Άρθρο του κ Γ.Χ.Χατζόπουλου, τ. Λυκειάρχη
Κοντεύει αιώνας από τότε που διαπράχθηκε η αιματηρή λεηλασία και τα χειρόγραφα και τα κειμήλια της παλαιφάτου Ιεράς Μονής, της αρχαιότερος επί ευρωπαϊκού επιπέδου Μονής, εξακολουθούν να τελούν φυλακισμένα σε ξένο έδαφος.
Όσα ακολουθούν πιο κάτω, γράφονται με αφορμή την κτήση ενός πονήματος, που εκδόθηκε το 1998 και φέρει τον τίτλο:
«Η Μονή Εικοσιφοίνισσας, η «Αχειροποίητος» του Παγγαίου Όρους, θησαυροί και κειμήλια».
Το ως άνω πόνημα, του οποίου η μελέτη προκαλεί μεικτά συναισθήματα, αφ' ενός υπερηφάνειας για τον υψηλό μας πολιτισμό και αφ' ετέρου βαθιάς και αγιάτρευτης πικρίας για την τύχη, που δεν έπρεπε σ' αυτούς τους θησαυρούς μας, μάρτυρες αψευδείς της ορθόδοξης πίστης μας, αλλά και του υψηλού πολιτισμού μας, περιήλθε στα χέρια μας η ευλογία προσφερθείσα από την Ηγουμένη της Ιεράς Μονής Αλεξία.
Το όλο πόνημα αριθμεί 335 σελίδες μεγάλου σχήματος σε χαρτί πολυτελείας.
Εκτός από την εισαγωγή, που υπογράφεται από τον κ. Θεοχάρη Μ. Προβατάκη, περιλαμβάνει τα ακόλουθα κεφάλαια:
α. Σύντομη Ιστορία της Ιεράς Μονής,
β. Το καθολικό της,
γ. Οι τοιχογραφίες -αγιογραφίες της,
δ. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού,
ε. Οι ελληνικοί θησαυροί και τα κειμήλια,
στ. Οι συληθέντες θησαυροί και τα κειμήλια της,
ζ. Ιστορική ανάλυση των θησαυρών της, η. Κείμενα της Dr. Axinia Dzurova, βιβλιογραφία, επίλογος, γλωσσάριο και υποσημειώσει.
Σημειώνουμε εδώ ότι το έργο διανθίζεται με εξαίρετες έγχρωμες εικόνες τόσο της Εικοσιφοίνισσας, όσο και μέρους των
συληθέντων κειμηλίων, καθώς και σελίδων των χειρογράφων,
από τα 907 κειμήλια:
φορητές εικόνες,
σταυροί,
λειψανοθήκες,
εξαπτέρυγα,
πολυκάνδηλα,
επιτάφιοι,
εσθήτες της Θεοτόκου,
άγια δισκοπότηρα,
ευαγγέλια,
άμφια μητροπολιτών,
στολές ιερωμένων κ.ά.
και τα 451 ελληνικά χειρόγραφα
που βρίσκονται
φυλακισμένα στο Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Ερευνών
«lvan Dujceu» και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας.