Ο Επίσκοπος Βοδενών Νικόδημος (1824-1886) και οι αγώνες του ενάντια στην Ουνία και την Βουλγαρική Εξαρχία.

Ο μητροπολίτης Νικόδημος 
(1824-1886)

Ο Νικόδημος Κωνσταντινίδης 

Μητροπολίτης 

Έδεσσας 

και Προύσας

Αναδημοσίευση από το Διακεκριμένους Τενέδιους
(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna) 

Για μια ολοκληρωμένη μελέτη της ζωής και του έργου του Νικόδημου θα απαιτούνταν ολόκληρη μονογραφία, καθώς στα 27 περίπου χρόνια της αρχιερατείας του αντιμετώπισε πολλά και δύσκολα προβλήματα αλλά και δημιούργησε έργο σημαντικό και ποικίλο. 

Σε ένα άρθρο περιοδικού σαν το παρόν η καταγραφή του βίου και της πολιτείας του ιεράρχη θα είναι κατ’ ανάγκην επιγραμματική, επιμένοντας στα ουσιώδη, χωρίς όμως να παραλείπει σημαντικές πτυχές του βίου του.

Ο Νικόδημος γεννήθηκε στην Τένεδο το 1824 από ευσεβείς και ενάρετους γονείς. 

Ο πατέρας του ονομαζόταν Κων/νος Κωνσταντινίδης και η μητέρα του Άννα. Τα πρώτα μαθήματα έλαβε στο νησί του. Νεότατος διορίστηκε διάκονος του μητροπολίτη Διδυμοτείχου Βησσαρίωνα.Αφού διέμεινε εκεί αρκετά χρόνια, μετέβη για σπουδές στη Θεολογική Σχολή Χάλκης, όπου διακρίθηκε για την επιμέλεια και τη σύνεσή του, για τις οποίες πολύ τον αγαπούσε και εκτιμούσε ο δάσκαλός του Κωνσταντίνος, μητροπολίτης Σταυρουπόλεως. 
Ο Νικόδημος αποφοίτησε από τη Θεολογική το 1851, αφού έμεινε στη Χάλκη συνολικά 5 χρόνια.¹ Κατά τη διάρκεια των σπουδών του έγραψε έναν ύμνο με τίτλο «Ύμνος εις την αναγόρευσιν των δέκα διδασκάλων».²
 Το 1856 δημοσίευσε στο περιοδικό Θελξινόη της Κων/πολης (τ. 1, αρ. 10-11) θεολογική μελέτη μεταφρασμένη από τα Γαλλικά.
 Είχε τόσο ευρεία παιδεία ώστε να τον αναγνωρίζουν ακόμη και οι αντίπαλοί του, όπως ο Κ. Δερζήλοβιτς, που αγωνιζόταν για την επικράτηση του βουλγαρισμού στη Μακεδονία.³

Η εκπαίδευση στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Η εκπαίδευση στα Βοδενά - Έδεσσα στα μέσα του 19ου αιώνα(1857-1865)

ΑντίστοιχηΑνάρτηση: 

Μακεδόνες: Έλληνες ή Βούλγαροι; Βοδενά : 

Η ελληνική και η βουλγάρικη εκπαίδευση στις αρχές του αιώνα.

ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ

Φιλόλογος-ιστορικός

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna) 

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΔΕΣΣΑ (ΒΟΔΕΝΑ) 

ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 19ου αί. κ.έ.

(Αγνωσία στοιχεία από εφημερίδες τής Κων/πόλεως)

Α. Πρόλογος

Γιά την κατάσταση τής παιδείας γενικότερα καί τής έκπαιδεύσεως1 ειδικότερα στην Έδεσσα κατά την περίοδο τής τουρκοκρατίας πολλές καί ποικίλες είναι οί έργασίες πού έχουν γραφεί ως τώρα μέ ένδιαφέρουσες ειδήσεις2.

Οί περισσότερες από αυτές, στηριγμένες ή μιά στήν άλλη, κατά κανόνα επαναλαμβάνουν τά ίδια μέ διάφορες προσθαφαιρέσεις, χωρίς νά προσθέτουν περισσότερα στοιχεία, διαφωτιστικά γιά ορισμένα σημεία, πού οπωσδήποτε έχουν άνάγκη ορισμένων διευκρινήσεων.

Αρκετά βέβαια είναι τά στοιχεία πού έχουν γραφεί γιά τις άρχές τής παιδείας στήν Έδεσσα μέ τήν ίδρυση του πρώτου σχολείου στήν περίοδο τής τουρκοκρατίας (1782)
καί πολύτιμες στόν τομέα αυτό είναι οί έργασίες τοΰ Γεωργίου Τουσίμη3 καί Κ. Γ. Σταλίδη4 στό έξαίρετο περιοδικό τοΰ Φιλοπρόοδου Συλλόγου «Μέγας Αλέξανδρος», Έδεσσαϊκά Χρονικά, τό όποιο, με τις μελέτες που βρίσκονται άποθησαυρισμένες στις σελίδες του, έγραψε ιστορία, άφησε έποχή, γεγονός πού ευχόμαστε νά συνεχίσουν νεότερα περιοδικά καί έντυπα τής περιοχής, όπως τά Άνάλεκτα καί ό Έδεσσηνός, τά όποια, παρ’ όλες τις προσδοκίες μας, έπαυσαν νά έκδίδονται.

'Όσα όμως κι άν είναι τά στοιχεία πού έχουμε, ποτέ δέν είναι δυνατόν νά καλυφθεί ή ιστορία τής πόλεως καί πάντοτε θά βρίσκουμε καί κάτι καινούργιο, κάτι πού μας διέφυγε γιά πολλούς καί ποικίλους λόγους, άνεξάρτητους από τή θέλησή μας, έφόσον τά πάντα ρεί... πάντα χωρεί καί ουδέν μένει5, κατά τον Ηράκλειτο, τόν σκοτεινό τής Εφέσου φιλόσοφο.

Μέ την έργασία μας, λοιπόν, αυτή, συμπληρώνοντας ορισμένα κενά τής εκπαιδευτικής δραστηριότητας, πού παρατηρεΐται στήν Εδεσσα λίγο μετά τά μέσα τού IΘ αί., παρουσιάζουμε σχετικά δημοσιεύματα έφημερίδων τής Κων/πόλεως, άναφερόμενα τόσο στις ιδιαίτερες συνθήκες πού επικρατούσαν έκεΐ, όσο καί στό γενικότερο κλίμα καί την περιρρέουσα ατμόσφαιρα τής έποχής.

Γυναίκες στον Μακεδονικό Αγώνα: Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Εδέσσης

Ρουμλούκι

της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.

Φιλολόγου

"Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία"

(1453-1940 μ.Χ.)

Θεσσαλονίκη 1992

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna) 

Ηρωίδες 

 και 

συνεργάτιδες των Μακεδονομάχων

Frauen in makedonischen Freiheitskampf (Makedonikos Agonas):

Die Karitative-Frauen-Brüderschaft Edessa Makedonien (1905).

Πραγματική φωλιά λύκων ήταν η περιοχή Εδέσσης και Γιαννιτσών στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνος με την περιβόητη λίμνη της. 

Ή βουλγαρική προπαγάνδα είχε εγκαταστήσει εκεί πάνω από τριάντα βουλγαροδασκάλους, ένώ οί άρχικομιτατζήδες Πετκώφ, Άποστόλ, Λούκα, Καρατάσωφ, Μαρίνωφ, Σαντάνσκυ, Τάνε, Νικολώφ, Κασάπτσε, Γεώρκε και άλλοι πολλοί τρομοκρατούσαν τους Έλληνες.

 Κι ήταν τόση η θρασύτητά τους, που βασάνιζαν και δολοφονούσαν για τις πιό άσήμαντες αφορμές:

 Γιατί οι χωρικοί επέμεναν να φορούν ρούχα που πρόδιδαν την ελληνικότητα τους, γιατί οί γυναίκες κεντούσαν στις φορεσιές ελληνικά μοτίβα, γιατί αρνούνταν να βγάλουν τους περήφανους κεφαλόδεσμους, που θύμιζαν αρχαιοελληνική περικεφαλαία, γιατί...γιατί...γιατί....

Γυναίκες στον Μακεδονικό Αγώνα: Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Βεροίας.

Τα ιδρυτικά μέλη της Φιλόπτωχου Αδελφότητος Κυριών Βέροιας (1905)

Frauen in makedonischen Freiheitskampf (Makedonikos Agonas):

Die Karitative-Frauen-Brüderschaft Veroia Makedonien (1905).

Der  Versuch das neue damals (ab 1870) und fremd für Makedonien bulgarische Schisma  an den einheimischen Makedonier mit Gewalt 

(bulgarische VMRO Komitatji Freischärlern ) durchzusetzen schlug nach massiven Widerstand der einheimischen griechisch orthodoxen Bevölkerung, fehl. 

Frauen haben im diesem griechisch-makedonischen Befreiungskrieg eine sehr wichtige Rolle gespielt.

Einzeln aber auch in sehr vielen Frauen-Brüderschaften haben sie die gegen den Türken und den bulgarischen Komitatji Freischärlern   kämpfenden Makedonier unterstützt.

Neben der Versorgung der griechisch makedonischen Kampftruppen haben sie, über die Frauen-Brüderschaften  für den Erhalt der jahrtausende griechische Kultur in Makedonien gekämpft.

Der Karitative-Frauen-Brüderschaft Veroia ist auch heute, nach über 107 Jahre, aktiv

Yauna

της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.

Φιλολόγου

"Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία"

(1453-1940 μ.Χ.)

Θεσσαλονίκη 1992

Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Βεροίας, που ιδρύθηκε το 1905

από την Πηνελόπη Καμπίτογλου, πρώτη πρόεδρο,

τη δασκάλα Καλλιόπη Δημητριάδου,

την ανεψιά του Μητροπολίτου Κωνσταντίνου Μαρία Παπαδοπούλου και

την Μαρίκα Σμυρλή,

έδωσε την ευκαιρία στις Ελληνίδες να δείξουν την μεγάλη τους φιλοπατρία. 

Ιεράρχες στο Μακεδονικό Αγώνα: ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΩΗΝ ΜΕΛΕΝΙΚΟΥ. Hierarchen im makedonischen Freiheitskampf: Irenäus Bischof von Meleniko (bulg. Melnik) und Kassandreia Mazedonien.

 Μητροπολίτης Ειρηναίος

                      Bischof Irenaeus

(1864-1945) 

Bischof Irenaeus von Meleniko und Kassandreia in Makedonien, wurde in den Prinzeninseln in Konstantinopel am 25-11-1864 geboren und starb am 16-8-1945 in Poligiros in Chaldikiki Makedonien.

Irenaues wurde von Patriarchen Ioakim den III zum Bischof mit Sitz  Meleniko am Oktober 1903 geweiht.

Meleniko war eine, nach Ion Dragoumis:

„byzantinische schwarze Perle mit Byzantiner Nachkommen von vertiebenen Prinzen“

Irenaues war ein Kirchenvater der über seine kirchlichen Tätigkeiten sehr stark gegen die panslavischen imperialistischen Absichten von Sofia in Makedonien widersetzt hat.

Irenaues war in seinem Diözese Meleniko, Initiator und Organisator von Maßnahmen  gegen die unbarmherzige Verfolgung und systematische Vernichtung  die Griechen von den bulgarischen revolutionären Komitee  (VMRO).

Er hat zwar viele gegen Ihn verübte  Attentate von den bulgarichen VMRO Komitatji (Milizen - Freischärler) überlebt, aber er musste zusehen wie viele Griechen  in seine griechisch-orthodoxe Gemeinde  gefoltert, misshandelt und getötet wurden.

Diese Gräueltaten wurden überall in Makedonien begangen  um die Makedonier zu zwingen dem erst im Jahr 1870 initiiertem bulgarischem Exarchat beizutreten.

Im Prinzip war der widerstand gegen den bulgarischen Expansionspolitik die Erhaltung der jahrtausende griechisch orthodoxen Tradition in Makedonien.

Die slavischkliegende Sprache  die damals, vor Titos-Makedonien, ‚bulgarisch’ heute rechtswidrig als ‚makedonisch’ in einige teile Makedoniens gesprochen wurde, war ein Argument und ein mittel  um die meist Analphabeten Makedonier vom Patriarchat von Konstantinopel zum Exarchat von Sofia zu wechseln. 

So wurden die Makedonier die zum Exarchat übertraten als Bulgaren gezaehlt. Der Fall das bei Gebrüdern der einer griechisch orthodox blieb und der andere zu Exarhat beigetreten ist war keine Seltenheit.   

Sehr viele griechische Kirchenväter (Bischöfe und Priester) haben diesen Kampf gegen die Bulgarisierung Makedoniens mit ihren Leben bezahlt.

Die Aktivitäten von Irenaues haben die türkische Behörden, nach massivem Druck seitens Sofia, den Patriarchen gezwungen Irenaus von Meleniko zu entfernen.

Am 27.07.1907  wurde er zu Diözese Kassandria mit Sitz Poligiro versetzt. Hier setzte er sein Werk fort.

Er starb am 16.08.1945 in Poligiro Chalkidiki Makedonien.

Yauna.

Αγγέλου Κ. Ανεστόπουλου

"Ο Μακεδονικός Αγών 1903-1908"

Τόμος Β΄

Θεσσαλονίκη 1969

Ό άείμνηστος Μητροπολίτης Ειρηναίος έγεννήθη εις τήν Νήσον Πριγκηπόνησον Χάλκης τήν 25-11-1864 έκ των εύσεβών γονέων του Παντελεήμονος και μητρός Φλώρας.

Προ τής εις τον μοναχικόν βίον εισόδου του ώνομάζετο Εμμανουήλ.

Έκ παιδικής ήλικίας ό άείμνηστος 'Ιεράρχης Ειρηναίος διεκρίνετο διά εύφυΐαν, μνήμην και κρίσιν. Οι ευσεβείς γονείς του τον προέκριναν διά λειτουργόν του Ύψίστου και εις νεαρωτάτην ήλικίαν τον άπέστειλαν εις τήν περίφημον Σκήτην τής νήσου Χάλκης 'Αγίου Σπυρίδωνος πλησίον του θεοσεβούς και πνευματικού και άφιερωμένου εις τά Θεία Ίερομονάχου Αρσενίου.

Αφού έπεράτωσε τάς πρώτας έγκυκλίους σπουδάς του εισήχθη εις τήν Θεολογικήν Σχολήν Χάλκης ενθα διέπρεψεν εις ευσέβειαν και τά μαθήματα και ενθα διακρινόμενος μεταξύ των 'Ιεροσπουδαστών. 

Περατώσας τάς έκει σπουδάς του έχειροτονήθη Iεροδιάκονος, άκολούθως διωρίσθη Ίεροκήρυξ επί τινα χρόνον εις τήν έμπορικήν σχολήν Χάλκης και εν συνεχεία εις Ξάνθην πλησίον του Μητροπολίτου Διονυσίου παραλλήλως και καθηγητής Γυμνασίου.

Εις τήν 'Ιεράν Μητρόπολιν Ξάνθης άνέπτυξε πλουσίαν έθνικήν δράσιν, όπου διά των πυρίνων λόγων του ένεθάρρυνε και άνεπτέρωνε τό ήθικόν των κατοίκων, παρωτρύνων αυτούς νά εμμένουν με καρτερίαν και έμμονήν εις τά πάτρια και ούδέποτε νά ξεχνούν ότι έγεννήθησαν 'Έλληνες και ότι έχουν ιεράν άποστολήν εις τήν άνθρωπότητα.

Επίσης ούδέποτε νά ξεχνούν ότι πλησίαζεν ή ήμέρα τής άπελευθερώσεως έκ τής Τουρκικής τυραννίας και ότι  ρέπει νά άγωνίζωνται άενάως διά τήν άπελευθέρωσιν τής ίεράς γης τών προγόνων και τήν Μακεδονίαν.

Διά τών δεινών ρητορικών λόγων του, ό άείμνηστος Ειρηναίος συνεκλόνιζε, συνεκίνει και συνήγειρε τούς πολυπληθείς άκροατάς του, πρός άποτίναξιν του Τουρκικού ζυγού.

Ό άείμνηστος Μητροπολίτης Ειρηναίος διά τών καρποφόρων και εθνωφελών διδασκαλιών του ύπήρξε τό εγερτήριον σάλπισμα εις τούς άπελευθερωτικούς αγώνας τού ύποδούλου Ελληνισμού. Έπότισε τήν μαθητιώσαν νέαν γενεάν με τά νάματα τής Ελληνικής γλώσσης και παιδείας και άνεζωπυρήθη τό Έλληνικόν αίσθημα τών Χριστιανών κατοίκων.

Δι αυτού έκαλλιεργήθη τό Έθνικόν Έλληνικόν φρόνημα, ήλεκτρίσθη ό Έλληνικός πατριωτισμός και ύπεδαυλίσθη ό ένθουσιασμός τών Ελλήνων ύπέρ τού ένοπλου άγώνος διά τήν άπελευθέρωσιν τής Ελληνικής φυλής, τής αιματοβαμμένης γής τής Μακεδονίας.

Κατά Ιούλιον 1894 άπεστάλη υπό τού Οικουμενικού Πατριάρχου διά άνωτέρας σπουδάς εις Κίεβον Ρωσίας. 
Τέλος τό 1895 έπέστρεψεν εις Χάλκην ένθα διωρίσθη καθηγητής.
 Κατά μήνα Σεπτέμβριον 1896 έχειροτονήθη ύπό, του Πατριάρχου Άνθιμου, Ζ' ώς Ίερεύς.

Τον Δεκέμβριον 1897 επί Πατριάρχου Κωνσταντίνου Γ' άνέλαβε τήν διεύθυνσιν τής Ιστορικής Σχολής Χάλκης από τήν διεύθυνσιν του σοφού Γρηγορά άπολυθέντος λόγω των αιωνίων ερίδων, πού κατατρύχει τήν φυλήν μας.

Τό Οίκουμενικόν Πατριαρχεΐον, επί Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ', 

εξέλεξε Μητροπολίτην Μελενίκου τον Ειρηναίον.

 Όκτώβριον 1903.

Stieler, Adolf; Petermann, A.(1869)

 Ή Επαρχία Μελενίκου άπετελείτο από δύο έδρας, 

μίαν χειμερινήν, τό Σιδηρόκαστρον 
με πληθυσμόν (4.700), εκ τούτων δέ τρεις χιλιάδες Τούρκοι, χίλιοι Έλληνες, 300 άθίγγανοι, διακόσιοι Κιρκάσιοι, 150 Αθίγγανοι /Ορθόδοξοι και 50 Έξαρχικοι έξωμόται.
Σχολεία ύπήρχον, 3 διδάσκαλοι 3 δίδασκάλισσαι και μαθηταί 180.
 Ναοί δύο.

Θερινή έδρα τό ίστορικόν Μελένικον. 
Εΐχεν 70 Ναούς, έξ αυτών δύο παναρχαίους τής Παντανάσσης και των Ταξιαρχών μέ 816 οικογενείας Έλλη νικάς, 69 αθιγγάνους, ουδεμίαν δέ Βουλγαρικήν, μέ 4 Ελληνικά σχολεία.

 Κάθε Βουλγαρική άπόπειρα διεισδύσεως εις τό Μελένικον έθραύετο ύπό τής Ελληνικής έμμονής εις τά πάτρια.

 Ό Ιων Δραγούμης το είχεν ονομάσει
«ερημικό μαργαριτάρι μαύρο Βυζαντινόν με Βυζαντινούς άνθρώπους απογόνους των εξόριστων πριγκήπων»

Μακεδονικός Αγώνας. Σλαβόφωνοι Μακεδονομάχοι: Ο Γκόνος Γιώτας ή Γιαννιτσιώτης

Μακεδονομάχοι Γκόνος και Ματόπουλος

Makedonischer Freiheitskampf-Makedonische Freiheitskämpfer.

Gonos Giotas

(Notiz Yauna: 
Gonos war ein slavophoner griechisch-makedonicher Freiheitskämpfer.

Er war wie viele andere Makedonier,  der griechiechen Sprache nicht mächtig.

Im Sumpfkampf in Giannitsa war er ein bedeutsamer Führer und Schlüsselfigur im Kampf gegen die bulgarischen Komitatji.)

του Γεωργίου Μόδη.

" ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ 

ΚΑΙ   

ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΑΡΧΗΓΟΙ"

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ  ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna) 

Γκόνος Γιώτας: Επιβλητική μορφή. 

Λιγόλογος, σοβαρός, αξιοπρεπής, ήταν γεννημένος αρχηγός καί σωστός άνδρας.
Μέ την πρώτη ματιά σου έδινε την έντύπωσι ότι μπορούσες απόλυτα νά βασισθής επάνω του.
Ό στρατηγός Κάκκαβος, πού είχε τότε την όλη διεύθυνσι στην περιφέρεια Γιαννιτσών, τον ώνόμασε «τό στοιχειό» τής λίμνης.

 Ό Βάλτος ήταν πραγματικά τό σπίτι και το βασίλειό του. 

Μακεδονικός Αγώνας: Εθνικές διεκδικήσεις, συγκρούσεις και εξελίξεις στη Μακεδονία, 1870-1912.

Μακεδόνας εκδικητής

 ΕΘΝΙΚΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ, ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 1870-1912

Βασίλειος  K. Γούναρης

Καθηγητής στον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, 

Λαογραφίας και Kοινωνικής Ανθρωπολογίας
ΙΔΡΥΜΑ  ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ
(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Με το πρώτο άρθρο του Σουλτανικού Φιρμανίου της 27ης Φεβρουαρίου (π.η.) 1870 ιδρύθηκε, εν αγνοία του Πατριαρχείου, η Βουλγαρική Εξαρχία.

Από τις 13 εκκλησιαστικές επαρχίες που πέρασαν στην ευθύνη της, μόνο η Μητρόπολη Βελεσών θα μπορούσε τυπικά να χαρακτηρισθεί ως μακεδονική.

Όμως, σύμφωνα με το δέκατο άρθρο του φιρμανίου, στην Εξαρχία μπορούσαν να προσχωρήσουν κι άλλες μητροπόλεις, εφόσον το ζητούσαν τουλάχιστον τα 2/3 του ποιμνίου τους.

Το φιρμάνι αυτό θεωρείται ως η ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του Μακεδονικού Ζητήματος, αλλά δεν είναι. 

Μακεδονικός Αγώνας, Makedonikos Agonas, Makedonischer Freiheitskampf.

Makedonischer Freiheitskämpfer 

Nationale Ansprüche, 

Konflikte und

Entwicklungen

 in Makedonien, 1870-1912.
(Εθνικές διεκδικήσεις, 
συγκρούσεις και εξελίξεις στη Μακεδονία, 1870-1912.)

Vasilis K. Gounaris

Professor in der Abteilung für

 Neuere und Neueste Geschichte,

 Folklore, und Sozialanthropologie

(die Photos sind Auswahl von Yauna) 

1.  Vom bulgarischen Exarchat bis zur bulgarischen Autonomie

Kraft des ersten Artikels des Firmans des Sultans vom 27. Februar (nach dem alten Kalender) 1870 wurde ohne Wissen des Patriarchats das bulgarische Exarchat gegründet. 

Von den 13 Kirchenprovinzen, die in seine Verantwortung übergingen, konnte man nur die Metropolis von Velesa rein formell als makedonisch bezeichnen. 
Doch gemäß  dem zehnten Artikel des Firmans konnten auch andere Metropoleis dem Exarchat beitreten, wenn dies mindestens zwei Drittel ihrer Gemeindemitglieder wünschten.

Dieser Firman gilt als die Geburtsurkunde der Makedonischen Frage, was jedoch nicht zutrifft. 

Η παιδεία στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Τα σχολεία του Βώλακα Δράμας.

Βώλακας. Άρμεν Κούπτσιος

του Ευάγγελου Γ. Καρσανίδη 

Σχολικού Συμβούλου ε.τ.

Η εκπαίδευση στις επαρχίες Δράμας & Ζιχνών
κατά την Τουρκοκρατία
(σελ. 318-320)

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Ο Βώλακας βρίσκεται στο βορειότερο τμήμα του καζά Δράμας, στις βόρειες πλαγιές του Φαλακρού όρους

με σλαβόφωνο πληθυσμό

και απέχει 36 χμ. από τη Δράμα.

Αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα πεδία της βουλγαρικής διείσδυσης στη Μητρόπολη Δράμας. Ο πληθυσμός του χωριού ήταν μοιρασμένος μεταξύ των Πατριαρχικών και των Εξαρχικών.

Η παιδεία στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Τα σχολεία της Πετρούσας Δράμας.

Πετρούσα Δράμας: Η εκπαίδευση από 1840-1913

του Ευάγγελου Γ. Καρσανίδη
Σχολικού Συμβούλου ε.τ.
Η εκπαίδευση στις επαρχίες 
Δράμας & Ζιχνών κατά την Τουρκοκρατία
(σελ. 288-294)
 (οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά της Δράμας και δεξιά του οδικού άξονα
Δραμας - Κάτω Νευροκοπίου βρίσκεται το χωριό
Πετρούσα ή Πλεύνα στους πρόποδες του Φαλακρού όρους (Μποζνταγ).

Το χωριό στα 1885 είχε συνολικά 1.500 κατοίκους,

από τους οποίους οι 350 ορθόδοξοι σλαβόφωνοι Έλληνες
και οι 1.150 Βούλγαροι σχισματικοί που είχαν προσχωρήσει στο βουλγαρικό Σχίσμα,
οι περισσότεροι τρομοκρατημένοι από τους κομιτατζήδες.

Η παιδεία στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Τα σχολεία του Μοναστηρακίου Δράμας.

Τα Σχολεία του Μοναστηρακίου Δράμας κατά την Τουρκοκρατία (1876-1913)
 μέσα από τα άγνωστα έγγραφα του Ιστορικού Αρχείου 
του Υπουργείου Εξωτερικών

Του Ευάγγελου Γ. Καρσανίδη, 

Σχολικού Συμβούλου ε.τ.
Η εκπαίδευση στις επαρχίες 
Δράμας & Ζιχνών κατά την Τουρκοκρατία
(σελ. 309-311)

Το Μοναστηράκι ή Δράνοβον1, όπως ήταν γνωστό το χωριό στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, διοικητικά υπαγόταν στον καζά (επαρχία) της Δράμας του σαντζακίου (νομού) Δράμας και εκκλησιαστικά στη δικαιοδοσία της Μητρόπολης Δράμας και Ζιχνών·
 ένα χωριό που στα 1877 έχει
«μικτόν πληθυσμόν εκ χριστιανών και Τούρκων αριθμούντων 500 ψυχάς και απέχει της Δράμας ημίσειαν μόνον ώραν»2.

Η παιδεία στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Τα σχολεία των Πύργων Δράμας.

Τα σχολεία των Πύργων Δράμας κατά την Τουρκοκρατία 

Μέσα από τα Αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών

Του Ευάγγελου Γ. Καρσανίδη

Σχολικού Συμβούλου ε.τ.
Η εκπαίδευση στις επαρχίες 
Δράμας & Ζιχνών κατά την Τουρκοκρατία
(σελ. 314-317)

Σε απόσταση 21χμ. βορειοδυτικά της Δράμας και μεταξύ Πλεύνας (Πετρούσας) και Βώλακα βρίσκονται οι Πύργοι ή Μπομπλήτσι 1, όπως ήταν γενικότερα γνωστό το χωριό στα χρόνια της Τουρκοκρατίας· ένα χωριό που ανήκε στον καζά (επαρχία) Δράμας και υπαγόταν στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της μητρόπολης Δράμας.

 Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, σύμφωνα με έναν στατιστικό πίνακα της περιφέρειας του Υποπροξενείου Καβάλας, που υπέβαλε ο υποπρόξενος Α. Τσιμπουράκης στο Υπουργείο Εξωτερικών,
 οι Πύργοι, το 1885, αριθμούσαν 225 κατοίκους,
από τους οποίους
οι 125 ήταν Οθωμανοί και 
οι 100 Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί. 2

Η παιδεία στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Οι Έλληνες δάσκαλοι και τα σχολεία στα χρόνια της τουρκοκρατίας κράτησαν τον ελληνισμό στην Προσοτσάνη

Του Βασ. Κ. Πασχαλίδη

Εφημερίδα Πρωινός Τύπος Δράμας

Η Προσοτσάνη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε μεταβληθεί σε απόρθητο φρούριο στις επιδρομές που είχαν πολλαπλασιαστεί στο έπακρον και δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.

Είχαν αναπτυχθεί οι ληστρικές επιδρομές των Βουλγάρων πρώτον γιατί δεν υπήρχε η εξουσία του Βυζαντίου και οι τακτικές επιθεωρήσεις του Βυζαντίου στρατού στα βουλγαρικά εδάφη και ήταν υποχρεωμένα από αυτήν την κατάσταση οι Βούλγαροι να παραμένουν στα εδάφη και δεύτερον γιατί εκτός του ότι είχε εκλείψει στα χρόνια της τουρκοκρατίας η παρουσία του βυζαντινού στρατού και υπήρχε η κρυφή υποστήριξη της τουρκικής διοίκησης.

Η Βουλγάρικη Εξαρχία και ο Μακεδονικός Αγώνας στη Πετρούσα Πλεύνα Δράμας.

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΕΝ ΠΕΤΡΟΥΣΗ (ΠΛΕΥΝΑ)

Πετρούσα Πλεύνα Плевня 

Αντίστοιχη ανάρτηση:

 Πετρούσα Δράμας: 

Η μεγάλη απάτη της Εξαρχίας ή πως Μακεδόνες χωρίς να το αντιληφθούν έγιναν Βούλγαροι.

Πετρούσα-Πλεύνα 1912

Πηγή: 

Κέντρο Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας

Βουλγαρική  wikipedia Πετρούσα Πλεύνα Плевня 

petroussa-valavanis

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Ολίγα μόνον έτη προ του Βουλγαρικού σχίσματος, ήτοι προ του έτους 1872, έκανε την εμφάνισίν της η Βουλγαρική προπαγάνδα μεταξύ των κατοίκων του χωρίου Πετρούσα (τότε Πλεύνα) οι οποίοι όλοι ανεξαιρέτως ήταν Έλληνες.

Πρώτοι δε εκ των κατοίκων του χωρίου, 

οι Χατζήολου Πέτρος
 και Τσεγγενέολου Δημήτριος γαμβρός του πρώτου,

Μνήμη μιας άλλης γενοκτονίας…των Μακεδόνων

αναδημοσίευση από τη olympiada.
Σχετική ανάρτηση δική μου  Χωριστή -Τσατάλτζα : Μαρτυρική Κωμόπολη
και Μακεδόνες Όμηροι από το Νέο Σούλι Σερρών στην Βουλγαρία (1916-1918).

«της Βουλγαρίας τα βουνά

θεέμ΄χαμήλωσέ τα,

να δούμε τα Ελληνόπουλα

και πάλι ψήλωσέ τα…»

(τραγούδι Χωριστής Δράμας)

Στην Ελλάδα ο μέσος πολίτης αγνοεί πολλά από την πρόσφατη ιστορία γι΄ αυτό ελάχιστοι γνωρίζουν όσα υπέφερε ο πληθυσμός της Ανατολικής Μακεδονίας στις Βουλγαρικές κατοχές
που είχαν σαν αποτέλεσμα και την μετοίκηση πληθυσμών στη Θεσσαλονίκη κι΄ έτσι εξηγείται π.χ. το γεγονός ότι το 15% του πληθυσμού της κατάγεται από το Ν. Σερρών .

Επιγραμματικά επισημαίνω ότι η Βουλγαρία ήθελε διέξοδο στο Αιγαίο κι΄ έτσι κάθε φορά που καταλάμβανε την Ανατολική Μακεδονία προσπαθούσε,με μεθόδους που είχαν χαρακτηριστικά γενοκτονίας, να αλλοιώσει την πληθυσμιακή σύνθεση.

Την περίοδο 1916-1918 οι Βουλγαρικές αρχές στρατολόγησαν  βίαια σχεδόν όλους τους ΄Ελληνες άντρες από πόλεις καιχωριά της Ανατολικής Μακεδονίας και τους μετέφεραν στα βάθη της Βουλγαρίας για να στρώνουν σιδηροδρομικές γραμμές η να δουλεύουν σε ορυχεία
όπου από ασιτία, κακουχίες κλπ. πέθαναν σε δύο χρόνια σχεδόν οι μισοί.

Ταυτόχρονα καταπίεζαν επιλεκτικά τους ΄Έλληνες για να αναγκασθούν να φύγουν απότην περιοχή κι΄έτσι η πόλη των Σερρών όταν άρχισε η Βουλγαρική κατοχή είχε περίπου 35.000 κατοίκους αλλά μέχρι να φύγουν οι Βούλγαροι τον Οκτώβριο του 1918 απόμειναν μόνο 5.800.

Τον Ιανουάριο του 1919 διασσυμαχική ανακριτική επιτροπή που ερεύνησε το θέμα υπέβαλλε έκθεση που αναφέρει επί λέξει:

«Είμαστε βέβαιοι ότι η Βουλγαρία είχε ένα συγκεκριμένο στόχο:

την καταστροφή
του ορθόδοξου Ελληνικού πληθυσμού
της Ανατολικής Μακεδονίας…»

Αυτή την έκθεση, που εξέδωσε το 2008 το Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας,παρουσιάζουν στις 11-5-11 σε εκδήλωση στην Αθήνα η Ομοσπονδία Σερραϊκών πολιτιστικών σωματείων Θεσ/νίκης, η Παμμακεδονική συνομοσπονδία,, η «εταιρία μελέτης-έρευνας ιστορίας Σερρών» και άλλοι φορείς με στόχο να καθιερωθεί ημέρα μνήμης των θυμάτων της Βουλγαρικής κατοχής στην Ανατολ.Μακεδονία..


Με τη Βουλγαρία σήμερα έχουμε φιλικότατες σχέσεις και δεν υπάρχουν εκατέρωθεν διεκδικήσεις.

Η χώρα μας οφείλει να καθιερώσει ημέρα μνήμης γι΄ αυτά τα θύματα

αλλά
ταυτόχρονα οφείλουν οι φίλοι μας Βούλγαροι
να επιστρέψουν τα κειμήλια
που κλάπηκαν
από Ελληνικά Μοναστήρια
την περίοδο των κατοχών
και να συμμετέχουν
σε εκδηλώσεις απόδοσης τιμής
στα θύματα Βουλγαρικών κατοχών,

όπως ευφυώς κάνουν οι Γερμανοί για τα δικά τους θύματα

Οι εκδηλώσεις μνήμης δεν είναι σοβινιστικές ,
ούτε αναζωπυρώνουν πάθη ενώ η αναγνώριση του εγκλήματος και η απόδοση τιμής στα θύματα από το κράτος-θύτη αποφορτίζει το κλίμα
και δίνει ουσιαστικό περιεχόμενο στο όραμα της κοινής πλέον Ευρωπαϊκήςπροοπτικής.

Του Δημήτρη Γαρούφα πρώην πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε(11-5-11)στον «Αγγελιοφόρο».

Μακεδονικό Ζήτημα: Η ιστοριογραφία και η χαρτογραφία του Μακεδονικού ζητήματος. Historiographie und Kartographie der Makedonischen Frage

Berliner Kongress  (1878) 

Ελληνικό κείμενο

Vasilis K. Gounaris

του Βασίλη Κ. Γούναρη Καθηγητή του ΑΠΘ στον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Λαογραφίας και Kοινωνικής Ανθρωπολογίας

                                                                                  (οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

1.  Der Anspruch auf das osmanische Erbe in Europa

Ab dem Zeitpunkt, als das Wort „Hellas“ als der geeignetste Name für den modernen Staat der Griechen (Romii) befunden wurde, war die Makedonische Frage, zumindest in der Theorie, entschieden. Die historische Geographie siedelte – nach dem bekannten Strabon-Zitat – das Land Alexanders innerhalb Griechenlands an, doch in der Realität beschäftigte die Angelegenheit die Griechen nicht direkt.

Ελληνικότητα Μακεδονίας: Η διαμόρφωση της νέας Μακεδονίας (1798-1870). Die Herausbildung des neuen Makedoniens (1798-1870).

Θεός Διόνυσος. Ανάγλυφο 2ος π.Χ αιώνας

Ιωάννης Κολιόπουλος

Καθηγητής ιστορίας των νεώτερων χρόνων
 στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου Αίμου

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Εισαγωγή

Η Μακεδονία, η αρχαία ιστορική ελληνική χώρα όσο και η νεώτερη γεωγραφική περιοχή που είναι γνωστή με αυτήν την ονομασία, υπήρξε μια από τις πιο πολυσυζητημένες ίσως χώρες του κόσμου.