Ηρωίδες στο Μακεδονικό Αγώνα: Φωτεινή Καραμανλή, μητέρα Εθνάρχη και γιαγιά Πρωθυπουργού

Αθηνά  Τζινίκου-Κακούλη

"Η Μακεδόνισσα στο θρύλο και στην Ιστορία".

Γυναίκες καπετάνισσες —

Γυναίκες ηρωίδες

Φωτεινή Καραμανλή: 

Αν δεχτούμε, ότι ό ακριβολόγος και δικαιοκρίτης λαός μας συμπυκνώνει τη σοφία του σε μικρές παροιμίες, πού κρύβουν αιώνιες αλήθειες,
 για την μεγαλοσύνη τής Φωτεινής Καραμαν­λή, 
μητέρας του Εθνάρχη και Προέδρου Κωνσταντίνου Καραμανλή, 
τίποτε άλλο δέν θα ήταν πιο ταιριαστό από τούτη και μόνον τη φράση:

«Έκ του καρπού γνωρίζεται τό δένδρον».

Ή Φωτεινή Καραμανλή, το γένος Δολόγλου, μιά γνήσια Ελληνίδα απ' το Κιούπκιοϊ, σημερινή Πρώτη Σερρών, θα πρέπει να γεννήθηκε γύρω στά 1888.
Καλλονή ως προς την εμφάνιση και προικισμένη με σπάνια ψυχικά προσόντα, ενέπνευσε σφοδρό έρωτα στον δάσκαλο του χωρίου Γεώργιο Καραμανλή, ό όποιος και την ζήτησε σε γάμο απ τούς γονείς της.

Ήταν τα χρόνια του Μακεδονικού 'Αγώνος και δάσκαλος σήμαινε πραγματικός εθναπόστολος, έτοιμος να θυσιάσει ανά πάσα στιγμή και γαλήνη, και περιουσία, και οικογένεια, και τη ζωή του ακόμα για το ιδεώδες τής πατρίδας και τής ελευθερίας.
Κι ό Γεώργιος Καραμανλής ήταν αντιπροσωπευτικός τύπος δασκάλου τής εποχής του.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ (1907-1908): Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΣΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ

Ο Κρητικός Μακεδονομάχος
Θύμιος  Καούδης

Δημήτριος Γοβατζιδάκης

Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών

Μακεδονική Λαική Βιβλιοθήκη

ΑΡ. 34

Θεσσαλονίκη 1986

Παιδιά, κι ιντανε τούτη η βοή και εσείσθη ο Ψηλορείτης; 

έξεκινήσαν τα θεριά, τσή Κρήτης τα λιοντάρια!

Και ποιοι είναι αυτοί που πέρασαν στα πάρωρα τσή νύχτας 

κι άκούστηκε το διάβα ντων και τρόμαξεν ο κόσμος

και βουβαθήκαν τα πουλιά κι εσκιάχτηκαν τ αγρίμια;

Είναι ο Λουκάκης, ό Μακρής, ο Γιώργης Σεϊμένης,

ό Κοντονάτος, ο Βρανάς, ο Γιώργης Στρατινάκης, 

είναι ο Μπονατος ο Στρατής, ο Πέρρος, ο Ζουρίδης,

καί καπετάνιος κι αρχηγός ο Θύμιος ο Καούδης.

Είναι οι δέκα Κρητικοί, οι πρώτοι του Αγώνα.

Μ΄ αυτό  το ριζίτικο τραγούδι η λαϊκή κρητική μούσα χαιρέτησε το ξεκίνημα των παλικαριών μας για τον Μακεδονικόν Αγώνα.

Κι όσες φορές μου έρχονται στο νου οι στίχοι αυτού του τραγουδιού, τότε αναλογίζομαι πιο έντονα τη μεγάλη προσφορά και τις αμέτρητες θυσίες και των δικών μας αγωνιστών στη μεγάλη υπόθεση της Μακεδονίας μας.

 Και μέσα από τις μνήμες μου ξεπηδούν ηρωικές φυσιογνωμίες και μεγάλα ονόματα αρχηγών, οπλαρχηγών και καπεταναραίων, που μαζί με τους ντόπιους και όλους τους άλλους, άπ όλα τα τότε ελεύθερα και σκλαβωμένα χώματα της Μεγάλης Πατρίδας, κέρδισαν δικαιωματικά  το ζηλεμένο τίτλο του Μακεδονομάχου.

Μακεδονικός Αγώνας: Η δράση του Λάκη Νταηλάκη και των άλλων συνεργατών του Κώτα κατά το μακεδόνικο αγώνα (1904-1908).

Καπετάν Νταηλάκης Νικόλαος(Λάκης).

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Α. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ερευνητής ΙΜΧΑ
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ ΤΟΥ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ
(1894-1904)

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna)

Ένα από τα σημαντικότερα στελέχη του ανταρτικού σώματος του Κώτα υπήρξε
ο καπετάν Λάκης ή Νικόλαος Νταηλάκης,
ο οποίος γεννήθηκε στο σλαβόφωνο χωριό Βέρνικ της Κοριτσάς κοντά στη Βίγλιστα.

 Τα Απομνημο­νεύματα του Νταηλάκη, που επιγράφονται
«Βιογραφικαί αναμνήσεις αντί ημερολογίου από του 1900-1912 του Καπετάν Λάκη ή Νικολάου Νταηλάκη»,
σώζονται σήμερα στα Αρχεία της Διεύθυνσης της Ιστορίας Στρατού του Γενικού Επιτελείου^. Ορισμένα μόνο διάσπαρτα στοιχεία από την ανέκδοτη αυτή ιστορική πηγή άντλησε ο Γ. Μόδης για το σύνθεση του κεφαλαίου «Ο Λάκης και ο Γιάννης Νταϊλάκης», που περιέχεται στο βιβλίο του «Μακεδόνικος Αγών και Μακεδόνες Αρχηγοί».

 Εκεί ιχναλύει σε γενικές γραμμές τη δραστηριότητα του Λάκη Νταηλάκη ως το 1904 και προχωρεί έπειτα στην αφήγηση της δράσης του κατά την περίοδο του μακεδόνικου αγώνα, στα 1909—1912 και στα 1940—41.

 Όσα όμως στοιχεία αναφέρει ως το 1904 για τον Λάκη Νταηλάκη, παραθέτοναι χωρίς καμιά συνοχή και δίχως να αξιολογείται η προσφορά τους στην ιστορική επιστήμη.

 Κατά την ερμηνεία των βιογραφικών γεγονότων για τον Νταηλάκη, θα περιορι­στούμε στη σκιαγράφηση της δράσης του ως το 1908, δηλαδή ως το τέλος του μακεδόνικου αγώνα.

Μακεδονικός Αγώνας: ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΝ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ ΕΙΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝ KAΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ

Παύλος Μελάς, Θεόφιλος

ΠΑΥΛΟΥ Λ. ΤΣΑΜΗ

Περιοδικόν "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ'

Φλώρινα 1960

Τεύχος 21ον

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Την 13 Όκτωβρίου 1959 συνεπληρώθησαν 55 έτη άφ’ ής ο ήρως του Μακεδονικού Άγώνος, Άνθρος Πυροβολικού ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ έφονεύθη εις το μικρόν χωρίον των Κορεστίων 1 Στάτιστα 2, όπερ νυν έχει μετονσμασθή πρός τιμήν του Μελάς  εις συμπλοκήν του Αντάρτικου Σώματος αύτου, μετά Τουρκικού καταδιωκτικού Άποσπάσματος.

2. Είς τον Μακεδονικόν Αγώνα (1903-1908) συμμετέσχον ως γνωστόν πλείστοι Στρατιωτικοί και ίδιώται, έξ όλων των μερών της τε έλευθέρας τότε Ελλάδος και της  ύποδούλου τοιαύτης ο Μελάς όμως άνυψώδη εις την συνείδησιν του "Εθνους και άνεκηρύχθη Έθνικός ήρως, έκ του γεγογότος οτι ύπήρξεν πρωτοπόρος ώς πρός την όργάνωοιν του Άγωνος έκείνου άφιερώσας τον εαυτόν του εις την Ιεράν εκείνην ύπόδεσιν.

3. Όταν το πρώτον ήρχισεν εις Μακεδονίαν φανερά η δράσις του Βουλγαρισμού,

μέ σκοπόν την άλλοίωσιν τής Έθνολογικής μορφής ταύτης και οι Μακεδόνες άνίσχυροι, στενάζοντες είσέτι υπό τον Τουρκικόν ζυγόν, έτέλουν εις άπελπιστικήν κατάστάσιν, όντες εις την διάθεσιν της  Βουλγαρικής βίας, ύπήρξαν άνθρωποι εις Άθήνας, ολίγοι εν αρχή, οι όποιοι διείδον τον φοβερόν κίνδυνον τόν όποιον διέτρεχεν ο Ελληνισμός των ύποδούλων Βορείων Επαρχιών και έκινήθησαν ποικιλοτρόπως, διά νά ενημερώσουν τούς άρμοδίους  νά διαφωτίσουν την κοινήν γνώμην, νά όργανώσουν την άντιδρασίν κατά των Βουλγαρικών σχεδίων και νά προπαρασκευάσουν καθ΄ όλα τον μετέπειτα ένοπλον νικηφόρον Μακεδονικόν 'Αγώνα.

4. Είς έκ των πρωτεργατών της  τοιαύτης κινήσεως,

ύπήρξεν ο ίδεολόγος, 

ο συναισθηματικός και

 ένθουσιώδης

 'Άνθ/γός του Πυροβολικού 

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ

  όστις έμυήθη εις την υπέρ της  Μακεδονίας κίνησήν εις την οικίαν του πενθερού του Στεφάνου Δραγούμη, Μακεδόνος πολιτευτού  διατελέσαντος και πρωθυπουργού και ο όποιος ύπήρξεν και ο πρώτος Ελλην Αξιωματικός όστις ύλοποίησεν τας περί άντιδράσεως κατά του Βουλγαρισμού θεωρίας, διά επανειλημμένων περιοδειών του άνά την τρομοκρατουμένην τότε Μακεδονίαν και τας έπεσφράγισεν διά του ήρωϊκού του θανάτου, εις την μικράν εκείνην κοιλάδα του Βιτσίου.

5. Είς την πραγματείαν θα αναφερθώσιν εν πάσει λεπτομερεία αι πραγματοποιηθείσαι υπό του Μελά περιοδείαι εις Μακεδονίαν, ήτοι τα δρομολόγια τα οποία  ηκολούθησεν, οί σταθμοί τούς οποίους έκαμεν και αι διάφοροι συνθήκαι υφ’ άς έκινείτο και έδρα, μέχρι της  μοιραίας εκείνης ημέρας της  15ής 'Οκτωβρίου 1904, καθ' ήν έδωσε και την ζωήν του διά την Μακεδονίαν του.

6. Ό σκοπός της  παρούσης -πραγματείας είναι νά άποδοθή φόρος τιμής και ευγνωμοσύνης πρός τον "Ηρώα Άξ/κόν, όστις έθυσίασεν εύμάρειαν, οίκογενειακήν εύτυχίαν και αύτήν την ζωήν του διά την Πατρίδα.

ΓΕΝΙΚΑ

7. Ό Μελας επραγματοποίησεν τρεις εν συνόλω περιοδείας εις την Τουρκοκρατουμένην τότε Μακεδονίαν :

—   Την πρώτην, άπό 29 Φεβρουάριου μέχρι τέλους Μαρτίου 1904, όμού μετά τριών ετέρων ’Αξ/κών (Παπούλα, Κοντούλη, Κολοκοτρώνη), με σκοπόν την μελέτην της εν Μακεδονία έπικρατούσης καταστάσεως.

—   Την δευτέραν, άπό 17 Ιουλίου μέχρι 3 Αύγούστου 1904, μόνος του, με σκοπόν την όργάνωσιν του άγώνος κατά των Βουλγάρων Κομιτατζήδων καί

— Τήν τρίτην και τελευταίαν, άπό 28 Αύγούστου μέχρι 13 Όκτωβρίου 1904, επί κεφαλής ένοπλου πλέον 'Αντάρτικού Σώματος, καθ’ ήν και έφονεύθη.

ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ

Οι Σλαβόφωνοι και οι Βούλγαροι.

του Γεωργίου Μόδη.
ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ
κειμένων περί του
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΟΣ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ.

"Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ

ΚΑΙ

 Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ

 ΙΣΤΟΡΙΑ"

Κύριος στόχος των Βουλγάρων ήταν οί σλαβόφωνοι ή βουλγαρόφωνοι.


Τούς θεώρησαν δικούς τους 100%, άδιαφιλονίκητο καί άναφαίρετο κτήμα τους καί όταν άγωνίζονταν καί θυσιάζονταν γιά τήν έλληνική ιδέα καί όταν άκόμη ήταν Τούρκοι φανατικώτεροι καί άγριώτεροι άπ’ τούς «Κονιάρους» καί «Γιουρούκους» Τούρκους.

’Αψευδής μάρτυς είναι ό Μπράνκοφ μέ τις στατιστικές του.

 Πέρασε στο ενεργητικό τής Βουλγαρίας τούς «Έλληνίζοντες» ή «Γραικομάνους», πού βαστούσαν όλο τό βάρος του άντιβουλγαρικού πολέμου, καί τούς Τούρκους, πού θά τον εκαμναν χίλια κομμάτια, αν τολμούσε να έκστομίση μπροστά τους τον καταπληκτικό του άφορισμό.

Γνήσιοι Βούλγαροι γι’ αύτόν καί όλη τήν έπίσημη Βουλγαρία καί Εξαρχία ήταν οί Στρωμνιτσιωτες, πού τό 1913, όταν παραχωρήθηκε ή γενέτειρά τους στή Βουλγαρία μέ τη συνθήκη τού Βουκουρεστίου, προτίμησαν να κάψουν τά σπίτια τους, νά έγκαταλείψουν περιουσίες καί τά «πάντα» καί νά κουβαληθούν γυμνοί πρόσφυγες στή φτωχή Ελλάδα !...Μέ τον τρόπο αύτό οί Βούλγαροι έσπρωχναν τά σύνορά τους ίσα μέ τον "Ολυμπο καί τά Καμβούνια.