Tα σχολεία του Δοξάτου: Πνευματική και πολιτιστική προσφορά του Δοξάτου στα χρόνια της τουρκοκρατίας

του κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ

Το Δοξάτο, φυτρωμένο ανάμεσα στον πλούσιο κάμπο της Δράμας- Φιλίππων, ευνοήθηκε για την  ανάπτυξή του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Έφθασε μάλιστα κατα τούς τελευταίους αιώνες κυρίως μετα τα 1600, να γίνει μιά όμορφη και  πλούσια κωμόπολη.

Θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα της ζωής του, αυτής που  έχει σχέση με την  πνευματική και  πολιτιστική προσφορά του, τον τελευταίο αιώνα της Τουρκοκρατίας, μ’ όσα στοιχεία έχω στη διάθεσή μου, μέχρι τη μεγάλη σφαγή του 1913.

Εθνική και πνευματική αφύπνιση του ελληνισμού της Μακεδονίας κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.

Απόσπασμα από το βιβλίο "Μακεδονία και Τουρκία" του Κ. Βακαλόπουλου.
Σημαντική απήχηση στον μακεδονικό χώρο είχαν κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα τα μεγάλα πολεμικά γεγονότα, που προκλήθηκαν από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768- 1774.
 

Ο Ελληνισμός της Δράμας : Οι τρεις τουρκικοί κώδικες της Δράμας.

Από το βιβλίο "Δραμινά Ιστορικά", του Βασίλειου Πασχαλίδη.

Οι τουρκικοί κώδικες και τα σπαράγματα διαφόρων κωδίκων, που σώθηκαν, αν και μετρημένοι στα δάκτυλα, πρέπει να αποτελούν σοβαρή ιστορική πηγή για την περιοχή Δράμας.

Το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου, από το οποίο προέρχονται και οι κώδικες, που σώθηκαν, πρέπει να καταστράφηκε τον Ιανουάριο του 1970, όταν κατεδαφιζόταν το παλαιό δημοτικό κτίριο Δράμας.

Προσοτσάνη Δράμας:Τόπος χωρίς ιστορία, μοιάζει με έναν άνθρωπο χωρίς όνομα!

Του Γ. Κ. ΒΟΥΛΤΣΙΑΛΗ, Τακτικού Μέλους Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

Η Ηώς κατά την Ελλ. Μυθολογία

Επιστολή στην εφημρίδα "ΗΩΣ" του Μακεδονικού Συλλόγου Προσοτσάνης "Μέγας Αλέξανδρος".

...
Πίστευα πάντα και πιστεύω ακόμη και σήμερα ότι διακαής πόθος κάθε υγιούς ατόμου, είναι ο δεσμός του με την γενέτειρά του, η οποία και προσδιορίζει την πραγματική του υπόσταση αλλά και την περίοπτη θέση του στην κοινωνία γενικότερα.

Σύντομη αναφορά στις αρχαιότητες του Νομού Δράμας (από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τα ρωμαϊκά)

Της Σταυρούλας Σαμαρτζίδου, Αρχαιολόγου -Έπιατημ. Βοηθού

Άρχαιολ. Μουσείου Καβάλας.

Για κάθε περίοδο της ιστορίας μας, τα αρχαιολογικά ευρήματα μαζί με τις γραπτές πηγές άποτελουν τούς πιό πολύτιμους οδηγούς μας στην προσπάθεια της γνώσης τού παρελθόντος και συγχρόνως τις βασικές πηγές της ιστορίας της τέχνης. 


Στην Ανατολική   Μακεδονία και ειδικότερα στην περιοχη   του νομου Δράμας οι   άρχαιολογικές μαρτυρίες μαζί με τις πληροφορίες των άρχαίων ιστορικών μας φανερώνουν μία συνέχεια ζωής και πολιτιστικής έξέλιξης από τα προϊστορικά χρόνια ως τα βυζαντινά .

Μακεδονική Παράδοση: Ήχοι του Διονύσου.

Τα διονυσιακά δρώμενα σε όλα τα ντόπια μακεδονικά χωριά, στην Δράμα, ολοκληρώθηκαν την 8η Ιανουαρίου 2012.

Ένα από τα ντόπια μακεδονικά τραγούδια που ακούστηκαν τις ημέρες αυτές είναι και το τραγούδι "Κόρη πούλαγε κρασί". Ο χορός λέγεται Τέσκα.

Οι στίχοι:

ΚΟΡΗ ΠΟΥΛΑΓΕ ΚΡΑΣΙ

Κόρη πουλαγε κρασί (δις)
Με το φεγγάρι από βραδύς (δις)

Με το φεγγάρι από βραδύς (δις)
Το πρωί με ξημέρωμα

Πέρασε νέος πέρασε (δις)
Και κρασί ζήτησε να πιει (δις)

Παλικάρι μελαχρινό (δις)
Το κρασί είναι ακριβό (δις)

Κόρη δως μου κρασί να πιω (δις)
Εγώ εσένα αγαπώ (δις)




Από την Παράσταση του Χοροστασίου με τον τίτλο "Αλέξανδρος", (Βεάκειο Θέατρο Πειραιά, 5 & 6 Ιουνίου 2010)

Περισσότερες πληροφορίες: http://xorostasi.org

Βίντεο και επεξεργασία: Μπάμπης Σαϊτάνης

Μακεδονική Παράδοση: Διονυσιακά Δρώμενα Δωδεκαημέρου στη ΚΑΛΗΣ ΒΡΥΣΗΣ Δράμας

Από το βιβλίο του  Γ.Κ.Χατζόπουλου
" Η εμβρυακή Μορφή του Θεάτρου και η Λατρεία του Διόνυσου στη χώρα των Ηδώνων."
ΚΑΛΗ ΒΡΥΣΗ

Σύντομη ιστορία

Ο οικισμός της Καλής Βρύσης  βρίσκεται είκοσι δύο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Δράμας και επτά από την πόλη της Προσοτσάνης.

Είναι κτισμένος στις ΒΑ υπώρειες του Μενοικίου όρους.

Το αρχικό όνομα του οικισμού ήταν Γκόρνιτσα (από το σλαβικό ΝΑ GORE = προς τα πάνω).

Μακεδονική Παράδοση: Διονυσιακά Δρώμενα Δωδεκαημέρου στη ΠΕΤΡΟΥΣΑ Δρά μας

Από το βιβλίο του  Γ.Κ.Χατζόπουλου
" Η εμβρυακή Μορφή του Θεάτρου και η Λατρεία του Διόνυσου στη χώρα των Ηδώνων."

ΠΕΤΡΟΥΣΑ

Σύντομη ιστορία

Ο σημερινός οικισμός  αναγνωρίστηκε αρχικά ως Κοινότητα Πλεύνης με Β.Δ. της 13-11-1919, Φ.Ε.Κ. Α', 251/1919.

Οι οικισμοί που απαρτίσανε την Κοινότητα ήταν η Πλεύνα, το Βουβλίτσιον (σημ. Πύργοι) και η Κόντσα.
Στη συνέχεια οι συνοικισμοί Βουβλίτσιον και Κόντσα αποσπάσθηκαν και αποτελέσανε την Κοινότητα Βοβλιτσίου (σημ. Πύργοι).

Η Κοινότητα της Πλεύνης με το Δ. 1 -4-1927, Φ.Ε.Κ. Α', 76 μετονομάσθηκε σε Κοινότητα Πετρούσης.

Το 1927 η Πετρούσα αριθμούσε 2.760 κατοίκους.

Στην περιοχή της Πετρούσας εντοπίστηκαν δύο προϊστορικοί οικισμοί, η «Μεγάλη Τούμπα» και η «Μικρή Τούμπα» με κεραμική της εποχής του χαλκού .
Η παρουσία των προϊστορικών οικισμών στην περιοχή δηλώνει ότι αυτή συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του ανθρώπου από τα προϊστορικά χρόνια.

Μακεδονική Παράδοση: Διονυσιακά Δρώμενα Δωδεκαημέρου στο ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ Δράμας

Από το βιβλίο του  Γ.Κ.Χατζόπουλου
" Η εμβρυακή Μορφή του Θεάτρου και η Λατρεία του Διόνυσου στη χώρα των Ηδώνων."

 

 ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ

Σύντομη ιστορία.

Με διάταγμα της 3-3-1924, Φ.Ε.Κ. Α', 49/1924 έγινε η αρχική αγνώριση της Κοινότητας Δρανόβου, η οποία μετονομάστηκε σε κοινότητα Μοναστηρακίου με το Διάταγμα της 1-4-1927, Φ.Ε.Κ. Α', '6/1927. Σήμερα ανήκει στοΔήμο Δράμας (ν. 2539/97).

Μακεδονική Παράδοση: Διονυσιακά Δρώμενα Δωδεκαημέρου στο Ξηροπόταμο Δράμας

 Από το βιβλίο του  Γ.Κ.Χατζόπουλου
" Η εμβρυακή Μορφή του Θεάτρου και η Λατρεία του Διόνυσου στη χώρα των Ηδώνων."

ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΣ

Σύντομη ιστορία

Ο οικισμός, ο οποίος απέχει από την πόλη της Δράμας οκτώ χιλιόμετρα, αναγνωρίσθηκε αρχικά ως Κοινότητα Βησωτσάνης με Β.Δ. της 13-11-1919, Φ.Ε.Κ.Α', 251/1919.

Οι συνοικισμοί, οι οποίοι απαρτίσανε αρχικά την Κοινότητα ήταν : Βησωτσάνη, Δράνοβα (Μοναστηράκι), Τουρκοχώρι (Μυλοπόταμος) και Κόβιτσα (Βαθυλακκος).

Μακεδονική Παράδοση: Διονυσιακά Δρώμενα Δωδεκαημέρου στη Νικήσιανη Παγγαίου.

 Από το βιβλιο του  Γ.Κ.Χατζόπουλου
" Η εμβρυακή Μορφή του Θεάτρου και η Λατρεία του Διόνυσου στη χώρα των Ηδώνων."

Η ΝΙΚΗΣΙΑΝΗ

(Σημ. Yauna: Η Νικήσιανη είναι ένα παλαιό ντόπιο Μακεδονικό χωριό ΜΗ ΣΛΑΒΟΦΩΝΟ, δηλαδή ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ από κτίσεως του).

Σύντομη ιστορία

Η Νικήσιανη είναι κτισμένη σε μια από τις πλαγιές του όρους Παγγαίου.
Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια χωρίς να διακοπεί η κατοίκησή της μέχρι σήμερα.
Και ο λόγος είναι ευνόητος.
Αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής θεωρούνται οι Δερρίοπες, που ζούσαν γύρω από τη λίμνη ή έκτιζαν λιμναίες οικήσεις μέσα σ' αυτήν.
Κατά την αποξήρανση της λίμνης βρέθηκαν τεράστιοι ξύλινοι πάσσαλοι, οι οποίοι αποτελούσαν τη βάση κάθε σπιτιού.

Στην περιοχή θα συναντήσουμε ακόμη τους Σάτρες, τους Δόβηρες, τους Παίονες, τους Πίερες, τους Σάιους, τους Οδόμαντες, τους Ήδωνες και άλλα θρακικά φύλα.

Μακεδονική Παράδοση: Διονυσιακά Δρώμενα Δωδεκαημέρου στο Παγονέρι Δράμας.

Από το βιβλιο του  Γ.Κ.Χατζόπουλου
" Η εμβρυακή Μορφή του Θεάτρου και η Λατρεία του Διόνυσου στη χώρα των Ηδώνων."

Το Παγονέρι με το παλιό όνομα Τσερέσοβο βρίσκεται στο βόρειο μέρος του νομού Δράμας, απέχει 20 περίπου χιλιόμετρα από το Κ. Νευροκόπι και 7 περίπου χιλιόμετρα από τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα.