Δευτέρα 30 Απριλίου 2012

Μακεδόνες: Έλληνες ή Βούλγαροι; Σέρρες : Η ελληνική και η βουλγάρικη εκπαίδευση στις αρχές του αιώνα.

Σε πείσμα μερικών ανιστόρητων  που ισχυρίζονται ότι σήμερα οι Μακεδόνες δεν είναι ούτε Έλληνες ούτε Βούλγαροι αλλά σκέτο Μακεδόνες και μάλιστα καταπιεσμένοι ( γλώσσα, τραγουδοχοροί κλπ) θα προσπαθήσω με την ανάρτηση αυτή να δείξω ιστορικά στοιχεία ότι από τις αρχές του αιώνα στην Μακεδονία υπήρχε, μετά το βουλγαρικό σχίσμα, αντιπαλότητα μεταξύ των ντόπιων Μακεδόνων για την εθνική τους ταυτότητα.


 Η αντιπαλότητα ξεκινά από την εκκλησιαστική παράδοση  και φτάνει σε ακραίες μορφές από μέρους της εξαρχίας, με παράνομες διεκδικήσεις εκκλησιών, δολοφονίες ιερέων και προκρίτων πολύ πριν την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα.


Αντιπαλότητα υπήρχε και στην εκπαίδευση.


Θα πάρω ως παράδειγμα τις Σέρρες.


Το ότι οι ντόπιοι Μακεδόνες, ειδικά με την συμμετοχή τους έπαιξαν ενεργό ρόλο στην εθνεγερσία δεν χωρεί αμφιβολία.


 Ο Εμμανουήλ Παππάς και όσοι Μακεδόνες πολέμησαν για την παλιγγενεσία ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ. 


ΑΥΤΟΙ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥΣ.


Το ότι από το 1622 υπήρχαν ΕΛΛΗΝΙΚΑ σχολεία στις Σέρρες δηλώνει και σφραγίζει την ελληνική ταυτότητά των προγόνων μας. 


Το βασικότερο στοιχείο όμως ήταν και είναι Η ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ και η αφοσίωση μέχρι θανάτου στο Πατριαρχείο. 


Η ανάρτηση μου έχει δύο σκέλη.


Το ένα είναι από απόσπασμα από την ημερίδα για την ελληνική εκπαίδευση ανά τους αιώνες στις Σέρρες, 
το δε δεύτερο είναι δάνειο του φιλοβουλγαρικού blog  http://illustrationbelomore.blogspot.com/.


Οι μακεδόνες που είχαν ελληνική συνείδηση και πίστη στις μακεδονικές παραδόσεις πήγαιναν σε ελληνικά σχολεία και αργότερα σπούδαζαν σε πανεπιστήμια της Αθήνας ή εκτός Ελλάδας , οι δε μακεδόνες που ασπάστηκαν την ξενόφερτη βουλγάρικη εξαρχία έγιναν ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ.


ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ 'ΕΘΝΙΚΑ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ". 


Η ΕΛΛΗΝΑΣ Η ΒΟΥΛΓΑΡΟΣ.


Ας προβληματιστούν και ας αναρωτηθούν οι "χλιαροί" Μακεδόνες που ανήκαν οι πρόγονοί τους, και αν το "βουλγάρικο παιδαγωγικό σχολείο Σερρών" το ονομάσουμε αλλιώς γιατί σήμερα δεν βολεύει.....


Κανείς δεν μπορεί εκ των υστέρων να ισχυρίζεται για τους προαπελθόντας τι εθνική συνείδηση είχαν. Κάποιοι διάλεξαν  τότε την βουλγαρική. Η μεγάλη πλειοψηφία όμως των Μακεδόνων και δη των Σερραίων παρέμειναν στις παραδόσεις τους. Ήταν και είναι μακεδονικές, ήταν και είναι Έλληνες...


Θα σας παρακαλούσα να μπείτε στο κόπο  να διαβάσετε την ανάρτηση του illustrationbelomore και να δείτε ποιοι ήταν οι δάσκαλοι και ποιοι απόφοιτοι του βουλγάρικου παιδαγωγικού σχολείου Σερρών, που εκπαίδευε υποτίθεται Βούλγαρους δασκάλους. 


ΟΛΟΙ μέλη της ΕΜΕΟ, ΒΜΡΟ, VMRO. Τα λόγια περιττεύουν...



Μέρος πρώτο 


Η ελληνική εκπαίδευση στις Σέρρες.
http://www.serrelib.gr/pdf/pentapoli.pdf


Η εκπαίδευση στην πόλη των Σερρών, έχει άμεση σχέση με την γενικότερη εκπαιδευτική κατάσταση που υπήρχε στον χώρο της υπόδουλης τότε Μακεδονίας.


Η εκπαιδευτική ανάπτυξη και το εμπορικό ενδιαφέρον των Σερρών, το οποίο έχει άμεση σχέση με την οικονομική άνθηση και τη γεωγραφική θέση  μαρτυρείται σε αρκετά κείμενα της εποχής.


 Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουμε της κ. Αγγέλου – Βλάχου η οποία αναφέρει στη μελέτη της για την παιδεία στις Σέρρες, «……..Αι Σέρραι…….υπήρξαν όμως και πόλις αξία ιδιαιτέρας προσοχής και δια την σπουδαίαν εκπαιδευτικήν κίνησιν  την οποίαν ανέπτυξαν οι κάτοικοι της….»


Μας πληροφορεί  επίσης, ότι από το γεγονός αυτό, σπουδαίοι ερευνητές της εποχής όπως ο καθηγητής Gustav Weigand, που δεν διακρίνονταν και για τα αισθήματα αγάπης τους προς την Ελλάδα, θεωρού-
σαν  ότι


 « …Αι Σέρραι… έχουν παίξει δια τον Ελληνισμόν τον αυτόν ρόλον τον οποίον έπαιξε η Αχρίς δια τον Βουλγαρισμόν, ως πολιτικόν και εθνικόν εκκλησιαστικόν κέντρον».   


Η πρώτη γραπτή αναφορά, η οποία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχουμε εκπαίδευση στις Σέρρες, είναι για τον ιερέα  Παπασυναδινό  το 1610, ο οποίος γεννημένος το 1600 διδάσκεται τα «κοινά γράμματα», όπως μας πληροφορεί ο ίδιος στο χωριό Καλά Δένδρα, συνέχισε στη σχολή των Σερρών και στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου. 


Η χρονολογία του 1622 είναι ορόσημο, γιατί εκείνη την χρονιά ο Παπασυναδινός χειροτονείται ιερέας της μητρόπολης Σερρών «γινώσκων ήδη καλώς την γλώσσαν»
 και συνεπώς πιο πριν από αυτή την ημερομηνία μπορούμε να θεωρούμε ότι υφίσταται σχολείο στις Σέρρες με βάση γραπτές μαρτυρίες.


Αναφέρεται ξανά η σχολή  το 1645 σε κώδικα της μονής Τιμίου Προδρόμου, το 1722 σε χρυσόβουλο του τότε ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Νικολάου Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου,  το 1735 σε πρακτικό του κώδικα της Ιερής μονής Προδρόμου, από όπου πληροφορούμαστε ότι η σχολή λειτουργούσε κανονικά από το 1753 μέχρι το 1789 και ήταν κλειστή σε ένα ενδιάμεσο διάστημα από το 1780 μέχρι το 1785 με βάση τον ίδιο κώδικα.


   
Η Αλληλοδιδακτική Σχολή Σερρών ήταν μόνιμα εγκατεστημένη σε οίκημα που στην συνέχεια υπήρξε κατοικία του Εμμανουήλ Παπά και μετέπειτα στεγάστηκε το ελληνικό Προξενείο.


 Το 1835 κτίστηκε με την φροντίδα του μητροπολίτη Γρηγορίου και του δασκάλου Παπαρίζου καινούριο κτίριο, στο οποίο συνέχισε την λειτουργία της χωρίς προβλήματα, ενώ στα 1868 είχε 5 δασκάλους. 
Είναι γνωστή επίσης η Αστική Σχολή, η οποία καταστράφηκε το 1849 από πυρκαγιά και αργότερα το 1913 από εμπρησμό των Βουλγάρων.


Το 1858 ιδρύεται  Παρθεναγωγείο από τον Θ. Δούμπα στο οποίο διδάσκουν σημαντικοί δάσκαλοι και αναβαθμίζεται σε Γυμνάσιο μετά από επιτυχή λειτουργία για ένα μεγάλο διάστημα.


 Από το 1868 λειτουργούσε με ιδιαίτερο σύστημα Νηπιαγωγείο, το οποίο ήταν διτάξιο, μικτό, μια καινοτομία που πρωτοεφαρμόστηκε στις Σέρρες, όπως μας πληροφορεί ο Γ. Καφταντζής, χωρίς να μας δίνει περαιτέρω στοιχεία και πηγές Με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Δέλλιο το 1880, αναδιοργανώνονται τελείως τα μέχρι τότε εκπαιδευτικά ιδρύματα.


 Καθιερώνεται ο εξατάξιος κύκλος μαθημάτων στις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης, το ημιΓυμνάσιο γίνεται Γυμνάσιο και αναγνωρίζεται ως ισότιμο με τα γυμνάσια του ελεύθερου κράτους το 1884, ιδρύεται μονοτάξιο Διδασκαλείο για την εκπαίδευση των δασκάλων και Ανώτερο Παρθεναγωγείο, η κεντρική Δημοτική Σχολή προάγεται σε εξατάξια Αστική Σχολή και ιδρύεται κεντρικό Νηπιαγωγείο.


 Σε προικοσύμφωνο του 1870 βεβαιώνεται, ότι εισπράττονται δικαιώματα για την Σχολή, ως ειδικό τέλος σύνταξης για κάθε συμβόλαιο, χρήματα τα οποία δαπανούνταν για την συντήρηση των σχολείων.


Στις 3 Μαΐου 1870 ιδρύεται ο «Μακεδονικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος», ενέργεια η οποία εντάσσονταν στην γενικότερη πολιτική η οποία είχε χαραχθεί από την ελεύθερη Ελλάδα με τα κατά τόπους Προξενεία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με τις  τοπικές επισκοπές σε όλο τον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας. 


Στην πόλη των Σερρών αυτή η μορφωτική  προσπάθεια βρήκε έδαφος καλλιεργημένο, γόνιμο και έτοιμο. 
Πρωταρχικός σκοπός του Συλλόγου ήταν η βελτίωση των εκπαιδευτικών πραγμάτων των Σερρών, η διάδοση της ελληνοπρεπούς παιδείας ως αντίδραση απέναντι στην πανσλαβιστική προπαγάνδα και τον εκβουλγαρισμό της Μακεδονίας. 
Η σερραϊκή κοινότητα με ό,τι εκλεκτό είχε να επιδείξει από επιστήμονες, κληρικούς, εμπόρους και πατριώτες αγκάλιασε το Σύλλογο, που μέσα σε δύο χρόνια από την ίδρυση του έφτασε τα 800 μέλη  και περιουσία 700 χρυσές λίρες Τουρκίας.


Η χρονιά αυτή χαρακτηρίζεται ως «κατακόρυφος του εκπαιδευτικού οργασμού» και «σταθμός» για τα εκπαιδευτικά πράγματα.


Το 1872 ιδρύεται από τον σύλλογο, «Διδασκαλείο» με διευθυντή τον γνωστό για τις προοδευτικές παιδαγωγικές του αντιλήψεις Δημήτριο Μαρούλη, ο οποίος στην συνέχεια το 1874 και το 1876,
μετά την αποπομπή του από το σύλλογο για τις ιδέες και πρακτικές του, ιδρύει Διδασκαλείο  Αρρένων και Θηλέων αντίστοιχα.


 Να σημειώσουμε εδώ ότι στο Διδασκαλείο δίδαξε ο Γερμανός μουσικοσυνθέτης και καθηγητής μουσικής Wilhelm Johnsen. Στη Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε Διδασκαλείο αργότερα στα 1875 και στην Αθήνα το 1878.


Τα Διδασκαλεία αυτά κατάφεραν να δώσουν στο νομό Σερρών και σε πολλές άλλες περιοχές της Μακεδονίας και της ελεύθερης Ελλάδας, λαμπρούς δασκάλους και δασκάλες, αναγκαίους για την μόρφωση των μαθητών, προσφέροντας στο έθνος πολύτιμες υπηρεσίες.


Από το 1853 λειτουργούσε «Σχολή Κορασίων» που εξελίχθηκε στη συνέχεια σε ανώτερο Παρθεναγωγείο.


 Το 1880 ιδρύθηκε από τον Γρηγόριο Ρακιτζή το Παρθεναγωγείο «Η Γρηγοριάς», από το οποίο απεφοίτησαν δεκάδες δασκάλες που δίδαξαν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.


Σε όλα τα σχολεία τα οποία αναφέραμε, δίδαξαν σημαντικές προσωπικότητες της εκπαίδευσης, οι οποίοι σπούδασαν σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, είχαν έρθει σε επαφή με διανοούμενους και πολιτικούς της εποχής ή έφτασαν σε υψηλές θέσεις της ιεραρχίας και της διοίκησης.


 Αυτό δεν ήταν τυχαίο, αλλά αποτελούσε ένα δείγμα οικονομικής ευρωστίας, πολιτιστικής ευαισθησίας, εθνικής συνείδησης και δίψας για μόρφωση των ανθρώπων, που διαχειρίζονταν και εκπροσωπούσαν κοινωνικά και οικονομικά τότε την περιοχή των Σερρών.


Οι περισσότεροι δάσκαλοι είχαν καταγωγή από άλλα μέρη της Ελλάδας και ορισμένοι ήταν Σερραίοι. 


Ο Δ. Μαρούλης από τον Κατσικά Ιωαννίνων, ο Αναστάσιος Παπαβασιλόπουλος από τα Ιωάννινα, ο Αναστάσιος Πώπας επίσης από τα Ιωάννινα, όπως και ο Νικόλαος Σχολάριος, ο Ιγνάτιος Σκαλιώρας από την Ραψάνη, ο Αργύριος Παπαρίζος από την Σιάτιστα, ο Ευάγγελος Μέξης από την Ήπειρο, στενός φίλος του Ι. Καποδίστρια, ο Εμμανουήλ Φωτιάδης από τις Σέρρες, ο Ιωάννης Πανταζίδης από το Κρούσοβο μετέπειτα καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών, o Ιωάννης Σαμαρτζίδης και η μητέρα του Ευφροσύνη, ο Ν. Χαλκιόπουλος, ο Ιωάννης Καλοστύπης από την Κοζάνη, ο Ιωάννης Δέλλιος και ο αδελφός του Νικόλαος από τις Σέρρες, ο Αθανάσιος Φυλακτός από την Ηράκλεια, ο Πέτρος Παπαγεωργίου από την Θεσσαλονίκη, ο Ιωάννης Τσικόπουλος από την Κατερίνη, ο Ευάγγελος Στράτης από το Ροδολείβος, ο Λεωνίδας Παπαπαύλου από την Σιάτιστα και πολλοί άλλοι οι οποίοι σταδιοδρόμησαν στη συνέχεια, άλλοι σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, άλλοι στην ανώτερη εκπαίδευση και στην εκκλησιαστική ιεραρχία καταλαμβάνοντας θέσεις καθηγητών σε πανεπιστήμια ή μητροπολιτών, καθώς και στην πολιτική. 


Οι περισσότεροι ανέπτυξαν ιδιαίτερη εθνική δράση και αρκετοί είχαν πρωτοπόρες παιδαγωγικές αντιλήψεις για την εποχή τους και έγραψαν σημαντικά  εκπαιδευτικά συγγράμματα.


Το ενδιαφέρον των Σερρών για την μόρφωση και την εκπαίδευση καταδεικνύεται με την ίδρυση πολλών σχολείων, αλλά και ανώτερων Σχολών και Διδασκαλείων. 


Από αυτά αποφοίτησαν εκατοντάδες δάσκαλοι και δασκάλες, οι οποίες στη συνέχεια δεν κάλυψαν απλά τα κενά στα σχολεία ως αναγκαιότητα της μόρφωσης και εκπαίδευσης των νέων, αλλά επηρέασαν τον αγροτικό κόσμο του νομού σε πολιτισμικό επίπεδο και είχαν ουσιαστική, καίρια συμβολή στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των Σερρών. 


Ο Ευάγγελος Στράτης γράφει χαρακτηριστικά για τους δασκάλους που σπούδασαν στα Διδασκαλεία  της πόλης των Σερρών: 


«…ως από φωτεινής εστίας, εισήχθη η νέα κληθείσα παιδαγωγική μέθοδος εις τα σχολεία ου μόνον πολλών Μακεδονικών επαρχιών, αλλά και εις αυτήν την Κωνσταντινούπολιν και λοιπήν Θράκην, εις την Μικράν Ασίαν και ΄Ηπειρον και Αλβανίαν..».


 Σχεδόν σε όλα τα χωριά του νομού Σερρών έχουμε εκπαίδευση, την οποία μαρτυρούν ιστορικές πηγές, μελέτες ιστορικών και ιστοριοδίφες.


Ονομαστά τα σχολεία της Νιγρίτας, Ηράκλειας, Σιδηροκάστρου, Ζίχνης, Αλιστράτης, Καλών Δένδρων, Ροδολείβους, Πρώτης και τόσων άλλων χωριών. 


Κλείνοντας το κεφάλαιο των Σερρών προκύπτει  αβίαστα το συμπέρασμα ότι υπήρχε εποπτεία και έλεγχος από τα Προξενεία στον διορισμό, τις αποδοχές, την επιμόρφωση,  την διδασκαλία και την αξιολόγηση των δασκάλων.


Μέρος δεύτερο




Δραστηριότητα

Το σχολείο αυτό διαδέχθηκε το 4 τάξιο σχολείο που άνοιξε το 1888 στις Σέρρες. 

Κατά το σχολικό έτος 1895 -1896 η Βουλγαρική Εξαρχία το μετατρέπει σε παιδαγωγικό.

 Έτσι προσωρινά η τετάρτη τάξη γίνεται σειρά παιδαγωγικών μαθημάτων με 21 μαθητές, ενώ το επόμενο σχολικό έτος 1896 – 1897 γίνεται κανονική σειρά παιδαγωγικών μαθημάτων με 32 μαθητές.
 Στή πόλη για μικρό χρονικό διάστημα λειτουργεί και σχολείο Θηλέων. 
Ανάμεσα στους δασκάλους του παιδαγωγικού σχολείου είναι οι Ιβάν Σνεγκάροφ, Ατανάς Ναούμοφ, Γ. Φότεφ, Ντ. Τρενταφίλοφ, Μπλαγκόυ Καλέιτσεφ, Μιχαίλ Σαράφοφ. 

Κατά το 1912 -1913 το σχολείο έχει 200 πτυχιούχους και 13 άτομα προσωπικό με επικεφαλή τον διευθυντή Φιλίπ Μανόλοφ και δασκάλους τους Ιορντάν Κούσεφ, Βλαντιμίρ Τσαρβενκόφ, Ιορντάν Ατανάσοφ, γραμματέα τον Ντιμίταρ Ιλίεφ και οικονόμο τον Γκεόργκι Στόικοφ. 

Στο προγυμνασιακό σχολείο διδάσκουν οι Στέριο Νάσκοφ και Τοντόρ Σουμκάροφ, ενώ επικεφαλής επιθεωρητής των σχολείων είναι ο Μετόντι Ιαντσούλεφ.

Δάσκαλοι του Βουλγαρικού παιδαγωγικού σχολείου Σερρών
Αναστασία Μπάλτοβα, Βουλγάρα δασκάλα και ενεργό μέλος της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Αναστάς Ναούμοφ, Βούλγαρος παιδαγωγός και δημοσιογράφος.
Αντόν Ποπστοίλοφ, Βούλγαρος ιστορικός, λαογράφος και εθνογράφος
Ατανάς Σάεφ, Βούλγαρος επαναστάτης του ΑΜΑΚ (ΒΜΟΚ)
Ατανάς Κοβάτσεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Βλαντιμίρ Μπλαγκόεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Γκεόργκι Στρέζοφ (1864 – 1938) Βούλγαρος Νομικός
Ντιμίταρ Γκουστάνοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Καραντζόφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Σνεγκάροφ, Βούλγαρος ιστορικός και αρχειοφύλακας
Ιορντάν Σαμαρτζίεφ, Βούλγαρος παιδαγωγόος και ακτιβιστής της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Σρέμπρεν Ποππέτροφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ) και της ΕΜΕΟ (ΒΜΡΟ) και πολιτικός
Χρίστο Μάτοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Τσουντομίρ Κανταρτζίεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)

Απόφοιτοι του Βουλγαρικού παιδαγωγικού σχολείου Σερρών
 
Ανάμεσά τους οι πιο γνωστοί είναι :
Αλέκο Βασίλεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Βλαντιμίρ Ποπτόμοφ, Βούλγαρος πολιτικός του ΒΚΚ(Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα)
Βλαντισλάβ Καναζίρεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Γκεόργκι Καζέποφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Γκεόργκι Κιλάοφ, Βούλγαρος κομμουνιστής
Γκεόργκι Σκρίζοφσκι, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Αναστάσοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιβάν Αντόνοφ, Βούλγαρος κληρικός και επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Ιλία Μπίζεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Κονσταντίν Ποπατανάσοφ, Βούλγαρος Αξιωματικός
Μανούς Γκεοργκίεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Στόιο Χατζίεφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Τάσκατα Σέρσκι, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Χρίστο Καραμαντζούκοφ, Βούλγαρος επαναστάτης της ΕΜΑΕΟ (ΒΜΟΡΟ)
Στα μέσα του 19ου αιώνα η Σερβική κυβέρνηση στέλνει σε αποστολή στις Σέρρες για διερευνητική μελέτη τον Στέφαν Βέρκοβιτς, ο οποίος ζεί στην πόλη περισσότερα απο 20 χρόνια και το 1889 (“Τοπογραφική-Εθνογραφική μελέτη για την Μακεδονία”) γράφει για τις Σέρρες :

“Ο πληθυσμός στην πόλη αποτελείται απο πολλές εθνότητες : Τούρκοι, Βούλγαροι, Έλληνες, Κουτσόβλαχοι, Εξελληνισμένοι Βούλγαροι, Εβραίοι, Τσιγγάνοι. Στα χωριά του καζά ζούν Βούλγαροι, Έλληνες, Τούρκοι και λίγοι σε αριθμό Κουτσόβλαχοι, Τσερκέζοι και Τσιγγάνοι”.
Στο ίδιο βιβλίο ο Βέρκοβιτς σημειώνει οτι οι Σέρρες έχουν 863 Βουλγαρικά, 506 Ελληνικά, 1285 Τουρκικά και 806 Εβραικά σπίτια.
Το πρώτο Βουλγαρικό σχολείο στις Σέρρες άνοιξε το 1871 απο τον καταγώμενο απο την Στάρα Ζαγόρα Στέφαν Σαλγκαντζίεφ, τον οποίον έστειλε ο Βουλγαρικός δήμος της Θεσσαλονίκης. 

Σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες με την υποστήριξη του Βαλή Αρίφ Πασά και την βοήθεια των Ιλία Κασάροφ και Ζλάταν Μιλένκοφ απο το χωριό Χριστός καταφέρνει να ανοίξει σχολείο στο σπίτι του Χατζί Αργκίρ στην Γκόρνα Καμένιτσα. 

Μετά απο δύο χρόνια ανοίγει και Βουλγαρικό παρεκκλήσι στον μαχαλά Ντόλνα Καμένιτσα στο σπίτι του Ιλία Ζαμπίτοφ.

Στο παρεκκλήσι λειτουργούν οι ιερωμένοι Γκεόργκι Πετρόφ και Άνγελ Κονσταντίνοφ απο το Ζάροβο (Νικόπολη), Ιονά Μαντζάροφ απο το Νέγκοβαν (Ξυλόπολη), ο οποίος ιερουργούσε 3 χρόνια και τον τέταρτο χρόνο το παρεκκλήσι έκλεισε.
Το 1873 ο Σαλγκαντζίεφ μεταφέρει το Βουλγαρικό σχολείο στο Βαρόσι – στο σπίτι ενός απο τους πιο ένθερμους Βούλγαρους των Σερρών του Κονσταντίν Γκοβεντάροφ στον μαχαλά Τσάι Μποινούντα. 
Μετά απο ακόμα 1 χρόνο, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων εκ νέου μεταφέρεται, στο σπίτι του Ζλάταν Μιλένκοφ στον μαχαλά Κλοκότνιτσα. Στήν πόλη δημιουργείται Βουλγαρικός δήμος, στον οποίον συμμετέχουν και άνθρωποι απο τα γύρω χωριά.
 Μετά την αποχώρηση του Σαλγκαντζίεφ , διδάσκει ο μαθητής του Ράντοβις Ουρούμοφ. Τον Απρίλιο του 1878 οι τοπικές αρχές μετά απο υπόδειξη του Έλληνα Μητροπολίτη κλείνουν το σχολείο.
Το Βουλγαρικό σχολείο ανοίγει μόλις το 1881 απο τον Πέταρ Σαράφοφ και τον βοηθό του Ντιμίταρ Μαυροντίεφ. 
Το σχολικό έτος 1883/1884 προστίθεται σ αυτούς ο Ιβάν Μπούχλεφ απο το Γκόρνο Μπρόντι (Άνω Βροντού) και αυτοί μαζί με τον Πρόεδρο του δήμου, Αρχιμανδρίτη Χαρίτον Καρπούζοφ καταφέρνουν να ανοίξουν και πανσιόν για το σχολείο.
 Το σχολείο έχει μεγάλη επιτυχία.

 Άνοιξε και σχολείο θηλέων με δασκάλες τις Αναστασία Πούσεβα απο το Σούμεν και Ανέτα Κ. Αποστόλοβα απο τις Σέρρες.
Το 1885 όμως Σαράφοφ και Καρπούζοφ συλλαμβάνονται και φυλακίζονται και στην θέση τους διδάσκουν Μ. Μαλαμίσεφ, Γκάρνεφ και ο ποπ Αντόν Ντζούστοφ. 

Το έτος 1886/1887 το σχολείο γίνεται τριών τάξεων με δασκάλους Π. Μαυροντίεφ, Λάζαρ Τόντεφ απο το Μπάνσκο, που αντικαταστάθηκε απο τον Τομά Λέβοφ απο το Αιβάτοβο (Λητή) και Ιβάν Π. Γκεοργκίεφ απο το Βλάντοβο (Άγρας). Δασκάλες είναι Ντόμπρα Βελίκοβα απο το Σούμεν και Ανέτα Αποστόλοβα. 
Πρόεδρος του δήμου μετά τον Αρχιμανδρίτη Χαρίτον γίνεται ο ποπ Γκεόργκι Καρτσόφσκι. 

Το έτος 1888/1889 το σχολείο γίνεται τεσσάρων τάξεων και ανοίγει κανονική πανσιόν.

 Το έτος 1895/1896 η Βουλγαρική Εξαρχία το μετατρέπει σε παιδαγωγικό.

 Έτσι μπαίνουν οι βάσεις για το περίφημο παιδαγωγικό σχολείο των Σερρών, το οποίο μέχρι το 1913 είναι το κύριο εκπαιδευτικό κέντρο των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία.

Δεν υπάρχουν σχόλια: