Ε Ρ Ε Υ Ν Ω Ν
Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο
Ν Ε Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν
Ε Ρ Ε Υ Ν Ω Ν
Βασίλειος Γ. Μαραγκός
Παΐσιος Χιλανδαρινός και Σωφρόνιος Βράτσης
Από την Ορθόδοξη ιδεολογία στη διάπλαση της βουλγαρικής ταυτότητας
Αθήνα 2009
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Η μελέτη του Βασιλείου Μαραγκού, Παΐσιος Χιλανδαρινός και Σωφρόνιος Βράτσης, αναδεικνύει τη μετάβαση της Βουλγαρίας από την προνεωτερική περίοδο, κατά την οποία κυριαρχούσε η ενότητα των Ορθοδόξων, στην περίοδο της διαμόρφωσης της νεώτερης βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας.
Οι προσωπικότητες του Παϊσίου Χιλανδαρινού (1720-1773) και του Σωφρονίου Βράτσης (1739-1813) αποτελούν συνδετικούς κρίκους ανάμεσα στην παραδοσιακή Ορθόδοξη χριστιανική ιδεολογία και στις νεωτερικές ιδέες του Διαφωτισμού και του εθνικισμού.
Το 1762, στη Σλαβοβουλγαρική Ιστορία, ο Παϊσιος Χιλανδαρινός αναδείκνυε τη δόξα του μεσαιωνικού Βουλγαρικού βασιλείου και καλούσε τους ομογενείς του να πάψουν να στρέφονται προς την ελληνική γλώσσα και να μην ντρέπονται που είναι Βούλγαροι.
Ο Σωφρόνιος Βράτσης εξέδωσε το 1806 το πρώτο τυπωμένο βιβλίο στα βουλγαρικά, το Κυριακοδρόμιον, διασκευάζοντας από τα ελληνικά το ομότιτλο έργο του Αγαπίου Λάνδου.
Ο Σωφρόνιος εισήγαγε στη Βουλγαρίατην προβληματική του Διαφωτισμού διατηρώντας ωστόσο τις συντεταγμένες της Ορθόδοξης ιδεολογίας.
Παρουσιάζονται επίσης ανάγλυφα ο ρόλος της ελληνικής παιδείας στη διάπλαση της βουλγαρικής ταυτότητας και οι κοινές ρίζες Ελλήνων και Βουλγάρων, τις οποίες ο συγγραφέας ανάγει στην Ορθοδοξία αλλά και στον Διαφωτισμό, όπως και ο μηχανισμός αποχωρισμού των Βουλγάρων από την κοινότητα των Ορθοδόξων.
Ανάμεσα στους επιγόνους του Παϊσίου και του Σωφρονίου ξέσπασε διαμάχη για τον ρόλο της ελληνικής γλώσσας και παιδείας, που η έκβασή της καθορίστηκε περί τα μέσα του 19ου αιώνα.
Τότε ηττήθηκε η ελληνόφιλη μερίδα της βουλγαρικής διανόησης.
Η ελληνική παιδεία ωστόσο συνέχισε να διαδραματίζει θετικό ρόλο στην πνευματική ανάπτυξη της Βουλγαρίας έως το εκκλησιαστικό βουλγαρικό σχίσμα (1870) αλλά και αργότερα.
Η εμπεριστατωμένη μελέτη της περιόδου διαμόρφωσης των σύγχρονων εθνών στα Βαλκάνια με βάση τις νεότερες μελέτες για τον εθνικισμό και για τις νοερές κοινότητες και η αναζήτηση των κοινών καταβολών αυτών των εθνών προσφέρουν ένα ιστορικό θεμέλιο για την παρούσα και μελλοντική τους συνεννόηση στα πλαίσια της περιφερειακής και ευρωπαϊκής συνεργασίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου