Θράκη: Η ελληνική εκπαίδευση τον 19ο αιώνα.

Θράκη του ΙΘ΄ αιώνα:Η ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΑΡΑ ΤΑ ΕΓΓΕΝΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

1. Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

*Η φιλεκπαιδευτική δράση των Θρακικών συλλόγων

*Η προσφορά των φιλογενών Ελλήνων

*Προβλήματα διχόνοιας και παραγοντισμού

*Η στάση του Οθωμανικού κράτους

Το δεύτερο μισό του ΙΘ΄ αιώνα και τα χρόνια που ακολούθησαν έως το 1920, χαρακτηρίζονται από πολλούς μελετητές και δικαίως, ως εποχή πολιτιστικής και εκπαιδευτικής άνθισης στη Θράκη. Πρόκειται για μια πραγματική εθνική εποποιία. 
Είναι η εποχή, που άρχισαν να δραστηριοποιούνται διάφοροι φιλεκπαιδευτικοί σύλλογοι, οι οποίοι ωθούσαν τον υπόδουλο Ελληνισμό να στραφεί προς την Παιδεία.

Οι κινήσεις τους έμπρακτες, σχεδόν πάντα περιλάμβαναν ίδρυση σχολείων, αποστολή δασκάλων, βιβλίων και εποπτικών οργάνων και οικονομική ενίσχυση. Ουσιαστικά οι σύλλογοι αυτοί, υποκαθιστούσαν το ελληνικό κράτος στις υπόδουλες περιοχές. Και φυσικά μεγαλούργησαν, παρά τα ποικίλα προβλήματα που αντιμετώπιζαν καθημερινά, είτε από την αδιαφορία των κατοίκων είτε από τις τοπικές παραταξιακές έριδες.

Κατά τα έτη 1871-75, ιδρύθηκαν οι περισσότεροι και σημαντικότεροι σύλλογοι στις ελληνικές πόλεις της Θράκης.

Η Εκπαιδευτική και Φιλανθρωπική Αδελφότητα της Κωνσταντινούπολης, ένας από τους πλέον διακεκριμένους συλλόγους, την ίδια περίπου εποχή, είχε αναλάβει σε συνεργασία με την Πατριαρχική Εκπαιδευτική Επιτροπή την οικονομική ενίσχυση των σχολείων, με έσοδα που είχε από τις συνεισφορές πλουσίων ομογενών, τις επιχορηγήσεις που έρχονταν από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών και κυρίως με την έμπρακτη συμμετοχή των κατοίκων της Θράκης και των τοπικών εκκλησιών.

Επιστατούσε στην πρόσληψη δασκάλων ζητώντας κάθε χρόνο την υποβολή λεπτομερών εκθέσεων για τους μαθητές, τα σχολεία, την κατάσταση των κτιρίων, τις εκκλησίες, την εθνολογική  σύνθεση των πληθυσμών, τα  χρήματα που διέθεταν οι τοπικές κοινωνίες κλπ.  

Εθνική Παλιγγενεσία: Πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικιά μας θάναι.

                   Εάλω η Πόλις

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ,
 "Λειτουργία Κάτω από την Ακρόπολη"


"Ούκ εάλω η Βασιλεύοσα ψυχή των Ελλήνων!

Ουκ εάλω η Βασιλεύουσα ψυχή των Ελλήνων!"

"Απολιόρκητη όταν πολιορκείσαι.

Και όταν συλλαβάνεσαι ασύλληπτη.

Κι όταν κουστωδίες σε πάνε και σε φέρνουνε στα πραιτώρια,

κι όταν δένεσαι πάνω σε πασσάλους και μαστιγώνεσαι,

κι όταν δένεσαι πίσω από άλογα και άρματα και σέρνεσαι βάφοντας κόκκινη τη γραμμή προς τον Αδη.

Κι όταν ενταφιαζεσαι δεν μένεις εκεί,

παρά μόνο για μια ή για δυό, το πολύ για τέσσερες νύχτες,

οπότε όρθρου βαθέος

γιομίζεις το φώς

με πίδακες της Ανάστασης!"

----------

Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου!!

Μακεδόνες: Έλληνες ή Βούλγαροι; Βοδενά : Η ελληνική και η βουλγάρικη εκπαίδευση στις αρχές του αιώνα.

....πολλοί  Εδεσσαίοι στέλνουν  τα  παιδιά τους στην Αθήνα,  για  να σπουδάσουν εκεί γιατί  δεν υπάρχει καμιά  σπίθα  βουλγαρισμού, επειδή, όπως και στα Γιαννιτσά, οι κάτοικοι στην Έδεσσα, ανάμεσα στα άλλα, «са потупани въ грьчизмъ», είναι δηλαδή, κατά  τη λαϊκή έκφραση, «βαρεμένοι με τον Ελληνισμό».
(Veniamin  Mačukovski, (±1847-1878), βουλγαροδιδάσκαλος Βοδενών)
                                                  -----------------------------------------

Ανεπιτυχείς Προσπάθειες Σλαβικής διεισδύσεως

 στην Έδεσσα 

κατά την περίοδο

 του Μακεδονικού Αγώνα.

Κωνσταντίνος Γ. Σταλίδης

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και κατά την εξέλιξη του Μακεδονικού Αγώνα (19ος–20ός αι.), σύμφωνα με την τότε οθωμανική διοικητική οργάνωση, η Έδεσσα, με το όνομα Βοδενά, διοικητικώς υπαγόταν στο βιλαέτι και το σαντζάκι της Θεσσαλονίκης και ήταν πρωτεύουσα του τότε καζά  και του τότε ναχιγέ  Βοδενών.


Εκκλησιαστικώς ήταν έδρα της τότε Ιεράς Μητροπόλεως Βοδενών, της σημερινής δηλαδή Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, και υπαγόταν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Σύμφωνα  με τις γνωστές μαρτυρίες, κατά την εξεταζόμενη περίοδο,  ο συνολικός μικτός, χριστιανικός και μωαμεθανικός, πληθυσμός  της πόλεως κυμαινόταν, κατά διαστήματα, από  8.000 έως 12.000 κατοίκους περίπου.  Ο χριστιανικός πληθυσμός κυμαινόταν από  5.000 έως 7.000 κατοίκους περίπου, ενώ η εκκλησιαστική περιφέρεια  της τότε Ιεράς Μητροπόλεως Βοδενών περιελάμβανε περισσότερα από 100 χωριά με κύριες πόλεις την Έδεσσα,  τα Γιαννιτσά, τη Γουμένισσα και τη Γευγελή.

Πώς φτάσαμε στο Μακεδονικό Αγώνα;

του Κ. Βακαλόπουλου

 Η θέση του ελληνισμού της Μακεδονίας κατά τη χρονική περίοδο 1878—1903 αποτελεί ένα άγνωστο κεφάλαιο της νεότερης ελληνικής ιστορίας, ελάχιστα μελετημένο από τους Έλληνες ιστορικούς, το οποίο όμως αναφέρεται στην κρισιμότερη φάση των εθνικών μας αγώνων κατά τις παραμονές του μακεδονικού αγώνα. 


Η έρευνα του τόσο ενδιαφέροντος αυτού θέματος, μέσα στα αυστηρά επιστημονικά πλαίσια και με βάση τις πρωτογενείς ιστορικές πηγές, έμεινε μέχρι σήμερα απραγματοποίητη.
Οι παλαιότεροι Έλληνες ιστορικοί, κυρίως ιστοριοδίφες, όσοι είχαν καταπια­στεί πρόχειρα και περιστασιακά με τη συγγραφή σχετικών άρθρων και μονογραφιών, δεν είχαν βέβαια συνειδητοποιήσει ότι ο όρος «μακεδονικός αγώνας»,
όπως επισημαίνει και ο Κωνσταντίνος Πηχεών στα Απομνημονεύ­ματα του πατέρα του Αναστασίου, 

δεν αντιπροσωπεύει μόνο τα στενά χρονικά πλαίσια της περιόδου 1904—1908, 

αλλά περιλαμβάνει ένα πολύ μεγαλύτερο χρονικό φάσμα, 

το οποίο καλύπτει ολόκληρο το δεύτερο μισό του 19ου’αιώνα. 

Η επαναστατική κινητοποίηση του ελληνισμού της μείζονος Μακεδονίας, καθώς μαρτυρείται από τα απελευθερωτικά κινήματα του 1854, του 1878 και του 1886, 
αποτελεί ένα φαινόμενο διαχρονικό, το οποίο αρχίζει να παρατηρείται ήδη από τα μέσα του περασμένου αιώνα 

και κορυφώνεται ουσιαστικά μετά την επανάσταση του 1878

 και το συνέδριο του Βερολίνου.

Ο Νικόλαος, επίσκοπος Κίτρους,
ανάμεσα σε Μακεδόνες οπλαρχηγούς
της επανάστασης του 1878. 

Στο καυτό λοιπόν ερώτημα

 «Πώς φτάσαμε στο μακεδονικό αγώνα»,

 το οποίο με απασχολεί εδώ και αρκετά χρόνια, προσπάθησα ν’ απαντήσω, επιχειρώντας για πρώτη φορά στα πλαίσια της ιστορικής επιστήμης τη διερεύνηση του καθεστώτος των Ελλήνων της Μακεδονίας κατά την πρώιμη φάση του μακεδονικού αγώνα (1878—1894), 
βασιζόμενος κυρίως στις πάμπολλες ελληνικές και ευρωπαϊκές προξενικές εκθέσεις.

 Αφετηρία αυτής της χρονικής περιόδου υπήρξε

 το επαναστατικό κίνημα της Μακεδονίας του 1878, 

το οποίο αποτέλεσε βασικό ορόσημο 

για την απαρχή μιας νέας φάσης 

στην ιστορική εξέλιξη του μακεδονικού ελληνισμού. 

Ανατολική Ρωμυλία. Αρχαία ελληνική παράδοση: Αναστενάρια

Τα Αναστενάρια είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό θρησκευτικό έθιμο, το οποίο επικρατούσε στην επαρχία της Σωζοαγαθουπόλεως της Ανατολικής Ρωμυλίας  και συγκεκριμένα στο χωριό Κωστί.

Το 1923, με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οι κάτοικοι αυτής της περιοχής της Θράκης εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία, όπου και μετέφεραν στοιχεία της λαϊκής τους παράδοσης, όπως τα αναστενάρια.

Οι αναστενάρηδες, φοβούμενοι τις αντιδράσεις, μέχρι το 1943, δεν έδιναν δημοσιότητα στο έθιμο.
Για πρώτη φορά, το 1943 το έθιμο αναβίωσε δημοσίως στη Μαυρολεύκη Δράμας.

 Η ονομασία «αναστενάρια», πάρθηκε από το αναστενάρι, το εικόνισμα που κρατούν σ' όλη τη διάρκεια της γιορτής στα χέρια τους και που θεωρείται ο ανώτατος αρχηγός των αναστενάρηδων.

Ο Ελληνισμός της Ανατολικής Ρωμυλίας.Η ελληνική ιστορική παρουσία και τα γεγονότα της Αγχιάλου το 1906.

Οι Έλληνες στη Βουλγαρία

  του Βλάση Αγτζίδη

Ένα από τα θέματα που διαπραγματεύτηκα στη συλλογική έκδοση Οι δρόμοι των Ελλήνων, αφορούσε  την ελληνική ιστορική παρουσία στα σημερινά βουλγαρικά εδάφη.

 Η σύγκρουση του ελληνικού, του βουλγαρικού και του σερβικού εθνικισμού για την “επόμενη ημέρα” των οθωμανικών εδαφών που σήμερα βρίσκονται στη  Βόρεια Ελλάδα, τη Νότια Βουλγαρία και την ΠΓΔΜακεδονίας,  υπήρξε η κύρια σύγκρουση στην περιοχή της Βαλκανικής στις αρχές του 20ου αιώνα.

 Η υπέρβαση αυτών των διαφορών και η δυνατότητα ειρηνικής συνύπαρξης και διαλόγου των σύγχρονων Ελλήνων, Βουλγάρων και Σέρβων επιτρέπει να  προσεγγίζεται η ιστορία των εθνικών κοινοτήτων ως ιστορικό αποκλειστικά φαινόμενο, χωρίς αυτό να προκαλεί θετικά ή αρνητικά εθνικιστικά αντανακλαστικά.

 Νομίζω ότι η εξέλιξη αυτή είναι μια πολύτιμη κατάκτηση της εποχής μας.  Το παρακάτω κείμενο, χωρίς τις φωτογραφίες που συνοδεύουν την εδώ ανάρτηση, αποτελεί την πλήρη μορφή, όπως παραδόθηκε στους εκδότες.

Οι Έλληνες της Βουλγαρίας

Μακεδονικός Αγώνας: Οι απαρχές της ένοπλης φάσης του και η πορεία προς το Ιλιντεν-Illinden.

του Σπυρίδωνα Σφέτα

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΙΛΙΝΤΕΝ,

 Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ

ΤΗΣ ΕΞEΓΕΡΣΗΣ ΤΟΥ ΙΛΙΝΤΕΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ EΝΟΠΛΗΣ  ΦAΣΗΣ 

ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟY ΑΓΩΝΑ

Στις  διμερείς  σχέσεις  Ελλάδας-Βουλγαρίας μετά  το  Συνέδριο   του  Βερολίνου (1878) κυριαρχούσαν τρία βασικά ζητήματα.

Η τύχη του Ελληνισμού  της Ανατολικής Ρωμυλίας, 

η άρση του βουλγαρικού σχίσματος  

και η οροθέτηση  των σφαιρών επιρροής της Ελλάδας  και της Βουλγαρίας στον ευρύτερο μακεδονικό χώρο. 

Και τα τρία ζητήματα  ήταν στενά συνδεδεμένα.

Κ.Α. Πηχιών: Οι ξενόφωνοι Έλληνες και η Μακεδονία κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα.

Ο Μακεδόνας επαναστάτης
Αναστάσιος Πηχιών
από την Αχρίδα.

Κ. Α. Πηχιών

Ai περιπέτειαι Μακεδόνος διδασκάλου

 ή

τά απομνημονεύματα τον πατρός μου
 Αναστασίου Πηχιώνα.

 Προλεγόμενα

Πολλοί μ΄ έχουν δώσει αφορμήν νά διηγηθώ περιπετείας καιεπεισόδια από την ζωήν τον μακαρίτη πατρός μου και απ’ αυτούς όχι ολίγοι μ’ έχουν προτρέψει νά προβώ εις την δημοσίευαιν της βιογραφίας του.

 Εχουν την γνώμην, ότι επιβάλλεται ώς καθήκον πατριωτικοί νά γίνη γνωστή ή εθνική εργασία όχι μόνον τον πατρός μον, άλλα και των άλλων συνεργατών τον εις την περιοχήν της Καστορίας και της δυτικής Μακεδονίας.

Ελληνική Μακεδονική Γή: Οι ελληνικές οικογένειες στην περιοχή Δράμας (1831-1882)

ΤΟΥ ΒΑΣ. Κ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ

Οι οθωμανοί όταν κατέλαβαν την Δράμα το 1383 ανάγκασαν τους Έλληνες γαιοκτήμονες να παραχωρήσουν τις ιδιοκτησίες τους (αγροκτήματα κ.α.) στους κατακτητές.

Οι Έλληνες αυτοί επειδή έχασαν τις περιουσίες τους υποχρεώθηκαν σιγά σιγά να εγκαταλείψουν την πόλη και κατέφυγαν προς διάφορες κατευθύνσεις Πολλοί κατέφυγαν στις μεγαλύτερες πόλεις, στα νησιά και λίγοι στα ορεινά χωριά. 

Έτσι η πόλη με την πάροδο του χρόνου έχανε τον ελληνικό της πληθυσμό. 

Την καταστροφή ολοκλήρωναν οι αρπαγές, οι δολοφονίες, οι αυθαιρεσίες των νέων αρχόντων.

Αντίθετα η συρρίκνωση του ελληνικού πληθυσμού στα χωριά δεν ήταν ανάλογη με εκείνη της Δράμας.

Ή Βουλγαρική Ψευτοεξέγερση της VMRO-ΕΜΕΟ του 1902 εις Μακεδονίαν

Άγνωστες πτυχές της ενδοπαραταξιακής διαμάχης σεντραλιστών-βερχοβιστών της 
VMRO-EMEO παραμονές της εξέγερσης του Ηλιντεν-Illinden.

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ,  

ΔΙΕΘΥΝΣΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ,

 Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ 

 ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΣ ΘΡΑΚΗΝ ΓΕΓΟΝΟΤΑ  

Την 26ην Άπριλίου 1899 ό έπιφορτισμένος με την Βουλγαρικήν προπαγάνδαν εις  Μακεδονίαν, Βούλγαρος ύπουργός Ριζώφ, άνέφερεν έγγράφως εις τον  πρίγκηπα Φερδινάνδον :

«Ή Βουλγαρική δραστηριότης εις  Μακεδονίαν δεν είναι δυνατόν να   σννεχισθή με την μέχρι τουδε έκπαιδεντικήν πολιτικήν. 
Λεν δυνάμεθα πλέοννα   άναμένωμεν τίποτε περισσότερον από τά σχολεία και την εκκλησίαν. Έλάβομεν ο,τι ήτο δυνατόν  από τούς Τούρκους (ύπό τυπον εκκλησιαστικών και σχολικών παραχωρήσεων και ήδη χάνομεν έδαφος προ τον διατηρονντος τάς θέσεις του 'Ελληνισμόν. ’Ήδη πρωταρχικός σκοπός μας πρέπεινα   είναι ή άπελενθέρωσις της Μακεδονίας»).

Αι λέξεις «άπελευθέρωσις της Μακεδονίας» εις τάς σκέψεις της Βουλγαρικής Κυβερνήσεως έλάμβανον διαφορετικήν σημασίαν άττό την άποδιδομένην δι’ αύτών.

Μακεδονική Γή: Η Γευγελή (Гевгелија) στον Μακεδονικό Αγώνα.

Γ. Θ. Βαφόπουλος

Tο να μιλεί κανείς από τούτο τό βήμα του πιο έγκυρου πνευματικου οργανισμού τής Βόρειας Ελλάδας είναι βέβαια μια τιμή.

Η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Γευγελής

Οσο όμως μπορεί να κολακευθεί κανείς από μια τέτοια τιμή, αλλο τόσο κατέχεται από δισταγμό να τήν αποδεχθεί, γιατί κάθε τιμή έχει και τό αντίβαρο μιας ευθύνης.

Αυτή τήν ευθύνη ένιωσα να με βαραίνει, δταν ό άξιότιμος πρόεδρος τής Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, ό καθηγητής κ. Βαβουσκος, με προσκάλεσε να ένταχθώ στον κύκλο των ομιλητών, που θά διαπραγματεύονταν τό μεγάλο θέμα του Μακεδονικού ’Αγώνα.

Μακεδονικοί Σύλλογοι. Έδεσσα: "Ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Βοδενών(1872)"

Των Αθανασίου Ε. Καραθανάση και

 Αντωνίου Δ. Σατραζάνη.

Ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Βοδενών 
έχει την αρχή της ίδρυσής του την 12 Δεκεμβρίου 1872,

οπότε μιά συντροφιά διακεκριμένων Έδεσσαίων πολιτών, άποτελουμένη από τον ’Ιωάννη Σακαλλέρου (τον κατοπινό πρόεδρο του  Συλλόγου),
τον Γρηγόριο Χ"Τρίπκου (στην οικία του οποίου είχε σχηματισθει ή συντροφιά), τον ’Αντώνιο Νούση Κύρου, τον Τούση Δ. Βαλάσσα, τον Χρήστο Παπαδόπουλο και τον Δημήτριο I. Ρίζο, άπεφάσισε την έναρξη διαδικασίας για την ίδρυσή του.

 Την αφορμή είχε δώσει, όμως, μιά επιστολή του περιωνύμου Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης πού ζητούσε την συνδρομή τους.

Πάντως, όπως όμολογειται στά Πρακτικά, ή ίδέα για την ίδρυση τέτοιου Συλλόγου ύπήρχε από παλαιότερα και θά υλοποιούνταν εγκαίρως, άν δέν υπήρχαν οί εσωτερικοί περισπασμοί και οί διχόνοιες πού είχε ένσπείρει στην πόλη ό Πανσλαβισμός.

Μακεδονική Γή: Ο Ελληνισμός στο Μοναστήρι (Битола) στις αρχές του 20ου αιώνα.

Υδατογραφία 19ου αιώνα με το Μοναστήρι

του V. Berard.
("Οδοιπορικό στη Μακεδονία", 1890-1892)

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

Η πρωτεύουσα της Μακεδονίας

Είχαμε την τύχη να μπούμε στο Μοναστήρι σε μέρα παζαριού.

Πρέπει να μεταφερθούμε νοερά στα γεφύρια της Κωνσταντινούπολης ή, καλύτερα, στα παζάρια του Χαλεπιού και της Δαμασκού, για να ξαναδούμε τέτοιο ανακάτεμα λαών, τέτοια ποικιλοχρωμία φυλών και ενδυμασιών.
Αλβανοί με άσπρες βράκες, κόκκινα σαλβάρια και φουστανέλες — οι πλουμιστές τους φέρμελες, τα πιστόλια τους, τα τουφέκια τους και οι ζώνες τους λαμποκοπούν χρυσάφι, όλοι τους από πάνω ως κάτω αστραποβολούν σαν ήλιοι- Σλάβοι κοντόσωμοι, βρώμικοι, χωμένοι σε μαλακές μπότες και τριχωτά σκουτιά και κουλουριασμένοι μέσα στο άχερο των αραμπάδων τους γέροι Οσμανλήδες με ψηλό τουρμπάνι και μεγάλη γενειάδα, σκαρφαλωμένοι στην άκρη της ράχης των γαϊδαράκων τους, μια ατελείωτη γραμμή από το Κόσανι ως το Μοναστήρι.

Μακεδονικός Αγώνας: Η Συμβολή του Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη.

Μητροπολίτης Καστορίας Γερμανός Καραβαγγέλης. 

Μητροπολίτη Αυστρίας 

κ. Μιχαήλ Στάϊκος

θα σάς μιλήσω γιά εκείνον πού υπήρξε ή κατ’ εξοχήν έκφραση και έκφανση του μαρτυρίου τής μαρτυρίας υπέρ πίστεως και πατρίδος
μέσα άπό τόν Μακεδονικό Αγώνα,
τόν Μητροπολίτη Καστορίας
Γερμανό Καραβαγγέλη.

Τρεις λόγοι δικαιολογούν την ειλικρινή συγκίνησή μου εκ τής παρουσίας και συμμετοχής μου στό συνέδριο αυτό:

α) Διότι ή Μακεδονία βρίσκεται και πάλι στό επίκεντρο πολίτικων άνακατάξεων και συζητήσεων, εις βάρος τής ελληνικότητάς της, γιά την οποία θυσιάσθηκε ό Παύλος Μελας και πολέμησε ό Γερμανός Καραβαγγέλης,

β) διότι θεωρώ και εκτιμώ τή συμμετοχή μου αυτή εδώ άπόψε όφειλόμενο μνημόσυνο ταπεινού διαδόχου σέ μέγα προκάτοχο, και

 γ) διότι στην Ε.Μ.Σ. όφείλεται ή άποκατάσταση του Γερμανού Καραβαγγέλη στήν ιστορία τής νεωτέρας Ελλάδος.

Γιά ’κείνον που θέλει νά μελετήσει την ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα και  ιδίως του Αγώνα τής Δυτικής Μακεδονίας είναι απαραίτητο να γνωρίσει την εξαιρετική φυσιογνωμία του τότε μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανου.

 Αλλιώς θα ήταν σά νά ζητούσε νά μελετήσει την ιστορία τής αρχαίας Αθήνας και  νά ξεχνούσε τόν Μιλτιάδη, ή την Επανάσταση του ’21 και  ν΄ αγνοούσε τόν Γέρο του Μωριά, κατά τήν έκφραση τής βιογράφου του Αντιγόνης Μπέλλου- Θρεψιάδη.

Σέ συντομία τά βιογραφικά του:

Ντουρντουβάκια: Μακεδόνες στα Βουλγαρικά Τάγματα Εργασίας

Ντουρντουβάκια.

Από το βιβλίο της Σοφίας Αυγέρη “Ντουρνουβάκια: Έλληνες στα Βουλγαρικά Τάγματα Εργασίας”

 Ντουρντουβάκια λέγονταν οι Έλληνες από τη Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία που στρατολογήθηκαν και ακολούθησαν, καταναγκαστικά, τα τάγματα εργασίας του βουλγαρικού στρατού κατοχής (1941-1944).

 Κρατήθηκαν παράνομα ως όμηροι και κάποιοι πέθαναν σε Βουλγαρικό έδαφος, εργαζόμενοι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες στη διάνοιξη δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών στο εσωτερικό της Βουλγαρίας.

 Όσοι γύρισαν δεν τιμήθηκαν ως ήρωες από την επίσημη εθνική ιστοριογραφία. 

Μακεδονική Γη: Το πολυθρύλητο Μελένικο (Мелник)

του Κωνσταντίνου Β. Χιώλου.

Μελένικο

Το Μελένικο άναφέρεται στην ιστορία από του 12ου αίώνος καί εντεύθεν.

Ή ϊδρυσή του άνάγεται στους χρόνους του Ίουστινιανού.

Διετέλεσε άλληλοδιαδόχως υπό την κυριαρχία του Δεσποτάτου τής Ηπείρου, των Βουλγάρων (1246), των Βυζαντινών (1256) καί των Σέρβων (1342).

Μελένικο, αρχές του 20ου αιώνα.

 Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς κατελήφθη άπό τούς Τούρκους.

 Τό 1912 κατελήφθη υπό των Βουλγάρων καί τό 1913 κατελήφθη αμαχητί υπό του Ελληνικού Στρατού.
 Τήν 28η Ιουλίου του ίδίου έτους παρεχωρήθη στους Βουλγάρους μέ τη Συνθήκη τού Βουκουρεστίου.
Όπως γράφει ό Κ. Ί. Άμαντος στό βιβλίο του Άρθρα καί Λόγοι, Άθήναι 1953, σσ. 154- 155:

Τό Μελένικον υπήρξε παλαιά πόλις, τού οποίου οι κάτοικοι έκαυχώντο κατά τους βυζαντινούς χρόνους, ότι ησαν «καθαροί τό γένος Ρωμαίοι». 

Σώζονται έπιγραφαί που μνημονεύουν Αύτοκράτορες τού Βυζαντίου.

Πανσλαβισμός και ο ελληνισμός της Θράκης στις αρχές του αιώνα .

Αδριανούπολη

του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη 

ΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΘΡΑΚΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΝΣΛΑΒΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

 «Αν τους Σλάβους προτιμήσω 

παρά την συνείδησίν μου 

εύχομαι στην κεφαλήν μου

 κεραυνός να πέσει ευθύς»

 Άσμα στα σχολεία της Θράκης, το 1890

 Μοιραία, όποιος μελετά την ιστορία της Θράκης των τελών του περασμένου αιώνα, συναντά τον έντονο ελληνοβουλγαρικό ανταγωνισμό, εξαιτίας της πολιτικής που άσκησε η Βουλγαρία, ιδιαίτερα μετά το συνέδριο του Βερολίνου, όταν υποχρεώθηκε να χάσει, αυτά που τόσο απλόχερα, αλλά και τόσο άδικα, της πρόσφερε εις βάρος των άλλων σύνοικων εθνοτήτων η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου.

Τότε η Ρωσία, νικήτρια του Ρωσοτουρκικού πολέμου 1877-78 είχε επιβάλει ουσιαστικά την δημιουργία του κράτους της Μεγάλης Βουλγαρίας με διέξοδο προς το Αιγαίο και κατοχή μεγάλου μέρους της Μακεδονίας.

Μακεδονικός Αγώνας. Μακεδονομάχοι Στρώμνιτσας, Καπετάν Νικοτσάρας.

 Αθανασίου Α. Αγγελόπουλου.

'Ο Παντελής Παπαιωάννου ήτο υιός του Έλληνος ίερέως του χωρίου Κολεσίνου τής Στρωμνίτσης καί άδελφός του διδασκάλου Ευθυμίου Παπαίωάννου.

 'Ο Παντελής ειχεν άθλητικόν παράστημα καί ήτο ευρύστερνος μέ άέτιον βλέμμα.

Νεαρός έπεδίδετο εις τό άγαπητόν εις τούς χωρικούς άθλημα τής πάλης.
 Κατά τάς πανηγύρεις τών χωρίων έλάμβανε μέρος εις τήν διεξαγομένην κατ’ έθος πάλην.
 'Ο άναδεικνυόμενος νικητής τής πάλης έλάμβανεν ώς έπαθλον, άθλοθετούμενον άπό τήν πανηγυρίζουσαν κοινότητα, κριόν ή μόσχον.

Μακεδονικός Αγώνας. Μακεδονομάχος Μηνάς Τσάλκος από τη Κέλλη Φλώρινας.

Του Λάζαρου Α. Μέλλιου

ΜΗΝΑΣ ΤΣΑΛΚΟΣ, 

ΕΝΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΛΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Από την 28 Οκτωβρίου ως τη 2 Νοεμβρίου 1984, πραγματοποιήθηκε στη Θεσ/νίκη — Φλώρινα — Καστοριά — Έδεσσα, Συμπόσιο ως εκδήλωση μνήμης για τα 80 χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα, που οργανώθηκε απ’ το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (I. Μ.Χ. Α. Θεσ)νίκης) και το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα (Θεσ)νίκης), υπό την προεδρία του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κων. Καραμανλή.

Στο Συμπόσιο τούτο αναζωπυρώθηκαν ιερές μνήμες και παρουσιάσθηκαν μελέτες κι έρευνες για τον αγώνα του Μακεδονικού Ελληνισμού, που ήθελε να κρατήσει την ταυτότητά του, και είναι μια απ’ τις λαμπρότερες σελίδες της Ιστορίας του Έθνους μας, και η μεγαλύτερη του 20ού αιώνα, εφάμιλλη με το 1821.

Ο Μακεδονικός Αγώνας συνεχίζεται

 και οι Ελληνομακεδόνες είναι παντοτινοί μαχητές,

 όπου κι αν βρίσκονται: 

Χθες εδώ, σήμερα όπου λάχει Ελληνισμός

 (Καναδάς — Η.Π.Α. Αυστραλία κλπ.) 

και αύριο  έπεται η συνέχεια.

Γ.Ε.Σ: Το Βουλγάρικο Κομιτάτο ΕΜΕΟ-VMRO

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ,  ΔΙΕΘΥΝΣΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ, Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ  ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΣ ΘΡΑΚΗΝ ΓΕΓΟΝΟΤΑ  

Τά Βουλγαρικά Μακεδονικά Κομιτάτα

 (Ίδρυσις—Συγκρότησις—Έπιδιωκόμενος Σκοπός)

Ιερείς της Ορθόδοξης Βουλγαρικής Εξαρχίας
 περιστοιχισμένοι από αντάρτες του ΒΜΡΟ 

44. ’Από του 1870, όταν έδημιουργήθη ή Βουλγαρική Εξαρχία, ολόκληρος ή δραστηριότης τής Βουλγαρικής προπαγάνδας είς Μακεδονίαν διενεργείτο κυρίως είς τά όμιλούντα τό σλαυόφωνον ιδίωμα διαμερίσματα.


Είχεν ώς σκοπόν τήν άπόσχισιν τών διαμερισμάτων αύτών άπό τό Πατριαρχείον καί τήν ένίσχυσιν τής Εξαρχίας διά τής δημιουργίας νέων σχισματικών έξαρχικών μητροπόλεων.
Όλη ή προσπάθεια τών Βουλγάρων άπέβλεπεν είς τό πώς νά άποκτήσουν τά δύο τρίτα του πληθυσμού τών χωρίων, συμφώνως πρός τόν περί Εξαρχίας νόμον τής ’Οθωμανικής Αύτοκρατορίας, ώστε νά έπιτευχθή ή άπομάκρυνσίς των άπό τό Πατριαρχείον, ό διορισμός είς αύτά σχισματικών ιερέων καί διδασκάλων και ό δι’ αύτών έκβουλγαρισμός τών πληθυσμών.


Όποιος έδηλούτο ώς σχισματικός, εθεωρείτο καί Βούλγαρος.


Ή δέ βουλγαρική δραστηριότης, ή όποία είχεν άρχίσει ώς μία εκκλησιαστική κίνησις, μέ τήν πάροδον τού χρόνου άπέβη μέσον τής Βουλγαρικής πολιτικής, ή όποία άπέβλεπεν εις τήν προπαρασκευήν τών συνθηκών διά τήν δημιουργίαν ισχυρού Βουλγαρικού Κράτους, συμφώνως πρός τούς σκοπούς τού ρωσικού πανσλαυϊσμού, όπως δέ έν συνεχεία διεφάνη, θά έπεδιώκετο ή πραγματοποίησή τούτου διά τής Μεγάλης Βουλγαρίας τού ‘Αγίου Στεφάνου.

Μακεδονικός Αγώνας. Πηνελόπη Δέλτα: Η ομοιότητα του Μακεδονικού αγώνα με αυτόν του Βουλγαροκτόνου εναντίον του Σαμουήλ!

Η ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ ΚΑΙ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Ομιλία στο φιλολογικό μνημόσυνο τής Πηνελόπης Δέλτα, πού έγινε στη Θεσσαλονίκη, στις 23 Νοεμβρίου 1957.

Βασιλείου Λαούρδα,

 Ή Πηνελόπη Δέλτα και ή Μακεδονία,

 Εισήγησις Στίλπ. Κυριακίδου, Θεσσαλονίκη, Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, άριθμ. 20, 1958, σ. 48.

Στη σεμνήν αυτή συγκέντρωση απόψε, πού γίνεται για να τιμηθεί η μνήμη της Πηνελόπης Δέλτα, θα περιοριστώ να σας μιλήσω μόνο για τα βιβλία της πού αναφέρονται στη Μακεδονία.

Ό περιορισμός αυτός καθορίζεται από τις επιδιώξεις του Ιδρύματος Μελετών τής Χερσονήσου του Αίμου, πού είχε την πρωτοβουλία του φιλολογικού αυτού μνημοσύνου και πού θέλησε έτσι να τιμήσει τη συγγραφέα πού πρόβαλε στη λογοτεχνική ζωή της Ελλάδος την ιστορία και τούς πόνους τής Μακεδονίας.

Σαν σήμερα 2 Μαΐου "έφυγε" η Πηνελόπη Δέλτα.

Ήπιε δηλητήριο όταν μπήκαν οι γερμανοί στην Αθήνα!


Η Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κι ήταν το τρίτο παιδί του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη... 


Είχε δύο μεγαλύτερα αδέλφια, την Αλεξάνδρα και τον Αντώνη, τον γνωστό «Τρελαντώνη» του ομώνυμου βιβλίου της. Μετά τη γέννηση της Πηνελόπης ακολούθησαν άλλα τρία παιδιά, ο Κωνσταντίνος (που πέθανε σε ηλικία 2 χρόνων), ο Αλέξανδρος και η Αργίνη.