Γεωργίου Μόδη: Η Φλώρινα επί Τουρκοκρατίας.

Καπετάν Βαγγέλης Στρεμπρενιώτης,
εκ του χωρίου Ασπρόγεια Φλωρίνης

Γ. X. ΜΟΔΗ

Διάλεξις δοθείσα την 12ην Απριλίου 1968

 εις την αίθουσαν της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών 

υπό την αιγίδα του Συλλόγου Φλωρινιαίων ’Αθηνών.

Ή Φλώρινα δεν είχε εκκλησίαν ίσαμε το 1835.

 Οι άνθρωποι εκκλησιάζονταν σε γειτονικά χωριά, όπου παντρεύονταν, βαπτίζονταν, κηδεύονταν.

Το 1835, όπως γράφει στα απομνημονεύματά του ο Φλωρινιώτης οπλαρχηγός Λάκης Πύρζας, ένας καλός Αλβανός πασάς τους έδωσε την άδεια να κτίσουν εκκλησίαν αλλά έξω και μακρυά από την πόλι.

 Δεν έπρεπε να μολύνεται η ατμοσφαίρα της με ψαλμωδίες απίστων.

Φανατικοί Τούρκοι αποτελούσαν την μεγάλην πλειοψηφία των κατοίκων της.

Ρίχθηκαν οι άνθρωποι στην δουλειά μεγάλοι και μικροί, άνδρες και γυναίκες.
Αλλά τη νύχτα οι Τούρκοι χαλνούσαν ότι με τόσους κόπους έφιαναν οι ραγιάδες την ημέρα. Και μιά μεγάλη επιτροπή από μπέηδες και χοτζάδες αγάδες διαμαρτυρήθηκε έντονα στον πασά που είχε δώσει την άδεια από δική του πρωτοβουλία χωρίς Σουλτανικόν φερμάνι.

Ό Πασάς τους ρώτησε.

— Έχουν οι γκιαούρηδες σχολείον;
— Έχουν, απάντησαν.
— Δεν είναι το σχολείον περισσότερο επικίνδυνο από μιαν εκκλησίαν όπου απλώς ο Αλλάχ λατρεύεται;
— Είναι.
— Τότε πως αφίνετε το σχολείο και θέλετε να εμποδίσετε την εκκλησίαν;
— Μα το σχολείο υπάρχει από πολύ παληά χρόνια.

ΟΙ Βλάχοι της Ελλάδας και το Κουτσοβλαχικό ζήτημα.

ΑΘΑΝ. ΧΡΥΣΟΧΟΟΥ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΏΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ.

(οι φωτογραφίες επιλογή Yauna)

ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΗΠΕΙΡΟΥ.

Η Κουτσοβλαχική  γλώσσα

Κατά τον ΙΑ' αιώνα το Βυζαντινό Κράτος απασχολήθηκε με το ζήτημα των ξενοφώνων πληθυσμών, που κατοικούσαν σε ορεινά μέρη της Ηπείρου, της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Αλβανίας ή και πιο πάνω ακόμη.

Στα μέρη αυτά υπήρχον διάφορες περιοχές, όπου  οι κάτοικοι μιλούσαν μια παρεφθαρμένη Λατινική διάλεκτο, που μοιάζει κάπως με τη ρουμανική γλώσσα καθώς διαμορφώθηκε στη Δακοβλαχία. 

Οι Βυζαντινοί φαίνεται πως δεν εξέτασαν σοβαρά το ζήτημα αυτό και γιαυτό δεν μας άφησαν καμμιά ιστορική πληροφορία, που να μας εξηγεί πως προήλθε και δημιουργήθηκε η γλωσσική αυτή διάλεκτος, που μιλήθηκε από τη μικρά αυτή μειονότητα των κατοίκων μερικών ορεινών χωρίων, ορισμένων περιοχών του Ελληνικού κράτους. 

Μερικοί συγγραφείς εξέφεραν γνώμες αόριστες και ασαφείς, στις όποιες προσπαθούν να εξηγήσουν την καταγωγήν των ανθρώπων αυτών, που μιλούν αυτό το γλωσσικό ιδίωμα.

Οι γνώμες αυτές όλες δεν στηρίζονται σε αποδείξεις ιστορικές.

Με το πέρασμα του χρόνου και όταν οι Τούρκοι κατάκτησαν τη Χερσόνησο του Αίμου, πολλοί 'Έλληνες διωρίστηκαν Ηγεμόνες στη Μολδαυία και Βλαχία.

Αυτό το γεγονός έγινε αιτία να έλθουν οι 'Έλληνες σε στενώτερη επαφή με τους πληθυσμούς, που ζούσαν στις Ηγεμονίες αυτές, 

οι όποιοι ωνομάσθηκαν με το κοινό όνομα Βλάχοι και η γλώσσα τους Βλαχική η τα Βλάχικα.