Η συμβολή της ελληνικής παιδείας στη διαμόρφωση της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας.

Ο ρόλος των ελληνικών γραμμάτων

 στις προσπάθειες εκσυχρονισμού

 της βουλγάρικης κοινωνίας τον 19ο αιώνα.

  Prof. Nadia Danova
Institute for Balkan Studies and Center of Tracology
(Yauna: Οι υπογραμμίσεις και οι φωτογραφίες είναι δικές μου)

Κατ’ αρχήν οφείλω να εξηγήσω τον τίτλο της διάλεξής μου.

 Διάλεξα την έκφραση «προσπάθειες εκσυγχρονισμού της βουλγαρικής κοινωνίας», και όχι απλώς «εκσυγχρονισμός της βουλγαρικής κοινωνίας», γιατί, πραγματικά, με την πάροδο του χρόνου όλο και περισσότερο διερωτώμαι σε τι βαθμό ουσιαστικά πραγματοποιήθηκε αυτό το εγχείρημα.


Πριν μιλήσω για τον ρόλο των Ελληνικών Γραμμάτων στην βουλγαρική ιστορία, θα ήθελα να πω μερικά λόγια για την στάση της βουλγαρικής ιστοριογραφίας ως προς το θέμα της ελληνικής επιρροής στην πολιτιστική ζωή των Βουλγάρων.

Αυτό εμφανίζεται στα βουλγαρικά κείμενα την εποχή της διαμόρφωσης της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας τον 18ο αι. και, φυσικά, βρίσκει την θέση του στην μεγάλη εθνική αφήγηση.

Επιπλέον, το θέμα αυτό εισχωρεί μόνιμα στην εθνική μυθολογία των Βουλγάρων. 
Η διαδικασία διαμόρφωσης της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας διεξάγεται σχεδόν όμοια με την ίδια διαδικασία των άλλων κοινωνιών και, φυσικά, εδώ διαπιστώνουμε όλα τα χαρακτηριστικά της πορείας της δημιουργίας της νοερής κοινότητας.

Στον συνάδελφο Πασχάλη Κιτρομηλίδη οφείλουμε την μεταφορά του όρου του Μπενεντίκτ Άντερσον «Imagined Communities» στον χώρο της οθωμανικής Ανατολής, όσον αφορά την έκφραση της διαδικασίας οικοδόμησης του έθνους.
Οφείλω να πω ακόμα ότι, πράγματι, η μετάφραση στα βουλγαρικά ενός σχετικού έργου του Πασχάλη Κιτρομηλίδη έθεσε ενώπιον των Βουλγάρων ιστορικών το πρόβλημα να βρουν την καταλληλότερη λέξη για την απόδοση του όρου του Μπενεντίκτ Άντερσον.

Έτσι στην διαδικασία οικοδόμησης της βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας 

εμφανίζεται ο μύθος
σύμφωνα με τον οποίο

 τα βουλγαρικά μεσαιωνικά χειρόγραφα καταστράφηκαν

 από τους Έλληνες μετά την άλωση της Βουλγαρίας από τους Τούρκους,

 το 1396, 

με σκοπό να εξελληνισθούν οι Βούλγαροι.

Η διαδικασία διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας των Βουλγάρων
απαίτησε
να κατασκευασθεί η αρνητική εικόνα του «άλλου»
με τον οποίον γίνεται η σύγκριση - υποχρεωτική φάση της διαδικασίας αυτής -
για να αποδειχθεί ότι είμαστε οι καλύτεροι.

Μελένικο(bul.Мелник). Ελληνόφρονες και Βουλγαρόφρονες Μακεδόνες και ο "σλαβόφιλος" Μητροπολίτης Μελενίκου Προκόπιος(1875-1891).

ΙΩΑΝΝΗΣ Θ. ΜΠΑΚΑΣ

Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών  

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΕΛΕΝΙΚΟΥ

 ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Ο ΣΕΡΡΑΙΟΣ

(Περίπτωση ορθοδόξου αρχιερέα

 στη δίνη των εθνοφυλετικών ανταγωνισμών

 και της διαμάχης Αθηνών-Φαναρίου)

     

Κατά την κρίσιμη φάση της εμφάνισης και έξαρσης του Βουλγαρικού Ζητήματος στο χώρο της Μακεδονίας 

οι περιπτώσεις ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, 

φιλικά προσκειμένων προς το βουλγαρικό στοιχείο και ενδοτικών στις απαιτήσεις του, 

σκανδάλισαν, προβλημάτισαν και ανησύχησαν πολλούς.

 Ιδιαίτερα η κατάσταση αυτή ενόχλησε την ελληνική εξωτερική πολιτική και τους εκπροσώπους της, δηλαδή τις κατά τόπους ελληνικές διπλωματικές αρχές, που έβλεπαν ορισμένους μητροπολίτες να μην πειθαρχούν στις δικές τους γραμμές και υποδείξεις.

Οι διαφωνίες των εκπροσώπων του ελληνικού κράτους και μητροπολιτών πάνω σε καίρια εθνικά θέματα που χαρακτηρίζουν την εποχή αυτή, οδηγούσαν αρκετές φορές σε ανοιχτές συγκρούσεις και σε προσωπικές αντεγκλήσεις 2. 

Η διαφορετική πολιτική που πολλές φορές ακολουθήθηκε από τα δύο εθνικά κέντρα, την Αθήνα και το Φανάρι, αιτιολογεί την κατάσταση.

29η Σεπτεμβρίου 1941: Η σφαγή των Μακεδόνων στην Μαρτυρική Προσοτσάνη Δράμας.

Εφημερίδα ΗΩΣ του

 Μουσικοχορευτικού Συλλόγου Προσοτσάνης
¨Μέγας Αλέξανδρος"

Η σφαγή της Προσοτσάνης αποτελούσε μέρος του σχεδίου που είχαν καταστρώσει οι Βούλγαροι ώστε να ενταθούν τα μέτρα τρομοκρατίας ενάντια στους Έλληνες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ώστε να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να αλλοιώσουν με αυτόν τον τρόπο την πληθυσμιακή σύσταση της περιοχής.

Η 29η Σεπτεμβρίου αποτελεί για όλους εμάς τους κατοίκους της Προσοτσάνης ημέρα μνήμης για τους σφαγιασθέντες από τους Βουλγάρους, το 1941, συχωριανούς μας.

Τιμούμε την μνήμη αυτών των αθώων ανθρώπων με μια σεμνή τελετή που γίνεται, κάθε χρόνο, στο χώρο των νεκροταφείων στο μνημείο που αναγέρθηκε προς τιμήν τους, καθώς και με τρισάγιο στο μνημείο της γέφυρας της Αλιστράτης όπου εκεί οι περισσότεροι από αυτούς βρήκαν τραγικό θάνατο από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος των Βουλγάρων.

Απώτερος σκοπός των Βουλγάρων και όχι μόνο αυτών ήταν η εγκαθίδρυση τους στο Αιγαίο.

Σε αυτά τα πλαίσια διεκδικούσαν την Μακεδονία και χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο για να το πετύχουν.
 Η επιθυμία τους αυτή αναζωπυρώθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που από τα μέσα περίπου του 19ου αι., έχοντας την ανοχή των τουρκικών αρχών και των Μεγάλων Δυνάμεων οι Βούλγαροι θέτουν σε εφαρμογή το πολυπόθητο σχέδιο τους.

Η επιδίωξη των Βουλγάρων του 1941:
Η Μεγάλη Βουλγαρία,

Με τους κομιτατζήδες να διατρέχουν την ύπαιθρο να τρομοκρατούν τους συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς να σκοτώνουν ιερείς και δασκάλους, που κρατούσαν άσβεστο το φρόνημα των Μακεδόνων και με συνεχείς προπαγάνδα προς την δυτική κοινή γνώμη προσπαθούσαν να προσαρτήσουν την Μακεδονία. 

Έβρισκαν όμως πάντα την σθεναρή αντίσταση των Μακεδόνων που μόνοι τους χωρίς την συμπαράσταση του μικρού και αδύναμου τότε Ελληνικού κράτους κατάφεραν να αποτρέψουν αυτό το σχέδιο.

Ένα σχέδιο το οποίο δεν εγκατέλειψαν ποτέ οι Βούλγαροι.

Βουλγαροκρατούμενη Μακεδονία: Η Εξέγερση και Σφαγή της Δράμας, 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941

Βουλγαρική Κατοχή Δράμα 1941-44

του Τάσου Χατζηαναστασίου

Η ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΔΕΚΠΟΤΑ

ΔΡΑΜΑ 1994

Η βουλγαρική άποψη για τα γεγονότα της Δράμας 

(Σεπτέμβριος 1941)

 και την κατοχή στην Αν. Μακεδονία 

και Δυτ. Θράκη 

(1941-1944)

 Ιστορικό πλαίσιο

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τα γεγονότα αλλά και τις διάφορες προσεγγίσεις στο ζήτημα που πρόκειται να εξετάσουμε, είναι αναγκαίο να αναφερθούμε με συντομία στο γενικότερο ιστορικό πλαίσιο.

Όταν ξέσπασε ο β' παγκόσμιος πόλεμος, η Βουλγαρία είχε φροντίσει να τηρήσει ουδέτερη στάση.

Πριν αποφασίσει να δώσει την υποστήριξη της σε κάποιον από τους εμπολέμους είχε διαπραγματευτεί για μήνες με τις μεγάλες δυνάμεις, ζητώντας κυρίως να αναθεωρηθεί προς όφελος της η συνθήκη του Νεϊγύ του 1919.
Με τη συνθήκη αυτή η Βουλγαρία είχε αποσυρθεί από τη Δυτ. Θράκη και τη Δοβρουτσά, που είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα και στη Ρουμανία αντίστοιχα.

Γραικομάνοι: Οι σλαβόφωνοι Έλληνες της Μακεδονίας, Θράκης και Βουλγαρίας.

Γραικομάνοι Μακεδονομάχοι.
Το αντάρτικο σώμα του Λάζαρου Δογιάμα.

 Δ. Κ. ΒΟΓΑΖΛΗ

ΔΙΔΑΚΤΟΡΟΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΟΛΟΓΟΥ

ΑΡΧΕΙΟΝ ΘΡΑΚΙΚΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ & ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΥ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ (Αριθ. 44)

ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 1954

  (οι φωτογραφίες επιλογές Yauna)

ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ και οι ΓΡΑΙΚΟΜΑΝΟΙ

ΤΗΣ

ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ,

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

   AΘΗNAI 1955

Οι Γραικομάνοι του κ. Δ. Βογαζλή, είναι μια εργασία πολλή καλή και εκλαϊκευτική. 

Γράφηκε από ανδρα, που γνωρίζει τα πράγματα καλά.

Τα γεγονότα βέβαια είναι γνωστά, αλλ΄ ο τρόπος της συναρμολογήσεως του υλικοί) και των συμπερασμάτων είναι ειλικρινής, τίμιος και επαγωγός. η αφέλεια της αφηγήσεως και η εγκατάμιξις προσωπικών γνωμών με τα γεγονότα, είναι ενίσχυσις της ειλικρίνειας του συγγραφέως να είπή και μόνην την αλήθειαν.

Ή  Εταιρεία Θρακικών Μελετών την ετύπωσε (με τον άρ. 44),

 προς ωφέλειαν του Θρακικού λαού δια να διδαχθή τα γεγονότα και την αλήθειαν, αλλά και των άλλων Ελλήνων, 

δια να γνωρίσουν το πρόβλημα των σλαβοφώνων Ελλήνων —των Γραικομάνων— 

που υπήρξαν πάντοτε αγνοί "Ελληνες και αμφισβητούνται από τον σλαβισμόν ως βουλγαρόφωνοι.

ΠΟΛΥΔ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

§ 1. Γραικομάνοι δηλ. Γραικομανείς και Grecomanes επεκράτησε και ονομάζωνται κυρίως οι Σλάβοι άλλα μαζί μ’ αύτους  οι Κουτσόβλαχοι της Μέσης Βαλκανικής,—Μακεδονίας και Θράκης—οι οποίοι μετά το Σχίμα τον 1872 παρέμειναν πιστοί στο Οικουμενικά Πατριαρχείο της Κωνταντινουπόλεως, θεωρούντες τον Ελληνα Πατριάρχην όχι μόνο ως Πνευματικό τους αρχηγό αλλά και ως Ε θ ν ά ρ χ η.

Αντιθέτως Εξαρχικοί η Σχισματικοί εθεωρήθησαν εκείνοι οι Ορθόδοξοι κάτοικοι της Μέσης Βαλκανικής, οι οποίοι ανεγνώρισαν τον Βούλγαρο ’Έξαρχο της Πόλης ως πνευματικό τους αρχηγό κι  Εθνάρχη.

§ 2. 'Υμείς επεκράτησε τους Γραικομάνους των εν λόγω περιοχών, να τους ονομάζουμε Πατριαρχικούς Βουλγάρους η Σλαβοφώνους Έλληνας.

Συνθήκη Βερολίνου 1878

Έν τούτους για νάμαστε πλησιέστερα προς τα πράγματα η πρώτη ονομασία ταιριάζει εφόσον ο αγών Βουλγαρισμού κι' Ελληνισμού για την επικράτηση καθένος από τα δύο είχε καθαρώς εκκλησιαστικό χαρακτήρα, ενώ η δεύτερη όνο μασία ταιριάζει εφ’ οσον ο αγών αυτός πήρε εθνικοεκκλησιαστικόν χαρακτήρα.

Πότε συνέβη αυτό ;

Μια ορισμένη χρονολογία δεν είναι δυνατό να καθορισθή.

 Για τα ηγετικά στελέχη της Κων)πόλεως η μετατροπή αυτή του αγώνος συνέβη κατά την εποχή της συντάξεως των Εθνικών Κανονισμών του Πατριαρχείου της Πόλης, δηλαδή γύρω στο 1860.

Για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς σλαβικής προελεύσεως στα 1872 δηλ. μετά το Σχίσμα, αλλά. στη Μακεδονία και τη Βορειοθράκη, την κατοπινή Άνατ. Ρωμυλία αυτό συνέβη μετά την απελευθέρωση της Μυσίας και της Άν. Ρωμυλίας από την τουρκικήν κυριαρχίαν, δηλ. μετά την υπογραφήν της Συνθήκης του Βερολίνου (1878) και ιδίως όταν η Συνθήκη αυτή εφαρμόσθηκε στην πραξι δηλ. στα 1880.

§ 8. Κατά την χρονική περίοδο 1872—1880 οι Γραικομάνοι ήσαν συγκεντρωμένοι κυρίως σε τρεις περιοχές της Μέσης Βαλκανικής.

α) Στο νοτιοδυτικό τμήμα της κατοπινής Ανατολικής Ρωμυλίας δηλ. το τμήμα εδόθε από την καμπήν του Έβρου με κύρια ερίσματα τον 'Ελληνισμόν την Περιστερά (Pestéra), Τατάρ-Παζαρτζίκ, Φιλιππούπολι, Στενίμαχο και Χάσκοβο.

β) Στο μεσαίο τμήμα της Νοτιοθράκης, νομού Ανδριανουπόλεως με κέντρα τις Σαράντα Εκκλησίες (Kirk-Kilissê) και την ορεινή περιοχή του Μπονρνάρ Χισάρ, γειτονική της επαρχίας Βιζύης, και

γ) Τους νομούς Θεσσαλονίκης, Μοναστηριού και Σκοπιών της Μακεδονίας.

§ 4. Πώς η διακήρυξι του Σχίσματος του 1872 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνταντινουπόλεως με την πλήρη έγκριση των τριών άλλων Πατριαρχείων της ’ Αλεξανδρείας, 'Ιεροσολύμων και  Αντιόχειας συνέτεινε στη

διχοτόμησι των Σλάβων της Μέσης Βαλκανικής, είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα.

Μακεδονικό Ζήτημα. Αναζητώντας εθνική ταυτότητα, ανακαλύπτοντας την ιστορική μνήμη: εικόνες ιστορίας από τη σλαβομακεδονική εθνική θεωρία στις αρχές του 20ού αιώνα

Άννα Αγγελοπούλου

Διδάκτωρ Νεότερης και

Σύγχρονης Ιστορίας Α.Π.Θ.

Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Ξάνθης

(οι φωτογραφίες και  η μορφοποίηση του κειμένου, επιλογή Yauna)

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία απόπειρα παρουσίασης και ερμηνείας του τρό­που με τον οποίο προβάλλεται το μεσαιωνικό παρελθόν του ευρύτερου γεωγραφι­κού χώρου της Μακεδονίας από κείμενα των αρχών του 20ού αιώνα, στα οποία δι­ατυπώθηκε η σλαβομακεδονική εθνική θεωρία και αποδόθηκε «μακεδονική» εθνική ταυτότητα στη σλαβόφωνη μερίδα του μακεδονικού πληθυσμού. 

Συγκεκριμένα, θα αναφερθούμε στις εικόνες για την ιστορία της βυζαντινής περιόδου που σκιαγραφούν συγγραφείς από τη Μακεδονία, οι οποίοι στις αρχές του 20ου αιώνα σπούδαζαν στην Πετρούπολη της Ρωσίας, όπου το 1902-1903, συμμετείχαν στη σύσταση και οργάνωση ενός ολιγομελούς «μακεδονικού επιστημονικού λογοτεχνικού ομίλου». 

Димитрија Павле Чуповски
Dimitrija Čupovski
(1878-1940)

Кръсте Петков Мисирков
Krste Petkov Misirkov
(1874-1926)

Ο όμιλος, τα μέλη του οποίου προέρχονταν κυρίως από τους κόλπους της βουλγαρο-μακεδονικής φοιτητικής νεολαίας της Πετρούπολης, συστάθηκε υπό την αιγίδα της άλλοτε ισχυρής Σλαβόφιλης Φιλανθρωπικής Εταιρείας και είχε ως σκοπό τη διάσωση της πολιτιστικής παράδοσης, τη μελέτη της ιστορίας, καθώς και την καταγραφή των μέχρι τότε προφορικών ιδιωμάτων των Μακεδόνων Σλάβων.

 Ιδρυτικά μέλη του ομί­λου κατά την πρώτη περίοδο της σύστασής του (1902-1903) ήταν οι επονομαζόμενοι Μακεδονιστές Κ. Π. Μισίρκοφ (Krste Petkov Misirkov, 1874-1926) και Δ. Π. Τσουπόφσκυ (Dime Pavle Cupovski, 1878-1940), στα κείμενα των οποίων θα εστιάσουμε κυρίως τη μελέτη μας1.

Μακεδονικό Ζήτημα: ΕΞΩΔΙΚΟΣ ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ – ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Τη Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2018 η
Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων και οι
Παμμακεδονικές Ενώσεις των ΗΠΑ, Αυστραλίας, Καναδά και Αφρικής
απέστειλαν εξώδικες δηλώσεις

στον Πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα,
στον Υπουργό Εξωτερικών κ. Νικόλαο Κοτζιά και
στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Πάνο Καμμένο,

με τις οποίες ζητούν να εισακουστεί η βούληση του κυρίαρχου Ελληνικού λαού, όπως αυτή διαμορφώθηκε από:
(1) τα ογκώδη συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας,
(2) τα ψηφίσματα των Δημοτικών Συμβουλίων της συντριπτικής πλειοψηφίας των Δήμων της Μακεδονίας
(3) τα ψηφίσματα Ομοσπονδιών, Ενώσεων και Συλλόγων από όλη την Ελλάδα περί
ΜΗ ΧΡΗΣΗΣ του όρου ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ από το κράτος των Σκοπίων.

Ακολουθεί η επίδοση της εξώδικης δήλωσης σε ΟΛΟΥΣ (300) τους βουλευτές και είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τον βουλευτή στον οποίον απευθύνεται.

Με αυτήν την ενέργεια
οι Μακεδόνες
 ζητούν από τους εκπροσώπους στο Ελληνικό Κοινοβούλιο 

τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με ξεκάθαρο ερώτημα 

– ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ Ο ΟΡΟΣ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ;

– και οι επιλογές για απάντηση να είναι ΝΑΙ ή ΟΧΙ ξεκάθαρα.

Καλούνται οι Βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου να αντισταθούν στην παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας
και τους ζητείται να δηλώσουν

ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ
(αυτοί και οι αναπληρωματικοί τους)
σε περίπτωση που παρακαμφθεί ο κυρίαρχος Ελληνικός λαός
και τεθεί το θέμα στην ολομέλεια της Βουλής προς ψήφιση,
 ως κίνηση υποστήριξης των δικαίων του Μακεδονικού Ελληνισμού. 

Επισημαίνεται ότι

ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΟΝΟΜΑΤΟΣ 

ισοδυναμεί με
ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ 

κι ότι κάτι τέτοιο χαρακτηρίζεται από το Ελληνικό Σύνταγμα

 ως
ΕΣΧΑΤΗ ΠΡΟΔΟΣΙΑ
 και τιμωρείται

 με  ΘΑΝΑΤΟ.

Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία: Η γεωγραφική ένοια του όρου «Μακεδονία».

Κωνσταντίνου Βακαλόπουλου

Η Μακεδονία 

στα πλαίσια της Βαλκανικής Πολιτικής 

(1830-1986)

(οι φωτογραφίες επιλογή Yauna)

 Η γεωγραφική ένοια του όρου «Μακεδονία» κατά την Τουρκοκρατία και η ανάλυση της εθνολογικής σύνθεσής της

1.  Τα σύνορα της «μείζονος» Μακεδονίας, η οποία περιλαμ­βάνει σήμερα ελληνικά, σέρβικά και βουλγαρικά εδάφη, εκτείνο­νταν κατά την Τουρκοκρατία
 προς Ν. από τα Χάσια, τα Καμβούνια, τον Όλυμπο και το Αιγαίο πέλαγος, 
προς Β. επάνω από την Αχρίδα και την Πρέσπα και περιλάμβαναν το Κρούσοβο, τον Περλεπέ και τα Βελεσά 
και ανατολικότερα τις περιοχές της Στρώμνιτσας και του Μελενίκου,
ενώ τα δυτικά της όρια ήταν η Πίνδος και τα ανατολικά ο Νέστος.

 Η περιοχή των Σκοπίων δεν αποτελούσε τμήμα της Μακεδονίας, αλλά της Παλαιάς Σερβίας. 

Ωστόσο, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, το βιλαέτι Σκοπίων (Κόσόβου) υπάγεται, σύμφωνα με τις γενικές αρχές της τουρκικής κρατικής διοίκησης, στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας.
Η Μακεδονία περιλάμβανε λοιπόν την εποχή αυτή τα βιλαέτια της Θεσσαλονίκης, του Μοναστηριού και του Κοσόβου.

Η γλωσσική σύνθεση των χριστιανών κατοίκων της Μακε­δονίας (ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι, βλαχόφωνοι και αλβανόφω­νοι) έθετε ασφαλώς τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη γένεση και την επέκταση των διαφόρων εθνικών ή άλλων, κυρίως προπαγανδιστικών, κινήσεων.

 Γι αυτό και το πολιτικό καθεστώς του χριστιανικού πληθυσμού της Μακεδονίας παρουσιάζει μια σημαντική διαφοροποίηση συγκριτικά μ’ εκείνο που επικρατεί την ίδια εποχή, κυρίως μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, τόσο στις υπόδουλες ελληνικές επαρχίες όσο και στις άλλες μεγάλες διοικητικές περιφέρειες της οθωμανικής επικράτειας, στις οποίες διεφιούσαν συμπαγείς σλαβικοί πληθυσμοί.

Παϊτούσκα - Μπαϊτούσκα- Payduska - Ο Θρακομακεδονικός Χορός που χορεύεται σέ όλη την Βαλκανική.

 

 Χρ. Παπακώστα

 Ο παραδοσιακός χορός στα Ντόπια Χωριά Ν. Δράμας) 

Το χορό αυτό τον συναντούμε σε πολλά μέρη στη Θράκη και στη Μακεδονία
σε διάφορες κινητικές και ρυθμικές μορφές (πεντάσημη, εξάσημη και επτάσημη).

Στα χωριά του Νομού Δράμας μπορούμε να τη διακρίνουμε σε τρεις τάκους:

α) όπως  χορεύεται στο Μοναστηράκι με τρία κουτσά βήματα δεξιά και αριστερά και εξάσημο μέτρο γνωστή και ως «Δράνοβσκα πάίτούσκα»)

β) όπως χορεύεται στην Πετρούσα και τους Πύργους, δηλαδή σύμφωνα με τη θρακιώτικη τεχνική αλλά πάλι σε εξάσημο μέτρο

γ) όπως χορεύονταν πιο παλιά στον Ξηροπόταμο , δηλαδή με τρία κουτσά βήματα εμπρός και ένα πίσω. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Ξηροπόταμο επικράτησε να χορεύονται και οι δύο πρώτες παραλλαγές της «παϊτούσκας».

Στο Μοναστηράκι και στον Ξηροπόταμο όταν η «(Μ)παϊτούσκα» χορεύεται σε κλειστό χώρο αποδίδεται αντικριστά. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στην Ορεινή και στον Ξηρότοπο Σερρών στα χωριά αυτά όμως οι χορευτές πιάνονται με τις παλάμες των χεριών .

Οι Μακεδόνες και η Επανάσταση 1821: ΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ
Αγωνιστής και Ιστορικός του 1821
Νικόλαος Κασομούλης
(1795-1872)
από το Πισοδέρι Φλώρινας

ΒΑΪΑ Ε. ΔΡΑΓΑΤΗ
Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία
Επιβλέπων Καθηγητής Βασίλης K. Γούναρης

Α.Π.Θ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010

ΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ

Οι Μακεδόνες στην ελληνική πολιτική σκηνή.

Από την πρώτη στιγµή της εκδήλωσης των κατά τόπους επαναστατικών κινηµάτων, προέκυψε η ανάγκη για τη συγκρότηση µιας «επαναστατικής αρχής», που θα αναλάµβανε να αντικαταστήσει τις οθωµανικές αρχές και να οργανώσει τις πολεµικές επιχειρήσεις, µε σκοπό την αποτελεσµατική διεξαγωγή τους.

Όπως ήταν φυσικό, πρώτοι φορείς εξουσίας αναδείχθηκαν οι τοπικές αρχές.
Τις συνιστούσαν οι οµάδες των ανώτερων κοινωνικών τάξεων, έτσι όπως είχαν διαµορφωθεί κατά την τελευταία φάση της τουρκοκρατίας.