Παϊτούσκα - Μπαϊτούσκα- Payduska - Ο Θρακομακεδονικός Χορός που χορεύεται σέ όλη την Βαλκανική.

 

 Χρ. Παπακώστα

 Ο παραδοσιακός χορός στα Ντόπια Χωριά Ν. Δράμας) 

Το χορό αυτό τον συναντούμε σε πολλά μέρη στη Θράκη και στη Μακεδονία
σε διάφορες κινητικές και ρυθμικές μορφές (πεντάσημη, εξάσημη και επτάσημη).

Στα χωριά του Νομού Δράμας μπορούμε να τη διακρίνουμε σε τρεις τάκους:

α) όπως  χορεύεται στο Μοναστηράκι με τρία κουτσά βήματα δεξιά και αριστερά και εξάσημο μέτρο γνωστή και ως «Δράνοβσκα πάίτούσκα»)

β) όπως χορεύεται στην Πετρούσα και τους Πύργους, δηλαδή σύμφωνα με τη θρακιώτικη τεχνική αλλά πάλι σε εξάσημο μέτρο

γ) όπως χορεύονταν πιο παλιά στον Ξηροπόταμο , δηλαδή με τρία κουτσά βήματα εμπρός και ένα πίσω. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Ξηροπόταμο επικράτησε να χορεύονται και οι δύο πρώτες παραλλαγές της «παϊτούσκας».

Στο Μοναστηράκι και στον Ξηροπόταμο όταν η «(Μ)παϊτούσκα» χορεύεται σε κλειστό χώρο αποδίδεται αντικριστά. Κάτι ανάλογο συμβαίνει στην Ορεινή και στον Ξηρότοπο Σερρών στα χωριά αυτά όμως οι χορευτές πιάνονται με τις παλάμες των χεριών .


Ο Γ. Πραντσίδης υποστηρίζειότι ότι το όνομα του χορού «Μπαϊτούσκα» προέρχεται από την τουρκική λέξη «παϊτάκ» που σημαίνει κουτσός,
λόγω δηλαδή των κουτσών βημάτων του χορού .

α. Γενικά στοιχεία
Αποτελεί έναν από τους κυκλικούς χορούς, που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες και το μέτρο του είναι 5/8. Είναι χορός που χορεύεται στα περισσότερα Θρακομακεδονικά χωρία αλλά με διαφορές στους βηματισμούς του.

Κάτι παρόμοιο παρατηρείται και στην περιοχή της Πετρούσας

  Από τις συνεντεύξεις που πήρα από έναν μεγάλο αριθμό κατοίκων της Πετρουαας, πρέπει να σημειώσω ότι δεν υπάρχει ή ότι δεν έχουν σχέση με το θρακιώτικο στοιχείο.
Αλλά. ούτε μπόρεσα να εξιχνιάσω την προέλευση αυτού του χορού.
Οι ίδιοι τονίζουν πως αυτά τα πρωτοδιδάχθηκαν από τους παππούδες τους, οι οποίοι ήταν Ντοπίοι Μακεδόνες.

β.Ανάλυση βημάτων

Στο (1 α) γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα του δεξιού ποδιού προς τη φορά.

Στο (1 β) το δεξί πατάει προς τη φορά.

Στο (2α) γίνεται αναπήδηση στο δεξί με σήκωμα του αριστερού ποδιού, προς τη Φορά του κύκλου
Στο (2β) το αριστερό πατάει προς τη Φορά.

Στο (3α) γίνεται αναπήδηση στο αριστερό με σήκωμα του δεξιού ποδιού προς τη φορά.
Στο (3β) το δεξί πατάει προς τηφφορά του κύκλου.

Στο (4) τ ο αριστερό πατάει πάνω από το δεξί ενώ το δεξί λίγο ανασηκώνεται

Στο (5) το δεξί πατάει με τα δάκτυλα στο κέντρο του κύκλου.

Στο (6)  το δεξί κάνει αναπήδηση ενώ το αριστερό σηκώνεται στον αέρα

Στο (7) το αριστερό πατάει στη διάσταση αντίθετα από τη φορά, με τα δάκτυλα στο κέντρο του κύκλου.

Στο (8α) το δεξί πόδι πατάει πάνω από το αριστερό και αντίθε-τα από τη φορά.
Στο (8β) το αριστερό εκτελεί ένα μικρό βήμα αντίθετα από τη φορά.
Στο (9α), (9β), (10α) και (10β) εκτελούμε όπως (8α) και (8β) αντίστοιχα.

Στο (11α) κάνουμε αναπήδηση στο αριστερό και φέρουμε το δεξί μπροστά και στον αέρα.
Στο (11 β) αφού πατήσει το δεξί κάνουμε αναπήδηση.

Στο (12α) φέρουμε το αριστερό μπροστά και στον αέρα
Στο (123) το αριστερό πατάει σε διάσταση με τα  δάκτυλα στο κέντρο του κύκλου.

Στο (13) το δεξί πατάει προς τα αριστερά ενώ το αριστερό σηκώνεται

Στο (14) το αριστερό πατάει ξανά στη θέση του. 

Παρατήρηση

Στα Βήματα 8-9-10 γίνεται μια κυκλική κίνηση των χεριών, ενώ βρίσκονται από κάτω με λύγισμα στους αγκώνες εκτελούν την κίνηση.
Η ίδια κίνηση των χεριών γίνεται και στο 13o και 14o βήμα

γ. Μέθοδος διδασκαλίας

Εφαρμόζοντας την προχωρητική μερική μέθοδο και ενώ έχουμε διδάξει τα διπλοπηδήματα, προχωρούμε στην σύνθεσή του με τα απλά βήματα που γίνονται από το 8 - 10° βήμα.

Στη συνέχεια διδάσκουμε τα πετάγματα των ποδιών, που γίνονται προς το κέντρο του κύκλου.
Την εκμάθηση των χεριών την διδάσκουμε μετά την ολοκλήρωση του χορού.


Δεν θα ήθελα να σας κουράσω με αμέτρητα οπτικοακουστικά δημοσιεύματα τα οποία θα βρείτε στο youtube.
Θέλω όμως να σας παραθέσω μερικά ενδεικτικά που θεωρώ αντιπροσωπευτικά.