ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ 1912-1913

Σώμα Προσκόπων Λοχ. Κωνστ. Μαζαράκη Αινιάνος 

(Από το οικογενειακόν αρχείον κ. I. Κ. Μαζαράκη-Αινιάνος. 

Νομάρχου Καστοριάς)

 I. Κ. ΜΑΖΑΡΑΚΗ ΑΙΝΙΑΝΟΣ

ΝΟΜΑΡΧΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

 

 Τας παραμονάς του Βαλκανικού Πολέμου εγεννήθη η ανάγκη συγκροτήσεως ελαφρών τμημάτων που θα προπορεύονταν του τακτικού μας στρατου  και θα  δρούσαν στα νώτα του  αντιπάλου δια πληροφορίας κυρίως αλλά και διά καταστροφάς συγκοινωνιών και προετοιμασίαν του  εδάφους δι΄ εξεγέρσεως των εντοπίων ακόμη.

Συνεκροτήθησαν λοιπόν τα σώματα Προσκόπων (που όνομάστηκαν έτσι γιατί θα  προηγούντο της Στρατιάς) εξ εθελοντών κατα το πλείστον Μακεδονομάχων, υπό Αξιωματικούς ή ιδιώτας γνωστούς εκ της προτέρας των δράσεως στα Μακεδονικά βουνά, προορισμένα να εργασθούν ακριβώς στα ίδια εκείνα διαμερίσματα που υπηρέτησαν και κατά τον Αγώνα. 

Ούτω οι 

Παπακώστας και Γαλανόπουλος στη Χαλκιδική, 

ο Αναγνωστάκος στην Κατερίνη, 

οι Παπατζανετέας και Σταυρόπουλος στο Ρουμλούκι Γενιτσών, 

ο Καραπάνος στην Καρατζόβα,

ο Νταής στο Παγγαίον.

Επίσης νέοι Μακεδόνες Αξιωματικοί, οι πρώτοι εξελθόντες από την Σχολήν Ευελπίδων, 

όπως ό Πίψος, 

ο Γρόλλιος, 

ο Μύτας, 

ο Σαμαράς, 

ο Χατζηγεωργίου, 

ο Ντινίδης και 

ο Αβραμίδης.

Ακόμη αρκετοίΎπαξιωματικοί ή και άπλοι χωροφύλακες που δεν ήτο δυνατόν να υπηρετήσουν στον τακτικό στρατό, καθώς και ίδιώται Μακεδονομάχοι.

 Συνετάχθησαν λοιπόν σε μικρά σώματα 30-50 ανδρών υπό την Γενικήν αρχηγίαν του τότε

 Λοχαγού Κων. Μαζαράκη Αινιάνος (Καπετάν Ακρίτας κατα τον Μακεδονικόν Αγώνα στο Βέρμιο) και απεστάλησαν προ της επισήμου κηρύξεως του Πολέμου, άλλα διά θαλάσσης και άλλα διά των συνόρων μας μυστικά, εις τα διαμερίσματα των.

Με την κήρυξιν του πολέμου ευρίσκονται εις τας θέσεις των και αρχίζουν να διαβιβάζουν χρήσιμες πληροφορίες. 

Προκαταλαμβάνουν τα στενά τής Πέτρας και εξασφαλίζουν την διέλευσιν τής 7ης Μεραρχίας διά της συντομωτέρας οδού προς Θεσσαλονίκην. Καταλαμβάνουν την γέφυραν Νησέλη και διαβαίνουν τον Αλιάκμονα. 

Ανατινάσσουν την σιδηροδρομικήν γραμμήν και αποκόπτουν μεγάλον αριθμόν τροχαίου υλικού προς Βέροιαν. 

Δίδουν μάχην παρά το Πλατύ και διασώζουν από βεβαίαν ανατίναξιν την γέφυραν επί του Λουδία (Καρά Ασνάκι). 

Κατασκευάζουν γέφυραν επί του  Αξιού και βρίσκονται προπορευόμενοι τής 7ης Μεραρχίας έξω από την Θεσσολονίκην, ενώ ή Στρατιά βαδίζει ακόμη προς Μοναστήρι. 

Συγχρόνως άλλα τμήματα αποβιβάζονται στήν Χαλκιδική και αποκόπτουν τήν Θεσσαλονίκην από Ανατολάς. Άλλα σώματα καταλαμβάνουν το Παγγαίον, το Λαγκαδά, την Νιγρίτα μέχρι του Άγγίτου, πρίν προφθασουν οι Βούλγαροι.

Ή γνώσις του τόπου, η υπαρξις πολλών εντοπίων είς τα σώματα Προσκόπων, ο σύνδεσμος μεταξύ αυτών και των Ελλήνων κατοίκων, λόγω τής προγενεστέρας εν τω τόπω εργασίας των, αποβαίνει λίαν ωφέλιμος προς το στράτευμα και αποδεικνύει την χρησιμότητα αυτών των μικρών ευκίνητων ομάδων υπό τολμηρούς αξιωματικούς, ώστε έν είδει ευφήμου μνείας εκδίδεται η κάτωθι διαταγή, 

η όποια και εχρησιμοποιήθη επιτυχώς μετά το τέρμα του πρώτου πολέμου παρά τής Ελληνο-Βουλγαρικής επιτροπής μή αναγνωριζούσης παρά προτεραιότητα κατοχής τακτικού μόνον στρατού:

Το Σώμα Προσκόπων στην Αλιστράτη.

Άριθ. 426             Το Γενικόν Στρατηγεϊον

Πρός

 Άπαντα τα ύπ΄ αυτό Σώματα

Καθιστώ ημϊν γνωστόν ότι τα υπό την Διοίκησιν τον Λοχαγού Πυροβολικού Κων. Μαζαράκη Σώματα Προσκόπων, τα οποία μέχρι σήμερον μεγίστας υπηρεσίας προσέφερον είς την Στρατιάν και τα οποία αποτελούνται εζ άνδρών δοσάντων τόν όρκον του Έλληνος στρατιώτου, ενήργησαν ως Σώματα Στρατιωτικά υπό τας άμεσους διαταγάς μου και συνεπώς δέον ως τοιαύτα να αναγνωρίζωνται υπό πάντων.

Οκτώβριος 1912               Κωνσταντίνος Διάδοχος

Μετά την πτώσιν της Θεσσαλονίκης τα σώματα Προσκόπων φροντίζουν διά την φύλαξιν της πόλεως κυρίως έναντι διαρπαγών κ.λ.π. υπό των Βουλγάρων. 

Ανασυντάσσονται μετά την ανακωχήν και διαμοιράζονται είς όλας τας Μεραρχίας ως ανιχνευτικά σώματα, προς συλλογήν πληροφοριών, ενθάρρυνσιν των κατοίκων να παραμένουν εις τα χωριά των, ιδία εις τα διαμφισβητούμενα υπό των Βουλγάρων σημεία.

Οι πρώτες συμπλοκές του δευτέρου πολέμου μεταξύ προσκόπων και Βουλγάρων λαμβάνουν χώραν στή Νιγρίτα. 

Τμήμα Προσκόπων πρώτον επιτίθεται στον Λαχανά (όπου φονεύεται ο Αναγνωστάκος). 

Τμήμα Προσκόπων διασώζει τας Σέρρας από τας φλόγας των Βουλγάρων.

Τμήμα Προσκόπων φθάνει πρώτον στο Νέστο και καταλαμβάνει την Ξάνθην.

Η ανακωχή και το τέλος του πολέμου βρίσκει τα Τμήματα Προσκόπων στα ακραία σημεία όπου και παραμένουν μέχρι σταθεροποιήσεως τής καταστάσεως, οπότε και διαλύονται.