Η Βουλγάρικη Εξαρχία και ο Μακεδονικός Αγώνας στη Πετρούσα Πλεύνα Δράμας.

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΕΝ ΠΕΤΡΟΥΣΗ (ΠΛΕΥΝΑ)

Πετρούσα Πλεύνα Плевня 

Αντίστοιχη ανάρτηση:

 Πετρούσα Δράμας: 

Η μεγάλη απάτη της Εξαρχίας ή πως Μακεδόνες χωρίς να το αντιληφθούν έγιναν Βούλγαροι.

Πετρούσα-Πλεύνα 1912

Πηγή: 

Κέντρο Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας

Βουλγαρική  wikipedia Πετρούσα Πλεύνα Плевня 

petroussa-valavanis

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Ολίγα μόνον έτη προ του Βουλγαρικού σχίσματος, ήτοι προ του έτους 1872, έκανε την εμφάνισίν της η Βουλγαρική προπαγάνδα μεταξύ των κατοίκων του χωρίου Πετρούσα (τότε Πλεύνα) οι οποίοι όλοι ανεξαιρέτως ήταν Έλληνες.

Πρώτοι δε εκ των κατοίκων του χωρίου, 

οι Χατζήολου Πέτρος
 και Τσεγγενέολου Δημήτριος γαμβρός του πρώτου,

Печо Хаджиоглу
Πέτρος Χατζηόγλου

 καταγόμενος εκ Ρασλόκ ησπάσθησαν τον Βουλγαρισμόν και τούτο μετά την μετάβασίν του … εις Βουλγαρίαν, απ’ όπου επέστρεψεν ούτος κομιστής αφθόνου χρήματος (χρυσού) διατεθέν προφανώς υπό των Βουλγάρων προς διάδοσιν της Βουλγαρικής προπαγάνδας.

Τους ανωτέρω ηκολούθησαν οι Αλέξιος Τσιορμπατζής και Αθανάσιος Καψιμάλης , καθώς και άλλοι των κατοίκων, άλλοι μεν ως συγγενείς και φίλοι των ανωτέρω, κυρίως όμως οι περισσότεροι εξ ανάγκης, καθότι την εποχήν εκείνην εξαιρέσει ολίγον μόνον οικογενειών, οι πλείστοι των κατοίκων διήρχοντο μεγάλας οικονομικάς δυσχερείας, μη δυνάμενοι να καταβάλουν τους φόρους (βεργί), ους επέβαλον αι Τουρκικαί Αρχαί, δι ό και ενεκλείοντο εις τας φυλακάς μέχρι της καταβολής των φόρων τούτων.

Εις τας δυσκόλους ταύτας στιγμάς ενεφανίζοντο οι ανωτέρω δύο πρώτοι, προπαγανδισταί των Βουλγάρων και επλήρωναν εις τας Τουρκικάς Αρχάς τα χρέη εκείνων οι οποίοι εδέχοντο να προσχωρήσωσιν εις τον Βουλγαρισμόν.

Δια του τρόπου αυτού και του αφθόνου χρήματος το οποίον διέθετεν η Βουλγαρική προπαγάνδα οι περισσότεροι σχεδόν των κατοίκων του χωρίου εξηναγκάσθησαν να δηλώσωσιν, 

ότι προσχωρούν εις τον Βουλγαρισμόν και 

ούτω κατά το έτος 1872, 

ότε εξεδηλώθη το Βουλγαρικόν σχίσμα, 

δυνάμει και σχετικής διαταγής των Τουρκικών Αρχών,

 εις τους προσχωρήσαντας εις τον Βουλγαρισμόν κατοίκους του χωρίου, ως πλεονάσοντας των Ελλήνων, 

Ι.Ν. Εισοδίων Παναγίας Πετρούσας

παρεχωρήθη και ο μόνος εν τω χωρίω Ιερός Ναός της Παναγίας, 
ανεγερθείς υπό των Ελλήνων εις πολύ παλαιότερα χρόνια και ο οποίος παρά τας περί του εναντίον προσπαθείας των Βουλγάρων επί σειράν ετών,
 έφερεν τα δείγματα της Ελληνικότητός του. 

Μέχρι δε του έτους 1872 εις τον ανωτέρω Ναόν ελειτούργουν οι μόνοι εν τω χωρίω 4 Έλληνες Ιερείς: 

α) Παπαϊωάννης Χρήστου, 

β) Παπαστογιάννης, καταγόμενοι εκ περιοχής Τρικάλων,

γ) Παπαγιώργης Σεμπάνηςκαι

δ) Παπαθανάσης, 

ευθύς όμως ως εξεδηλώθη το Βουλγαρικόν σχίσμα αφίχθησαν εν τω χωρίω 2 Βούλγαροι ιερείς οι: 

Βουλγάρικος κλήρος Πετρούσας.
Παπαπαρθένιος
(свещеник Партений)

α) Παπααρσέν και 

β) Παπατριαντάφυλλος 

καθώς και εις ακόμη Βούλγαρος ονόματι Σφέτκος, όστις υπό την ιδιότητα του ιεροκήρυκος επεξήγη το Ευαγγέλιον και επροπαγάνδιζεν υπέρ της Βουλγαρίας.

Ούτω από του έτους 1872 η Βουλγαρική προπαγάνδα διαθέτουσα άφθονον χρήμα ενετάθη έτι περισσότερον και επέτυχεν να προσηλυτίση και άλλους εκ των κατοίκων του χωρίου, μεταξύ των οποίων τον ιερέα Παπαϊωάννην , τον Έλληνα διδάσκαλον Ανδρέαν Γιαούρην , τον Παπαλεξίου , όστις υπήρξεν μαθητής ενός ιερομονάχου Εικοσιφινίτσης

και διετέλεσεν επί τι χρονικόν διάστημα Έλλην διδάσκαλος,

έγινεν Βούλγαρος διδάσκαλος 

και αργότερον δι’ εξόδων της Βουλγαρικής προπαγάνδας αποσταλείς εις Βουλγαρίαν έγινεν Βούλγαρος ιερεύς, 

ο εν Αλιστράτη χειροτονηθείς ως Έλλην ιερεύς Ιωάννης Παπαϊωάννου καθώς και ο Έλλην ψάλτης Ιωάννης Μπαλτάς όστις δι εξόδων της Βουλγαρικής προπαγάνδας αποσταλείς εις Βουλγαρίαν έγινεν Βούλγαρος ιερεύς.

Προ του μεγάλου κινδύνου δια τον Ελληνισμόν, οι εναπομείναντες πιστοί εις τα εθνικά ιδεώδη Έλληνες του χωρίου, έχοντες ως ηγήτορα και στυλοβάτην τον πρόκριτον Γεώργιον Βαλαβάνην, καθώς και τους μετ’ αυτού στενώς συνεργασθέντας 

Αγγ. Μαδεμλήν, 

Χρήστον Παπαστεργίου,

Κων/νο Κότιου,

Παύλιον Παύλον,

Αθανάσιον Καλαϊτζήν, 

Κυρικάκον Τσιάνταν, 

Γεώργιον Σεραφείμ 

και άλλους ήρχισαν να αντιδρούν κατά της Βουλγαρικής προπαγάνδας δια των ιδίων αυτών υλικών και ηθικών μέσων. 

Ούτω διετηρήθη η ελληνική Κοινότης η οποία με τα πενιχρά οικονομικά μέσα άτινα διέθετεν εν αντιθέσει με την Βουλγαρικήν τοιαύτην, ίδρυσεν άλλον ναόν, τον του Αγίου Αθανασίου εις ό ελειτούργη ο ιερεύς Παπαθανάσης, διατήρησεν το Δημοτικόν Σχολείον, συνεκράτησεν την επικίνδυνον δια το Έθνος διαρροήν των Ελλήνων και κυρίως επανέφερεν εις τους κόλπους του Ελληνισμού πολλούς των παραπλανηθέντων αδελφών της.

Κατά τα επακολουθήσαντα το Βουλγαρικόν σχίσμα έτη και μέχρι του έτους 1902, μεταξύ των Ελλήνων του χωρίου και της Βουλγαρικής προπαγάνδας διεξήχθη σκληρός αγών επικρατήσεως, ο οποίος εξαιρέσει σχετικώς μικρών τινων επισοδίων, περιωρίσθη εις το στάδιον της προπαγάνδας.

Καθ’ ήν όμως στιγμήν οι Έλληνες του χωριού ήρχισαν ν’ ανακτούν έδαφος και να εκτοπίζουν την Βουλγαρικήν προπαγάνδαν, εις την περιοχήν της Πετρούσης έκαναν την εμφάνισίν των Βούλγαροι κομιτατζήδες υπό την αρχηγίαν του Πανίτσα με σκοπόν αφ’ ενός μεν να ενισχύσουν την Βουλγαρικήν προπαγάνδαν και να τονώσουν το ηθικόν των Βουλγάρων, αφ’ ετέρου δε να τρομοκρατήσουν τους Έλληνας και να τους αναγκάσουν να προσχωρήσουν εις τον Βουλγαρισμόν. Προς τον σκοπόν τούτον ομάς Βουλγάρων κομιτατζήδων τη συνδρομή και Βουλγάρων του χωρίου, την 29^ηνΟκτωβρίου 1902 εισήλθεν εντός του χωρίου εντελώς ανενόχλητος, δεδομένου ότι δεν υπήρχον Τουρκικαί Αρχαί και εν τω κεντρικώ καφενείω εφόνευσαν τον αντικαταστήσαντα εις την ηγεσίαν του Ελληνισμού γέροντα πλέον πατέρα του, 

Μακεδονομάχος
 Βαλαβάνης Αθανάσιος

Αθανάσιον Βαλαβάνην 

δεχθέντα εις το σώμα του είκοσι τέσσαρας εν όλω σφαίρας των κομιτατζήδων, των οποίων τοιαύτη και τοσαύτη ήτο η μανία ώστε και τον αποδοκιμάσαντα την πράξιν των Βούλγαρων Ντελήπαπάζην δεν εδίστασαν να φονεύσωσιν.

Μετά τον φόνον του Έλληνος προκρίτου Αθανασίου Βαλαβάνη, όστις υπήρξεν το πρώτον και σημαίνον θύμα, όχι μόνον του χωρίου, αλλά και της Ανατολικής Μακεδονίας και τας εν συνεχεία αλλεπαλλήλους και συχνάς εμφανίσεις των ανενοχλήτως δρώντων εν τη περιοχή κομιτατζήδων η Ελληνική Κοινότης εζήτησεν την προστασίαν των Τουρκικών Αρχών, αι οποίαι όμως ουδέν έδειξαν ενδιαφέρον. 

Κατόπιν τούτου η Ελληνική Κοινότης αφ’ ενός μεν δια την ασφάλειαν των Ελλήνων, αλλά κυρίως δια την πρόληψιν της αρξαμένης ήδη νέας επικινδύνου διαρροής των Ελλήνων συνεπεία των εκ μέρους των κομιτατζήδων γενομένων πιέσεων, το έτος 1903 πρσέλαβεν επί μισθώ τον μέγαν και πολύν εν τη περιφερεία ονομαστόν Τούρκον Ασλάν αγαν, τον οποίον όμως οι Βούλγαροι κομιταζήδες μη δυνάμενοι να ανεχθώσιν καθότι ούτος αντιτίθετο εις τα σχέδιά των, άτινα απέβλεπον εις τον αφανισμόν του Ελληνισμού και την Βουλγαροποίησιν όλων των κατοίκων, δεν ήργησαν να φονεύσωσιν.

Ύστερα από τον φόνον του Τούρκου Ασλάν αγα και τα αλλεπάλληλα διαβήματα των Ελλήνων προς τα Τουρκικάς Αρχάς εδέησε να εγκατασταθή εν τω χωρίω δύναμις του Τουρκικού στρατού δια την τήρισιν δήθεν της τάξεως, ενώ εις την πραγματικότητα ουδέν μέτρον ελήφθη κατά των κομιτατζήδων οι οποίοι εξηκολούθουν ανενόχλητοι να εισέρχωνται εν τω χωρίω και να πιέζουν τους Έλληνας, δια να τους εξαναγκάσωσιν να ασπασθώσιν τον Βουλγαρισμόν.

Λαζαρίδης Μιχαήλ

Η Ελληνική Κοινότης με τον Πρόεδρον αυτής

 Δημήτριον Μαδεμλήν,

τον Ιωάννην Βαλαβάνην 

επαξίως διαδεχθέντα τον αδελφόν του Αθανάσιον,

τον ιερέα Ανδρέαν Παπανδρέου 

τους ,

Μιχαήλ Λαζαρίδην,

Αθανάσιον Παπαστεργίου, 

Γεώργιον Τσισμετζήν, 

Θεόδωρον Βώλακλην, 

Δημήτριον Παπαθανασίου 


και πολλούς άλλους, έχουσα την παρήγορον υποστήριξιν του αειμνήστου

 Άγιος Χρυσόστομος Δράμας-Σμύρνης 

Μητροπολίτου Δράμας Χρυσοστόμου 

ηγωνίσθη με θάρρος κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων και της Βουλγαρικής προπαγάνδας και παρά τας προσπαθείας των Βουλγάρων επέτυχεν να συγκρατήσει τον Ελληνισμόν μέχρις ότου δια της ιδρύσεως του Ελληνικού Κομιτάτου προσήλθεν αρωγός το Ελληνικόν Έθνος. 

Το έτος 1906 δια διαταγής του Ναυάρχου Στυλιανού Μαυρομιχάλη (Μαυρομάτη) ιδρύεται εν τω χωρίω κέντρον δράσεως των Ελλήνων υπό την Αρχηγίαν του

 Πέτρου Αθανασίου Βαλαβάνη 

εις ό ενετάχθησαν δι υπηρεσίαν οι : 

Άγγελος Γιαννίκης

Μιλτιάδης Καλαϊτζής

Θεόδωρος Κότιος 

1) Δημήτριος Βόλακλης, 

2) Βόϊτσιος Κότιος, 

3) Μιλτιάδης Καλαϊτζής, 

4) Αθανάσιος Γκάϊντας, 

5) Γεώργιος Μιχαηλίδης, 

6) Στογιάννης Παυλίδης, 

7) Γεώργιος Ντίνιος, 

8) Μάρκος Γιάντσιος, 

9) Ιωάννης Κατσαρός, 

10) Νικόλαος Μαδεμλής, 

11) Άγγελος Γιαννίκης, 

12) Αθανάσιος Τερνεκτσής, 

Νικόλαος Μαδεμλής 

καθώς και πολλοί άλλοι Έλληνες του χωριού.

Ευθύς ως συνεστήθη το Κέντρον δράσεως των Ελλήνων ήρξατο αμέσως η μεταφορά οπλισμού από την Δράμαν, την Καβάλαν και την Αλιστράτη και η προώθησις αυτού και εις τα χωρία Πύργοι, Βώλακα και Παγονέρι.
 Η ίδρυσις του κέντρου δράσεως των Ελλήνων και ο εφοδιασμός αυτών δι’ οπλισμού ενεθάρρυνεν αυτούς ενώ αντιθέτως οι Βούλγαροι και οι προσχωρήσαντες εις αυτούς ήρχισαν να τρομοκρατούνται. 

Τούτο βλέποντες οι Βούλγαροι, την 6^ην Ιουλίου 1906 ομάς κομιτατζήδων του Πανίτσα εισχωρήσασα μέχρι της συνοικίας των Ελλήνων και έξωθι του παντοπωλείου Μιχ. Λαζαρίδη εφόνευσεν τους Έλληνας: 

 Φωτογραφία από την κηδεία των τριών φονευθέντων της 6ης Ιουλίου 1906

1) Δημήτριον Μαδεμλήν, Πρόεδρον της Κοινότητος, 

2) Αντώνιον Γκάϊνταν, 

3) Γεώργιον Μαρινίδην 

και ετραυμάτισεν τον 

Αθανάσιον Τσισμετζήν και την 

Ελένην Κατσιούρα.

Κατόπιν των ανωτέρω φόνων και προς εκδίκησιν τούτων οι Έλληνες απεφάσισαν και εφόνευσαν κατά σειράν τους κάτωθι φανατικούς Βουλγάρους: 

1) Ανδρέαν Τόλιον, 

2) Δημήτριον Κούνιον και 

3) τον  Γιάντσιον Μπεκιάρην . 

Τον Απρίλιον όμως του έτους 1907 οι Βούλγαροι κομιτατζήδες εφόνευσαν τον διακεκριμένον Έλληνα Κων/νον Κονδουράν. 

Σαντάνσκι και Πανίτσα

Κατόπιν τούτου ομάς Ελλήνων του Κέντρου δράσεως εισελθούσα εις την οικίαν του Βουλγάρου ιερέως Ιωάννου Μπαλτά εφόνευσεν τούτον και μετ’ ολίγον εφόνευσεν τον πρόεδρον της Βουλγαρικής Κοινότητος Μπόϊτσιον Τσιάνιον .

Μετά τον φόνον του Βουλγάρου ιερέως και του Βουλγάρου προέδρου υπό των Ελλήνων οι Βοεβόδαι των Βουλγάρων κομιτατζήδων 

Πανίτσας, Ζαντάντσκη καιΤσαβντάρης

 εν συνεργασία μετά των Βουλγάρων του χωρίου 

απεφάσισαν την εξόντωσιν όλων των Ελλήνων.

 Προς τον σκοπόν τούτον μίαν ημέραν του Μαΐου του 1907 ισχυραί ομάδες κομιτατζήδων υπό τους ανωτέρω Βοεβόδας ήλθαν και κατέλαβαν επικαίρους θέσεις πέριξ του χωρίου αναμένοντες προφανώς την έλευσιν της νυκτός. 

Βούλγαροι κομιτατζήδες, η Τσέτα του Σαντάνσκι

Ευτυχώς όμως δια τους Έλληνας του χωρίου, ομάς εκ τριών κομιτατζήδων κρυμένη εις έναν αχυρώνα εγένετο αντιληπτή υπό του υπηρετούντος ως αγροφύλακος εις την Ελληνικήν Κοινότητα και μέλους του Κέντρου Δράσεως Στογιάννη Παυλίδη, παρά του οποίου και εξοντώθη. 

Η ανακάλυψις και εξόντωσις των τριών κομιτατζήδων και ο δημιουργηθείς θόρυβος υπεχρέωσαν αφ’ ενός μεν τους κομιτατζήδες να δράσωσιν ενωρίτερον, αφ’ ετέρου δε τους μεν Έλληνας να λάβωσιν μέτρα αμύνης, τας δε στρατιωτικάς δυνάμεις των Τούρκων να κινητοποιηθώσιν καταλλήλως.

 Η επακολουθείσασα συμπλοκή μεταξύ των Τούρκων στρατιωτών οι οποίοι ενισχύθησαν και υπό προσδραμούσας δυνάμεις εκ Προσωτσάνης και των κομιτατζήδων εξελίχθη εις πραγματικήν μάχην καθ’ ήν οι κομιτατζήδες ετράπησαν εις φυγήν εγκαταλείψαντες τρεις εισέτι νεκρούς και τινας τραυματίας. Μετά την ήττα των οι Βούλγαροι κομιτατζήδες καίτοι ηπείλουν συνεχώς τους Έλληνας, οι οποίοι εν τω μεταξύ είχον καλώς εξοπλισθεί και οργανωθεί εν τούτοις δεν ετόλμησαν να επιτεθούν εναντίον των Ελλήνων. 

Η δράσις του Κέντρου των Ελλήνων επεξετείνετο ως αναφέρεται ανωτέρω εις το χωρίον 
Πύργοι, όπου συνεδέετο μετά των Παύλου Στοϊμένου και Θεοδώρου Γερασίμου,
 εις το χωρίον Βώλακα, όπου συνεδέετο με τους Θεόδωρον Λεπίτην και Βασίλειον Μπαμπάτσην και εις το Παγονέρι, όπου συνεδέετο με τους Δημήτριον Πένσαν και Γρηγόριον Βαγόγιαν και όπου δια του Κέντρου διοχετεύοντο τα όπλα και αι δαπάναι του Κέντρου Καβάλας.

Άξιοι μνείας δια τας προσφερθείσας υπηρεσίας κατά τον Μακεδονικόν αγώνα είναι οι διδάσκαλοι Δημ. Αυλίδης και Αδαμάντιος οι οποίοι εδίδασκον και εγύμναζον τους νέους εις την χρήσιν των όπλων καθώς και πλείστοι άλλοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

Εκ των Ελληνικών ανταρτικών σωμάτων ουδέν έλαβεν μέρος εις μάχην πλησίον του χωρίου.

 Εκ του χωρίου διήλθεν μόνον ο Καπετάν Σπύρος μόνος του.

Γενικά η στάσις των Τούρκων υπήρξεν διπλοπρόσωπος δύναταί τις να είπη.

Αυτά εν ολίγοις σχετικώς με τον Μακεδονικόν Αγώνα.