Συνέντευξη του Ιστορικού Μ. Βάρλα στην Ρία Κυριακίδου
Ακόμα και η πιο βαρετή φαινομενικά οικογενειακή ιστορία έχει τη γοητεία μιας κινηματογραφικής ταινίας περιπέτειας και μυστηρίου.
Ένα πρωτότυπο εργαστήρι για την οικογενειακή μνήμη πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στα φιλόξενα γραφεία της Μέριμνας Ποντίων Κυρίων Δράμας.
Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για τον τρόπο δημιουργίας του γενεαλογικού δέντρου της οικογένειας τους, για την οργάνωση έρευνας και την αναζήτηση στοιχείων νια την ιστορία, για την φροντίδα των οικογενειακών κειμηλίων και για την καταγραφή των μαρτυρίων.
Να σημειωθεί ότι η Μέριμνα, σε συνεργασία με το Τμήμα Γενεαλογίας και Προφορικής Ιστορίας του ΙΜΕ θα οργανώσει τη γενεαλογική και πολιτισμική ψηφιακή συλλογή της, που θα αποτελέσει μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την ιστορία της Δράμας και των Ποντίων.
Κεντρικός εισηγητής του εργαστηρίου ήταν ο ιστορικός Μιχάλης Βαρλάς. υπεύθυνος του - Τμήματος Γενεαλογίος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.
Ο κ. Βαρλάς παραχώρησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη γιο το αντικείμενο του τμήματος Γενεαλογίας. την οικογενειακή μνήμη και τη δημιουργία ενός
Κύριε Βαρλά, ποιο είναι το αντικείμενο του Τμήματος Γενεαλογίας, στο οποίο είσαστε υπεύθυνος, του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού;
Το τμήμα Γενεαλογίας ιδρύθηκε με σκοπό να ενισχύσει τη μνήμη όσων ήρθαν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες κατά την πολεμική περίοδο 1912-1922 και μετέπειτα, λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής και της ακόλουθης Ανταλλαγής των Πληθυσμών.
Η ενίσχυση και ο εμπλουτισμός της μνήμης στηρίζεται σε τρία προγράμματα:
Στο πρόγραμμα της Γενεαλογίας, που αποσκοπεί στη συγκρότηση μιας μεγάλης βάσης με γενεαλογικά στοιχεία για όλο τον προσφυγικό Ελληνισμό και ενισχύει την οικογενειακή μνήμη.
Στο πρόγραμμα της συλλογής αυτοβιογραφικών συνεντεύξεων-μαρτυριών, που αποτυπώνει την ιστορική εμπειρία όσων βίωσαν την καταστροφή και την ανάπτυξη της προσφυγικής και μεταπολεμικής Ελλάδας.
Τέλος στο πρόγραμμα της ψηφιοποίησης τεκμηρίων που στοχεύει στο να διατηρήσει την οπτική μνήμη και να τεκμηριώσει τις συλλογές Γενεαλογίας και Μαρτυριών με πρωτότυπο υλικό.
Όλα τα προγράμματα προβάλλονται στο δισδίκτυο στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://genealogy.ime.gr.
Ποιος ο σκοπός των εργαστηρίων με θέμα την οικογενειακή μνήμη και τι εννοούμε με αυτόν τον όρο;
Η οικογενειακή μνήμη μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στους ιστορικούς και άλλους κοινωνικούς επιστήμονες αλλά, πρωτίστως, αφορά τους ίδιους, όσους συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Ο σχηματισμός του οικογενειακού δένδρου θεωρητικά δεν έχεις τέλος, αφού οι οικογένειες είναι ζωντανοί οργανισμοί και εξελίσσονται αλλά και η έρευνα φέρνει συνεχώς στην επιφάνεια νέα στοιχεία για το παρελθόν, που παλαιότερα ήταν άγνωστα.
Στόχος λοιπόν είναι να πάρουμε ο καθένας και η καθεμιά την ιστορία μας στα χέρια μας και να απολαύσουμε τη χαρά της έρευνας αλλά και να επωφεληθούμε από τα στοιχεία που μερικώς μόνο καταγράφονται στο γενεαλογικό δένδρο.
Σπανίως οι άνθρωποι απαντούν «ξερά» σε μια ερώτηση για πρόσωπα του παρελθόντος αλλά συνήθως συνδέουν την απάντηση με μια ιστορία, ένα κειμήλιο ή ένα τοπόσημο.
Το εργαστήριο στοχεύει να μας εξοικειώσει με την έρευνα της ιστορίας της οικογένειας μας και με τις βασικές αρχές, για την παρουσίαση του γενεαλογικού δένδρου και των τεκμηρίων που συλλέγουμε, με τον παραδοσιακό αλλά και τον σύγχρονο ψηφιακό τρόπο.
Παράλληλα, μέσα από το εργαστήριο, μπορούμε να συγκροτήσουμε την ιστορία μιας ολόκληρης κοινότητας και να αποθησαυρίσουμε πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της Δράμας.
Πως μπορεί κάποιος να «δημιουργήσει» ή να ανακαλύψει το γενεαλογικό του δέντρο;
Υπάρχει μια ολόκληρη διαδικασία που ξεκινάει πάντα από τη συστηματική καταγραφή των γνώσεων και των αναμνήσεων, τόσο των προσωπικών μας, όσο και των οικείων, συγγενών κλπ.
Είναι πολύ χρήσιμο, από τα πρώτα βήματα, να υιοθετήσουμε κάποια πρότυπα καταγραφής και να γνωρίζουμε ορισμένες μεθοδολογικές αρχές και καλές πρακτικές που έχουν διαμορφωθεί γενικά στην έρευνα και ιδιαίτερα στη γενεαλογία.
Το καλύτερο είναι να οργανώσουμε τα στοιχεία μας σε κάποιο λογισμικό γενεαλογίας στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και να αξιοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που μας παρέχει για την τεκμηρίωση και την αποθήκευση οπτικοακουστικού υλικού.
Με έναν ψηφιακό εγγραφέα φωνής ή βιντεοκάμερα μπορούμε να παίρνουμε συνεντεύξεις που θα μας βοηθήσουν.
Μετά έρχεται η ώρα των πηγών, που μπορεί να είναι έγγραφα και άλλα στοιχεία που φυλάμε στα σπίτια μας, επίσημα ντοκουμέντα από δημοτικά, εκκλησιαστικά, εκπαιδευτικά, στρατιωτικά κλπ αρχεία και τέλος από την έρευνα σε ιστορικές πηγές.
Υπάρχουν δυσκολίες στην εξεύρεση πηγών;
Η διαθεσιμότητα των πηγών ποικίλει κατά περίπτωση.
Δυσκολίες μεγάλες παρουσιάζουν οι οθωμανικές πηγές λόγω της γραφής τους.
Περισσότερο πάντως δυσκολεύει την έρευνα η πλημμελής οργάνωση των αρχείων, οι κατά καιρούς καταστροφές τους και η εχθρική στάση των δημόσιων θεσμών απέναντι και σε αυτού του είδους την έρευνα.
Πάντως πηγές για τουλάχιστον πέντε έξι γενιές πίσω υπάρχουν.
Σε τι χρησιμεύει; Κρύβει...εκπλήξεις και... μυστήριο;
Η γενεαλογία, όπως την περιγράψαμε πιο πάνω, είναι μια γοητευτική πόρτα στο παρελθόν.
Μας μαθαίνει την ιστορία περισσότερο ως βίωμα παρά ως απόμακρη γνώση και μας συμφιλιώνει με το παρελθόν και το παρόν μας.
Αυτό συμπεριλαμβάνει και τις εκπλήξεις και τις αποκαλύψεις μυστικών και λησμονημένων πτυχών που μπορούν να τροφοδοτήσουν την οικογενειακή μας μυθολογία.
Ακόμα και η πιο βαρετή φαινομενικά οικογενειακή ιστορία έχει τη γοητεία μιας κινηματογραφικής ταινίας περιπέτειας και μυστηρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου