, εκεί που σήμερα βρίσκεται η προτομή του οπλαρχηγού μακεδονομάχου Καραβίτη Ιωάννη.

Η Φλώρινα τότε δεν έπαθε τίποτα, γιατί την έσωσε ο Μητροπολίτης, ο Ιωαννίκιος, ο οποίος είχε χτίσει και το Μητροπολιτικό μέγαρο.
 Ο Ιωαννίκιος είχε «Ρουτμπέ». 
Ρουτμπές ήταν ένας τίτλος που έδινε ο σουλτάνος στους αρχηγούς των χριστιανικών δογμάτων.

Λέγεται ότι από τη μητέρα του Μητροπολίτη βύζαξε κάποιο σουλτανόπαιδο και γι΄ αυτό ο σουλτάνος του έδωσε αυτόν τον τίτλο.

Έχοντας, λοιπόν, τον τίτλο ο Μητροπολίτης πήγε «στον αρχηγό των τουρκικών στρατευμάτων — στο μεταξύ από την ανατολική πλευρά στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου μπήκαν τούρκοι, από τον Τροπαιούχο κι άρχισαν τις λεηλασίες. Λεηλάτησαν το σπίτι και σκότωσαν τον Δημητράκη, μωρό της κούνιας της οικογένειας Χατζητύπη. Το ίδιο άρχισε και στη δυτική πλευρά στον Άγιο Νικόλαο και κατάφεραν Μητροπολίτης και, τουρκικός στρατός να σταματίσουν και να εκδιώξουν τους επιδρομείς και να ενθαρρυνθούν οι χριστιανοί.

Το Νεοχωράκι με 70 νεκρούς και η Περικοπή κάηκαν εντελώς. Το Μπούφι μέσα σ΄ ένα μήνα πυρπολήθηκε δυο φορές.

Το Φλάμπουρο και το Κρατερό έκαψαν οι κομιτατζήδες το 1903.

 Στ΄ Άλωνα αναφέρεται σ' έκθεση του άγγλου υποπροξένου — τα μόνα κτίρια που έμειναν όρθια ήσαν δύο εκκλησίες όπου συσσωρεύθηκαν εξήντα γυναικόπαιδα. Υπολογίζεται ότι 1300 δολοφονήθηκαν, ενώ είναι βέβαιο ότι μερικές γυναίκες βιάσθηκαν μετά τη δολοφονία τους.
Την ίδια τύχη είχαν τα χωριά της Πρέσπας και των Κορεστίων.

Σύμφωνα με συγκεντρωτικό πίνακα στις 23 Σεπτεμβρίου 1903 πάνω από 40.000 χωρικοί περιφέρονταν άστεγοι στα βουνά, ενώ οι απώλειες ζωής αμάχου πληθυσμού ξεπερνούν τα 3.000 άτομα.
Κι όλα αυτά στα χωριά της Φλώρινας.

Τότε πολλοί μετοίκησαν μόνιμα στη Φλώρινα. Κι επειδή οι τούρκοι έπρεπε να δώσουν λόγο στις μεγάλες δυνάμεις, που ήθελαν να επιβάλουν διοικητική μεταρρύθμιση στη Μακεδονία, άρχισαν να απειλούν τους έλληνες για να γράψουν ότι ο άμαχος πληθυσμός δεν έπαθε τίποτα από τον ηρωικό τούρκικο στρατό.
Κάτι τέτοιο αναφέρεται και για την Κλεισούρα στις 5 Ιουλίου 1903. Οι Κλείσουριώτες αρνήθηκαν να υπογράψουν.
Τα τούρκικα αντίποινα ήταν άγρια και μεγάλα.
 Οι Μητροπολίτες έκαναν συσσίτια για να πορέψουν την κατάσταση και να φύγουμε απ’ αυτό το κακό όσο το δυνατόν ανώδυνα. Όσο για την ελληνική κυβέρνηση, το μόνο που έστειλε με το βουλευτή Τρικάλων Γιάννη Καυταντζόγλου ήταν λίγα χρήματα.

Η κατάσταση τωιν χωριών ήταν τραγική, κι ο επερχόμενος χειμώνας φαινόταν βαρύς και η σοδειά τη χρονιά εκείνη ήταν άσχημη.
Από τα 5.000 βαγόνια σιτηρά που παρήγε ο κάμπος μας εκείνη τη χρονιά παρήχθησαν μόνο 500.
Και γράφει μια ιστορική πηγή της εποχής εκείνης.

 «Θα καταντήσει οδυνειροτέραν την θέσιν των αδελφών ημών, οίτινες μετά τοσαύτης καρτερίας και ηρωισμού αξιοθαυμάστου υπομένουσιν τα πάνδεινα χάριν της εθνικής ιδέας».

Χάριν αυτής της εθνικής ιδέας, όταν σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς η νεολαία της Φλώρινας φόρεσε μαύρο περιβραχίονα και τον πένθησε 40 μέρες (είχαν βέβαια έτοιμη τη δικαιολογία άν ρωτιούνταν, ότι πέθανε κάποιος δικός τους συγγενής). 

Τούτο μου το είπε θείος μου, που φοίτησε ως την Α. Γυμνασίου στη Φλώρινα.

«Μέλαναν περιθραχίοναν εφόρουν επί τεσσαράκοντα ημέρας», μου έλεγε.

Αλλά οι Φλωρινιώτες στο τραγούδι τους του Παύλου Μελά, που τραγουδιέται σε κάθε στιγμή, λύπης, χαράς, γάμου ή γλειντιού αναφέρονταν και στηιν πρώτη στροφή που σήμερα έχει ατονήσει:

«Εκεί ψηλά στη Φλώρινα — σιμά στην Καστόρια

μέσ΄ στα νερά του αυλακιού — ο Παύλος πληγωμένος . . .».

Και να φτάσουμε στην τελευταία στροφή που οι Φλωρινιώτες λένε:

«Για σύρε, Λάκη μου, πιστέ — στην ποθητή πηγή μου . . .»,

αναφερόμενοι στον Φλωρινιώτη Λάκη Πύρζα, τον υπαρχηγό του Παύλου Μελά, του οποίου η προτομή κοσμεί την κεντρική πλατεία, η οποία φέρει το όνομα του άλλου βάρδου του Μακεδονικού Αγώνα, του Γεωργίου Μόδη.

Ο Γάλλος Μωρίς Γκαντόλφ στο βιβλίο του «Μακεδονική κρίση» γράφει ότι:

«απώτερος στόχος της εξέγερσης του  Ιλιντεν ήταν 

η πρόκληση αιματηρών μουσουλμανικών αντιποίνων 

εις βάρος του Χριστιανικού πληθυσμού και

 η γενικώτερη κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής κοινής γνώμης».

Τα ίδια γράφουν και πολλοί άλλοι Γάλλοι όπως
οι Βίκτωρ Μπεράρ,
Αντρέ Μπάρ,
Μωρίς Κάν,
Ζώρζ Βερντέν,
Γκαστόν Ρουτιέ,
 Μαρσέλ Ραποπόρ
και Αλφρέντ Παγιαρές (Εφημ. Μακεδονία Θεσ/νίκης 1913).

Στη Φλώρινα τα όργανα του βουλγάρικου κομιτάτου πρώτοπαρουσιάστηκαν το 1883 και θέλαμε να προσυλητίσουν τον Παπαϊωάννου, έναν απ τους τρεις ιερείς της Φλώρινας, γιατί ήταν ο πιο αγαπητός και είχε και την μεγαλύτερη οικογένεια, αλλά και το μεγαλύτερο σόϊ.

Του υποοχέθηκαν να τον κάνουν και μητροπολίτη τους.
 Δεν πέτυχαν.

Ο γιος του Παπαϊωάννου ο Παπαθανάσης χειροτονήθηκε το 1895 ιερέας και το 1912 ως αρχηγός της επιτροπής των κατοίκων της Φλώρινας, έφερε τον ελληνικό στρατό ελευθερωτή της πόλης, γιατί οι Σέρβοι ήταν πιο κοντά.

Τότε οι Μακεδονομάχοι ήταν επιστρατευμένοι από τον ελληνικό στρατό και ο Πρωθυπουργός Βενιζέλος τους είχε ονομάσει προσκόπους, για να έχουν νομιμότητα και κάποια επίσημη ιδιότητα, ώστε πολεμώντας στα μετόπισθεν του τουρκικού στρατού — όπως ήταν τα σχέδια — να μπορούν να περάσουν πίσω από τα τούρκικα στρατεύματα, γιατί ο ελληνικός στρατός προήλασε πολύ γρήγορα.

Πρόσκοποι του Μακεδονομάχου Καπετάν Ακρίτα

 ( Κ,Μαζαράκη)

Απ’ αυτούς όμως τους Μακεδονομάχους — εν ονόματι του Βασιλέως των ελλήνων — απελευθερώθηκαν πολλά χωριά.
Ο Στέφανος Γρηγορίου, ο γνωστός Καπετάν Στέφος, απελευθέρωσε το Γέρμα Καστοριάς, Αναρράχη Πτολεμαΐδας και μαζί με άλλους τη Γαλατινή, Εράτειρα, Πελεκάνο, Μπλάτσι και Εμπόριο, όλα χωριά του Νρμού Κοζάνης. '

Ολοι μαζί οι μακεδονομάχοι πήγαν στο Βογατσικό, το οποίο ήδη είχαν κάψει οι τούρκοι.

Το Μορίχοβο απελευθέρωσαν οι οπλαρχηγοί Μπραγιάννης, Τσίτσιος και ο παιδονόμος της μαθητικής μας ζωής Αντώνης Ζώης, ο οποίος το 1941 αυτοκτόνησε στο Φλάμπουρο, όταν πληροφορήθηκε την είσοδο των Γερμανών στη χώρα μας.

Και την Πρέσπα Μακεδονομάχος την ελευθέρωσε ο Βαγγέλης Δημουλής με τριών ημερών καθυστέρηση. 
Πήγε στο λόχο Πισοδερίου, πήρε μερικούς στρατιώτες κι ένα λοχία κι έφθασαν ως πέρα στο Μπραΐτσινο, κοντά ιστη Ρέσνα (Γιουγκοσλαβικά σήμερα).

Και οι έλληνες τι κάναν;
Για να καταλάβουν τα Γιάννενα άφησαν ολόκληρη την Πρέστπα χωρίς ένα χωροφύλακα, ένα στρατιώτη!
 Και οι Σέρβοι κατέβηκαν, έφθασαν ως το Περβόλι.
Κι όταν ήρθε η ώρα της διευθετήσεως των συνόρων πήραμε τη σημερινή Πρέσπα που είναι πολύ μικρότερη απ΄ αυτήν που ελευθέρωσε ο Δημουλής.

Δώσαμε το ελληνικότατο Μορίχοβο, στο οποίο μεγάλο μέρος του Μακεδονικού Αγώνος διεξήχθη. 

Έτσι χαράχτηκαν τα σημερινά σύνορα.

Κι ήρθε ο μεσοπόλεμος.
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ας μην το ξεχνούμε έγινε εδώ.
Η Φλώρινα ήταν το στρατηγείο.
Στα χώματά της έσπασε το μαλακό υπογάστριο των κεντρικών δυνάμεων.
Στο Καϊμάκτσαλάν (— όρος Βορράς) χαμογέλασε και ήρθε και έστεψε τα συμμαχικά όπλα του μακεδονικού μετώπου, νίκη του 1918.
«Η Ζωή εν τάφω» και «η Δασκάλα με τα χρυσά μάτια» του Μυριβήλη γι΄ αυτήν και απ΄ αυτήν τη νίκη γράφτηκαν.

 Πριν το μεσοπόλεμο έχουμε και τη Μικρασιατική καταστροφή και περί τους 700.000 — 800 .000 αδελφούς των χαμένων πατρίδων η Μακεδονία και τους χώνεψε και τους άνδρωσε.

Κι έτσι η εθνική της καθαρότητα έγινε μοναδική και στα παγκόσμια χρονικά.

Κι αν κάτι έμεινε από πίσω, ξεκαθάρισε με το 2ο παγκόσμιο πόλεμο.

 'Ομως στις  Αυγούστου του 1944, την επομένη του  Ιλιντεν (με το παλιό ημερολόγιο) η γηραιό Ευρώπη, θαρείς και ήταν δεύτερη Σάρα, στην ιστορία της ανθρωπότητας, γέννησε μια νέα εθνότητα «τους Μακεδόνες των Σκοπιών».

Καθαρά πολιτικό έργο του Τίτο είναι που κυβερνούσε τότε τη Γιουγκοσλαβία, γιατί είχε διαμάχη με τη Βουλγαρία σχετικά με τη Γιουγκοσλαβική Μακεδονία.

Μπροστά σ΄ αυτό το μόνο που έχομε να απαντήσουμε είναι ότι, αυτοί μπορούν ινα κάνουν ό,τι Θέλουν. Εμείς είμαστε φιλειρηνικοί, και με το δίκιο, δικό μας.

Δε θ΄ αναφερθώ, στην ιστορική Μακεδονία. θ΄ αναφερθώ μόνο στη Λυγκηστίδα στον τόπο μας στην αρχαία Φλώρινα.

Δεν είναι ελεύθερη ακόμα ολόκληρη. 

Φτάνει ως το Ντεμίρ Χισάρ, είναι ως το Ντεμίρ — Καπού.
Κάπου εκεί στον Εριγώνα, όπου μια συστάδα λίθων δημιουργεί μια νεράιδα, που η τοπική μας παράδοση τη θέλει αδελφή του Μ. Αλεξάνδρου και είναι πέρα από το Μοναστήρι ακόμα, όπου ο Μακεδονομάχος Παύλος Κύρου, ο οποίος έβλεπε και ενοράσεις έλεγε:

«Το ελληνικόν θα φθάσει ως εκεί που φυτρώνει η συκιά».

Ευτυχώς στη Φλώρινα είχαμε κι  έχουμε πολλές αγριοσυκιές πάντοτε.

Δεν οριμάζουν οι καρποί τους, και, γι αυτό τις λέμε αρσενικές.

Η συκιά, λοιπόν, φυτρώνει εκεί ψηλά.

Ο χώρος δεν είναι ακόμη ελληνικός... θέμα χρόνου...

Μετά το 1945 τα τρία από τα τέσσερα κράτη με τα οποία συνορεύει η Ελλάδα απέκτησαν λαϊκές δημοκρατίες και κυβερνιούνται από κομμουνιστικά κόμματα.
Επόμενο η γραμμή των κρατών δηλ. η πολιτική τους να ιείναι και γραμμή των κομμάτων.

Και συνεπώς λέγοντας την ιστορία δεν μπορεί να προκληθεί παρεξήγηση.

Ο Τίτο ήθελε μέσα στη Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία να χωρέσει ολόκληρη η Μακεδονία ως μέρος της Γισυγκοσλαβικής Ομοσπονδίας.
Οι Βούλγαροι όμως είχαν άλλη γραμμή στο μεσοπόλεμο.

Τη γνωστή με το όνομα Κολλάρωφ, που ήθελαν αυτονομία της Μακεδονίας και της Θράκης.

 Αυτά τα ενστερνίσθηκε και η Κομιντέρν κι όταν ήρθε η στιγμή να τα ενστερνισθεί το κομμουνιστικό κόμμα Ελλάδος, τσακώθηκαν μεταξύ τους οι δικοί μας και αποβλήθηκαν πολλά στελέχη.
Το 1924 αποδέχτηκε το Κ.Κ.Ε. τη γραμμή αυτή.
Την αποκήρυξε το 1935, για να επανελθεί στην Е' Ολομέλεια του 1949, στην οποία γράφει:
«Για δικαίωμα στους Μακεδόνιες για αυτοδιάθεση».

Και τον επόμενο χρόνο, 1950, λόγω της διχοστασίας Τίτο και Κομινφόρμ να πουν:

«Ανεξάρτητη Μακεδονία μέσα στα πλαίσια μιας εθνικής Βαλκανικής Ομοσπονδίας».

Από το 1956, μετά την πτώση του Ζαχαριάδη, ατόνισε το θέμα και στο  ελληνικό κομμουνιστικό κόμμα, ξεχάστηκαν τα θέματα της αυτοδιαθέσεως και στα Ανατολικοευρωπαϊκά κράτη όπου »είχαν φύγει οι οπαδοί του κατάργησαν όλες τις λεγόμενες «μακεδονικές οργανώσεις».

Όταν οι Βαλκανικοί λαοί το 19ο αιώινα με τη δημιουργία των εθνοτήτων ίδρυαν τα εθνικά τους κράτη, κανένας δε σκέφθηκε τη δημιουργία του Μακεδονικού Κράτους.
Ο ίδιος ο Λένιν με εκφραστή τον ιστορικό Γιάννη Κορδάτο, κι ενώ άλλοι μαρξιστές επικροτούν τους Βαλκανικούς πολέμους, γράφει στην Εφημερίδα ΠΡΑΒΝΤΑ στις 21 Οκτωβρίου 1912 και 13 Απριλίου 1913: «Το εθνικό ζήτημα στα Βαλκάνια έκανε τεράστια βήματα προς τη λύση του».

Το Μακεδονικό ζήτημα του 19ου αιώνα, που είναι μέρος του Ανατολικού ζητήματος ήταν έργο της Τσαρικής Ρωσίας, όπως κα. στο μεσοπόλεμο η ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη ήταν έργο της Κομιντέρν, δηλ. της βουλγάρικης γραμμής Κολλάρωφ.

Το Μακεδονικό, λοιπόν, ζήτημα είναι γεωγραφικό και αναφέρεται σε γεωγραφική καθαρά περιοχή.

 Ο Μακεδονικός Αγώνας αφορούσε την τύχη των ελλήνων στη Μακεδονία οι οποίοι ήθελαν να μείνουν πιστοί στα πάτρια και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

 Η Μακεδονική εθνότητα είναι εφεύρημα του Τίτο για πολιτική καθαρά σκοπιμότητα.
Την έντονη διαμάχη των γειτόνων Γ) βων και Βουλγάρων εκφράζει το βιβλίο του Κωνσταντίν Παλεσούτσκι, που κυκλοφόρησε προς το τέλος του 1985 στη Σόφια με τίτλο:
 «Το Κ. Κ. της Γ) βίας και το Μακεδονικό ζήτημα στην περίοδο 1919 — 1945» και που περιλαμβάνει επίσημες θέσεις, αφού είναι έκδοση της Ακαδημίας της Σόφιας.

Με τη διαμάχη τούτη, η Ελλάδα δέχεται κατ΄ απόκλιση μερικές βολές, γιατί δεν αντιμάχεται κανένα και είναι φιλειρηνική, ήρεμη και γιομάτη αυτοπεποίθηση για το δίκαιο της και την εθνική της καθαρότητα..

 Όμως όλα αυτά σ' εμάς είναι γνωστά.
Όλοι οι Μακεδόνες τα βλέπουμε και τα ζούμε.

 Και τα νιώθουν περισσότερο τα ξενητεμένα αδέλφια μας στις υπερπόντιες κυρίως χώρες,
 όπου γίνεται πολύ κακό για το τίποτα με ανεύθυνες και αντιεπιστημονικές προπαγάνδες.

 Το ξέρουν και οι ίδιοι πως όλα είναι ψέματα.
 Ζητάνε όμως θύματα. Λένε πολλά κι ό,τι πιάσει.

'Οσο για μας.
Καλό είναι να θυμηθούμε και να εφαρμόσουμε για την εθνική μας θωράκιση αυτό που είπε κάποτε ο μεγάλος Μακεδόνας φιλόσοφος, ο Αριστοτέλης:

 «Ιδία εστί του μεν παρόντος η ενέργεια, 

του δε μέλλοντος η ελπίς, 

των δε γεγενημένων η μνήμη».

Τρίπτυχό μας λοιπόν. 

Δουλειά, ελπίδα και προ παντός μνήμη.

Φυσικά ο τόπος μας, η Φλώρινα και γενικά η Μακεδονία, 

μια ζωή ο καθένας μας 

και παντού και

 πάντοτε

 ο Μακεδονικός Ελληνισμός

 φυλάει Θερμοπύλες.