 |
| Το ελληνικό οικοτροφείο της Αλιστράτης που κάηκε από τους Βουλγάρους(1912-13) |
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πνευματική κίνηση στην Αλιστράτη, κυρίως κατά τους δυσχείμερους χρόνους της Τουρκοκρατίας.
Από τη μια πλευρά οι προσπάθειες των τουρκικών Αρχών για αφελληνισμό της περιοχής και από την άλλη η έντονη σλαβική προπαγάνδα για αλλαγή φρονήματος του ελληνισμού, ιδιαίτερα μετά την ίδρυση της βουλγαρικής Εξαρχίας, η οποία επέτρεψε στους κομιτατζήδες να δρουν όχι μόνο ασύστολα, αλλά και έντονα τρομοκρατικά, ενέτεινε το ενδιαφέρον της ορθόδοξης εκκλησίας, αλλά και των Δημογερόντων για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων καθώς και αθλητικών, κοινωνικών και πολιτιστικών συλλόγων και σωματείων με σκοπό τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας, της ορθόδοξης πίστης και τη γνώση της ιστορίας, ώστε να διατηρείται ακμαιότατο το φρόνημα των υποδούλων Ελλήνων.
Έτσι στην Αλιστράτη από τις αρχές του 19ου αιώνα
ιδρύθηκε σημαντικός πνευματικός φάρος
με την επωνυμία Κεντρική Σχολή,
αλλά μετά το 1825
έτος μεταφοράς της έδρας της Μητροπόλεως Δράμας στην Αλιστράτη -
μετονομάσθηκε σε Κεντρική Ελληνική Σχολή.
