Μακεδονική Γη: Το ελληνικώτατο βυζαντινό Μελένικο (bul. Мелник).

Μελένικο, αρχές του 20ου αιώνα.

 ΕΙΡΗΝΗΣ ΣΠΑΝΔΩΝΙΔΟΥ

Μηνιαία Επιθεώρηση ΗΩΣ

1960 

Το ελληνικώτατο βυζαντινό Μελένικο, που βρισκόταν καμμιά 30 χιλμ. βόρεια απ'  τα σύνορα της Κούλας, σήμερα πιά είναι για τον Ελληνισμό μόνο κάποιος θρύλος κι η ανάμνησή του ένας ζωντανός καϋμός για τους στρατιώτες μας, που το γνώρισαν το 1913 κι ένα κάρβουνο αναμμένο στις καρδιές των λίγων σκόρπιων παιδιών του. 

Την ύπαρξή του έσβυσε η συνθήκη του Βουκουρεστίου, που το παραχώρησε το 1913 στη Βουλγαρία, από  δε τα ανθρώπινα απομεινάρια του, που είχαν καταφύγει στο Ντεμίρχισσαρ, λίγοι μόνο επέζησαν στην ξένη κυριαρχία του 1916-18. 

Κι όμως, απομονωμένο εκεί πάνω στις δυτικές ριζοβουνιές του Όρβήλου, αποκομμένο απ'  όλους τους δικούς του και ζωσμένο από  άλλόφυλους, είχε κατορθώσει—σκυθρωπό και πεισματάρικο, γαντζωμένο στις πλαγιές του φαραγγιού του-να κρατήσει επί εκατοντάδες χρόνια αμάλαγη τη φυλετική του οντότητα, τον ελληνικό πολιτισμό του.

Άλλά ας προβούμε λοιπόν στη σκιαγράφηση της ανήσυχης ύπαρξης, της σκοτεινής μοίρας του μικρού βυζαντινού Άκρίτη, με λίγα λόγια παρμένα κυρίως από  τη μονογραφία του Μελενικιώτη Π. Σπ. Σπανδωνίδη («Μελένικος» Θεσσαλ. 1930), άλλα κι από  στοματικές οικογενειακές παραδόσεις.

Η ύπαρξη του Μελένικου, καθ'  όσα μπορούμε να ξέρουμε, αρχίζει γύρω στο 800-810. 

Όχυρώνοντας τότε τα βόρεια σύνορά τους, οι Βυζαντινοί έκτισαν, φαίνεται, και στη φυσικά οχυρώτατη θέση του Μελενίκου, ένα φρούριο, κοντά του δε ιδρύθηκε και μια αποικία, που δε μπόρεσε όμως  να κρατηθεί. 

Από  το 904-1014 (ως φρούριο δίχως αποικία) βρίσκεται στα χέρια των Βουλγάρων.

Το 1014, κατά μίαν εκστρατεία του εναντίον των Βουλγάρων, 

ο Βουλγαροκτόνος καταλαβαίνει το φρούριο του Μελενίκου και εγκαθιστα εκεί Βυζαντινή φρουρά. 

Κατά τα τέλη του 12ου αιώνα αποικείται το Μελένικο από  Έλληνες της Φιλιππούπολης, στους οποίους προσθέτονται — άγνωστο πότε — Κρήτες από  των Σφακιών κυρίως τα μέρη.

Μεσαιωνική Μακεδονία: Ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος της Μακεδονικής Δυναστείας και ο Βούλγαρος Τσάρος Σαμουήλ της Βουλγαρίας.

Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος

Georg Ostrogorsky

Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους

Geschichte  des Byzantinischen Staates

Αθήνα 1978

(οι φωτογραφίες επιλογή Yauna) 

Το απόγειο της βυζαντινής δυνάμεως: Βασιλειος Β'

Αυτοκράτωρ Βασίλειος ο ΙΙ

Αν και τα δικαιώματα διαδοχής των νόμιμων εκπροσώπων της μακεδονικής δυναστείας δεν εθίγησαν τυπικά από το Νικηφόρο Φωκά και τον Ιωάννη Τζιμισκή, στην συνείδηση των βυζαντινών αριστοκρατών είχε προοδευτικά σβήσει η ιδέα, ότι ο θρόνος ανήκε στην πραγματικότητα στους Πορφυρογέννητους.

 Είχε δηλ, γίνει συνήθεια, η κρατική εξουσία να βρίσκεται στα χέρια ενός στρατηγού που προερχόταν από τις τάξεις των ευγενών.

Γι' αυτό μετά το θάνατο του Ιωάννη Τζιμισκή εμφανίσθηκε ο κουνιάδος του Βάρδας Σκληρός ως επίδοξος διεκδικητής της κενής θέσεως του συναυτοκράτορα.

Έτσι φάνηκε ότι η μακεδονική δυναστεία ήταν προορισμένη, όπως άλλοτε οι Μεροβίγγειοι, να παραχωρήσει την εξουσία της σε μια δυναμικότερη ομάδα αξιωματούχων, ή ήταν καταδικασμένη, όπως οι χαλίφες της Βαγδάτης, να παίζει συνεχώς διακοσμητικό ρόλο στη σκιά ενός πανίσχυρου στρατιωτικού σουλτανάτου.

Οι γιοι του Ρωμανού Β' είχαν φθάσει σε ηλικία που μπορούσαν να αναλάβουν την εξουσία.
Ο Βασίλειος ήταν δεκαοκτώ και ο Κωνσταντίνος δεκαέξη χρόνων .
Στην απαράμιλλη ζωτικότητα του νεαρού αυτοκράτορα Βασίλειου Β' οφείλεται το γεγονός ότι τελικά πέτυχε να διαφύγει από το πεπρωμένο αυτό.

Με τη δραστική υποστήριξη του αδελφού του παππού τους, ευνούχου Βασιλείου, πέτυχαν να αναλάβουν την εξουσία.
Στην πραγματικότητα όμως μόνο ο μεγαλύτερος αδελφός έμελλε να την ασκήσει.
Γιατί ο Κωνσταντίνος Η', ως γνήσιος γιος του πατέρα του, ήταν επιπόλαιος και σ' όλη του τη ζωή δεν επιθυμούσε τίποτα άλλο από την απόλαυση σε δαπανηρές διασκεδάσεις.

Εντελώς αντίθετος ήταν ο Βασίλειος Β', που γρήγορα αποδείχθηκε άνδρας με σιδερένια θέληση και μοναδική δυναμικότητα.
Διακρίθηκε από όλους τους απογόνους του Βασίλειου Α' ως ηγετική φυσιογνωμία και ως αληθινά μεγάλος πολιτικός.