Παρασκευή 6 Απριλίου 2012

Μακεδονική Εκκλησιαστική Παράδοση: ΜΑΚΕΔΟΝΙΣΣΕΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ

                                                                                                                                                                                                 της Αθηνάς Τζινίκου-Κακουλή,Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και την Ιστορία(1453-1940).

Βαθύτατες εχει τις ρίζες της η θρησκευτική  πίστη στη Μακεδονία, όπου τον πρώτο της σπόρο φύτεψε ο ’Απόστολος Παύλος.

Ιδιαίτερα η Θεσσαλονίκη ονομάζονταν απ’ τους Βυζαντινούς «ορθόδοξος πόλις» για το πλήθος των άγίων της,
 ανάμεσα στους οποίους αρκετές ήταν γυναίκες, 


όπως η Έλικωνίς,
που άποκεφαλίστηκε στην Κόρινθο το 244 μ.Χ. και την γιορτάζουμε στις 28 Μαΐου,
 η Άνυσία,
που άθλησε το 298 μ.Χ. και την τιμούμε στις 30 Δεκεμβρίου, 
η ’Αναστασία η φαρμακολύτρια
που μαρτύρησε το 304 μ.Χ. και τη λατρεύουμε στις 22 Δεκεμβρίου,
η όσία Θεοδώρα η μυροθλήτης,
που μέ την κόρη της Θεοπίστη άσκήτευσε στη μονή αγίου Στεφάνου Θεσσαλονίκης, κοιμήθηκε το 892 και τις γιορτάζουμε στις 5 ’Απριλίου και 29 Αύγούστου, 
η Σολαμωνή,
που την τιμούμε την 1η Αύγούστου, 
οι μάρτυρες ’Αγάπη
Ειρήνη 
και Χιονία,
που τις γιορτάζουμε στις 16 Απριλίου, 

καθώς καί
η μάρτυς Ματρώνα,
που άθλησε τον Δ' αιώνα και την τιμούμε στις 27 Μαρτίου.


Στη λοιπή Μακεδονία σαν τοπικές άγίες λατρεύονται,
 στην ’Αλεξανδρούπολη


η Γλυκερία,
που μαρτύρησε στην Τραιανούπολη,

στους Φιλίππους, τη Νεάπολη και τη Θάσο 
η Λυδία η Φιλιππησία,


και στα Σερβια Κοζάνης 
η Θεοδώρα, κόρη του Ιωάννη Πετραλείφα και σύζυγος του Δεσπότη της ’Ηπείρου Μιχαήλ Β' ’Αγγέλου (1237).


Κοντά σ’ αύτές τις Μακεδόνισσες άγίες στα χρόνια της τουρκοκρατίας ήρθαν να προστεθούν και οι παρακάτω νεομάρτυρες, που έπέλεξαν το δρόμο της θυσίας σαν ύψίστη έκφραση της προσηλώσεώς τους στο Χριστο και την Πατρίδα.


ΜΑΚΕΔΟΝΙΣΣΕΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ


Η Παρθένα, νεομάρτυς Εδέσσης:  


Όταν το Βυζάντιο ψυχορραγούσε, οι Τούρκοι για οκτώ μήνες πολιόρκησαν την Έδεσσα κι ενώ   άποκαρδιωμένοι έτοιμάζονταν να άποχωρήσουν, ο πρόκριτος, κασσιδιάρης Πέτρος, πληραμένος άδρά, τους άνοιξε την πύλη που είχε άναλάβει να υπερασπιστεί κι έτσι τον Δεκέμβριο του 1375 κατέλαβαν την πόλη.

Ο προδότης αφού  άλλαξοπίστησε, θέλησε να προσφέρει δώρο στον πορθητη στρατηγο και τη σεμνή πανέμορφη κόρη του Παρθένα, «το πανεειώδες της παρθενίας αλάβαστρον» κατα τον Συναξαριστή, που όμως περήφανα έντέδρασε, δηλώντας πώς προτιμά να πεθάνει χριστιανή, παράνα ζήσει άτιμασμένη και αρνησίθρησκη.
’Οργισμένος τότε ο Κέλλ Πέτρος, αφού  την ξυλοκόπησε, την παρέδωσε σέ Τούρκους δημίους, που τη σύρανε θεόγυμνη στους παγωμένους δρόμους κι έπειτα την έθαψαν ζωντανή στο λόφο Κίτλ Τεπέ —λόφος Παρθένας- στα ΝΔ της Έδεσσας.
Η εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη της στις 9 Ίανουαρίου μέ τέτοια έγκώμια:

«’Αγαλλιάζω και σκιρτά η πατρίς σου τη άγια άθλήσει, και δουλείας ρυσθείσα πολυχρονίας πικράς, γεραίρει Παρθένα ζην μνήμην σου, ζής ελευθερίας τα άγαθά τρυγώσα».


Η Νεομάρτυς Χρυσή: 

Η Χρυσή γεννήθηκε στο ομώνυμο χωριό Σλάτενα (σημερινή Χρυσή) της Άλμωπίας το 1775 κι όντας καλλονή ένέπνευσε σφοδρο έρωτα σέ Τούρκο άξιωματούχο, που την έκλεψε για να την έξισλαμίσει και να την παντρευτεί.

 Έξι μήνες περιποιητικές Τουρκάλες θεραπαινίδες προσπαθούσαν να την κατηχήσουν, μα αύτη έμεινε ανυποχώρητη.

 Έπειτα ο Τούρκος κάλεσε τους γονείς και τις αδελφές της και μέ φοβέρες ζήτησε να την πείσουν να τουρκέψει, χωρίς και πάλι να το έπιτύχει.
 Τέλος δοκίμασε τη βία. Τρεις μήνες καθημερινά οι βασανιστές του την ράβδιζαν, μά αύτη διαλαλουσε ότι προτιμά να πεθάνει χριστιανή.
 Όταν τον Όκτώβριο του 1795 την έπισκέφτηκε στο δεσμωτήριο, δέν μπορούσε να πιστέψει, πώς εκείνη η πληγή που ανάσαινε απέναντι του,
ήταν κάποτε η πανέμορφη κοπέλα που είχε αγαπήσει. Κι άντί για οίκτο ένιωσε τότε μέσα του να φουντώνει το μίσος κι έδωσε έντολή να τη θανατώσουν.

Την παρέλαθαν οι δήμιοι και κόβοντας λουρίδες το δέρμα της τις κρεμούσαν μπροστά της να τις βλέπει. ’Έπειτα την έκαψαν μέ πυρακτωμένα σίδερα και τέλος μέ κοφτερά μαχαίρια την κατακομμάτιασαν.

Η έκκλησία μας τιμά τη μνήμη της στις 13 ’Οκτωβρίου, ήμέρα της τελειώσεώς της.

Νεομάρτυς Άκυλίνα: 


ΑΓΙΑ ΑΚΥΛΙΝΑ
Η Άκυλίνα, γεννημένη στο Ζαγκλιβέρι Λαγκαδά το 1746, ήταν κόρη έξωμότη, μά η ίδια μεγάλωσε μέ τις διδαχές και νουθεσίες της εύσεβέστατης μητέρας της.

Στα δεκαοχτώ της χρόνια ,ο πατέρας της έπειδή δέν είχε κατορθώσει να την έξισλαμίσει πιεζομένος άπο τούς Τούρκους την παρέδωκε στόν Κριτη κι εκείνος στους δημίους, που την έγδυσαν, τήν έδεσαν σέ πάσαλο κι ώρες τη ράβδιζαν.
"Ενας Τούρκος τήν εύσπλαγχνίστηκε και της πρότείνε να την κάνει νύφη.

 Ή παρθενομάρτυς όμως φώναξε, πώς προτιμά τον Νυμφίο Χριστό και το μαρτύριο συνεχίζονταν. τη ράβδιζαν, τη ράβδιζαν, τη ράβδιζαν, μέχρι πού οι σάρκες έπεφταν στη γη.

Ημιθανή την εστειλαν τέλος στη μητέρα της, που άγκαλιά- ζοντάς την αναλύθηκε σε θρήνους, ενώ η Άκυλίνα μέ κόπο άνοιξε τα μάτια, ψέλλισε
«Ιδού έφύλαξα την ομολογίαν της πίστεώς μου»
και παρέδωκε το πνεύμα. την ϊδια στιγμή το λείψανο της άνέδωσε ύπερκόσμιο αρωμα, σημάδι άγιοσύνης.

Ήταν η 27η Σεπτεμβρίου του 1764. Η έκκλησία μας τιμά τη μνήμη της κάθε χρόνο την ίδια μέρα.

'Αγία Κυράνα Όσσης:


Η αγία Κυράνα, γεννημένη στην Άβυσώκα —σημερινή Όσσα— Θεσσαλονίκης άπο εύσεβείς γονείς, φημίζονταν για τη σωφροσύνη, την αρετη και την ώραιότητα.
Όταν κάποιος φοροεισπράκτορας την αγάπησε κι αποφάσισε να την έξισλαμίσει για να την παντρευτεί, επειδή του το άρνήθηκε, την άπήγαγε και την οδήγησε στον Κριτη Θεσσαλονίκης, όπου ψευδομαρτύρησε, πώς τάχα του είχε δώσει άπο παλιά ύπόσχεση γάμου, ενώ τώρα την αθετεί.

Η Κυράνα μέ σεμνότητα και θάρρος τον άντέκρουσε, ομολογώντας ότι άπο παιδί είναι άφιερωμένη στον Χριστό, για την άγάπη του οποίου είναι έτοιμη και το αίμα της να χύσει
 και πώς Έλληνίδα γεννήθηκε κι Έλληνίδα θέλει να πεθάνει.

Έτσι ο Κριτης την έστειλε στις φυλακές του Λευκού Πύργου (Κανλή-Κουλέ), όπου καθημερινα την έδερναν άλύπητα και την ύπέβαλλαν σέ φριχτα βασανιστήρια, έως ότου πάναγνη η ψυχή της φτερούγισε στους ούρανούς την 28η Φεβρουάριου του 1751.

Η έκκλησία μας τιμά τη μνήμη της την έπέτειο του θανάτου της και της άφιερώνει άκολουθία,που έγραψε ο Χριστόφορος Προδρομίτης.

Η 'Αγία Κόρη: 


Η λατρεία της 'Αγίας Κόρης, πολύ αγαπητής στους Μακεδόνες για τα θαύματα της, είναι στενά δεμένη μέ το εκκλησάκι της 'Αγίας Τριάδος, που άπο παλιά κτίστηκε κοντα στη Βροντού, στα πόδια του Όλύμπου.

Κανείς δέν γνωρίζει το πραγματικο όνομα της αγίας αύτής.

Οι θρύλοι τη ζωγραφίζουν πανέμορφη χωριατοπούλα, δροσερή και λυγερή, την οποία κάποιος Μπέης, είδε στη βρύση, την όρέχτηκε κι άρχισε να την καταδιώκει για να την κάνει δική του.η νέα άλαφιασμένη του ξέφυγε και κρύφτηκε στο πυκνο δάσος.
Οι οικογένειες των γύρω τσομπαναραίων προθυμοποιήθηκαν να της προσφέρουν άσυλο, μά η Κόρη, για να μήν κακοπάθουν, αν οι Τούρκοι την άνακάλυπταν στις καλύβες τους, προτίμησε να περιπλανάται σαν άγρίμι στις έρημιές, ώσπου τελεύτησε σέ βράχο κρυμμένον σέ πανύψηλα δέντρα, εξουθενωμένη άπο τις κακουχίες και την πείνα. Άπο τότε ο τόπος άγίασε κιη γη άνέβλυσε άγιονέρι.

Η λατρεία της κορυφώνεται κάθε χρόνο άπο 6 μέχρι 15 Αύγούστου.

Η Μαρία Θάσου:

H νεομάρτυς Μαρία της Θάσου άθλησε τον Μάιο του 1826. (Μέγα Εύχολόγιον σελ. 475).

Δεν υπάρχουν σχόλια: