1η Ιουλίου 2010: Η Δράμα γιορτάζει 97 χρόνια ελευθερίας.

Τρίτη 2 Ιουλίου 1913 και η Δράμα ξυπνάει ελεύθερη πια, στην αγκαλιά του ελεύθερου Ελληνικού κράτους ύστερα από εξοντωτική δουλεία μισής χιλιετίας.


Εδώ και μέρες με αποκορύφωμα την 1η Ιουλίου 2010 ,η πόλη της Δράμας γιορτάζει μια ακόμη επέτειο ελευθερίας!!!

Πληθώρα εκδηλώσεων επετειακού χαρακτήρα διοργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλία του Δήμου και σε συνεργασία με συλλόγους της περιοχής οι οποίοι συμβάλλουν στην διατήρηση της πολιτιστικής αλλά κύρια ιστορικής κληρονομιάς μας Οι κάτοικοι της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής γνωρίζουν από πρώτο χέρι μέσα από περιγραφές και διηγήσεις των οικείων τους τα σκληρά χρόνια των κατοχών και εκτιμούν πως τα χώματα που πατούν έχουν ανεκτίμητη ιστορική αξία αφού είναι ποτισμένα από αίμα αθώων αλλά και αγωνιστών στο όνομα της Ελευθερίας.

Ξέρουμε πως η Δράμα δεν είναι μια συνηθισμένη πόλη του ελληνικού χώρου!!

Η πόλη κι ο νομός μας κυριολεκτικά ξεκληρίστηκαν από τους εκάστοτε επιδρομείς και το

αίμα των Δραμινών μαρτύρων πότισε βαθειά τη γη.

Αυτό άλλωστε το μαρτυρά πως μόλις λίγα χιλιόμετρα από την πόλη στο μαρτυρικό Δοξάτο την ίδια ημέρα, οι κάτοικοι αποτίουν φόρο τιμής στους χιλιάδες νεκρούς σφαγιασθέντες από τους τότε κατακτητές... "

 

Δευτέρα 1η Ιουλίου 1913.

Βούλγαροι χωροφύλακες υποχρεώνουν μουσουλμάνους,
Έλληνες και εβραίους να μανταλώσουν τα μαγαζιά τους και να κλειστούν στα σπίτια τους 'αν θέλουν τη ζωή τους".
Ύστερα φεύγουν προς τον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης. "Να προλάβουν, να σωθούν.

Ο Ελληνικός στρατός προελαύνει ραγδαία και ενδέχεται να τους προλάβει.

Οι Έλληνες στρατιωτικοί φοβούνται έκτροπα των Βουλγάρων.
Και πράγματι.
Δεν πρόφθασαν το Δοξάτο αλλά γλύτωσε, ίσως η Δράμα.

Δευτέρα 1η Ιουλίου 1913.

"Το μεσημέρι ένας Ί4χρονος μαθητής, ο Γ.Δαβέλας, φέρνει μια πρώτη
ευχάριστη είδηση στη Μητρόπολη.
Είδε, λέει, κίνηση ενόπλων ελλήνων στρατιωτών στο δρόμο πίσω από τα νεκροταφεία.
Την πληροφορία του νεαρού επιβεβαίωσε ένας Ι8δχρονος φωνάζοντας. 'Σεβασμιώτατε ανοίξτε, ήρθαν οι έλληνες στρατιώτες!.. Όμως όλοι είναι επιφυλακτικοί στις φήμες.
Τώρα φτάνει ένας τρίτος 35χρο-νος καπνεργάτης. Η πόρτα της Μητρόπολης ανοίγει. ' Συνάντησα και αγκάλιασα τους έλληνες στρατιώτες, είπε στον Δεσπότη
Ο Αγαθάγγελος τώρα πια πείθεται.
Παίρνει μαζί του δύο υπαλλήλους της Μητρόπολης, τον τελευταίο πληροφοριοδότη καπνεργάτη και βγαίνει για προϋπάντηση των απελευθερωτών. " Έξω από την Δράμα συνάντησαν έναν έλληνα λοχία με
πενήντα άνδρες που κατευθύνονταν στην πόλη.
Η στιγμή είναι εξόχως συγκινητική.
Ο Μητροπολίτης Δράμας Αγαθάγγελος ο Μάγνης αγκαλιάζει συγκινημένος
τους έλληνες στρατιώτες.
Εκείνοι σκύβουν με ευλάβεια και του φιλούν το χέρι.

1η Ιουλίου 1913!!!

«Πήραμε την Θεσσαλονίκη μας τας Σέρρας τας ωραίας και την Δράμα», τραγουδούσαν, σε εμβατηριακούς ρυθμούς, οι Έλληνες της εποχής
«Χαράς ευαγγέλια! Ελευθερία και Ελευθέρια εορτάζομεν από της 4 μ.μ. έν τη Δράμα. Αναπνέομεν! Ζώμεν! Κινούμεθα! Ο ελληνικός μας στρατός νικητής και τροπαιούχος είσήλθεν είς την Δράμαν. Χαρά! Αγαλλίασις, άσματα!
Ελευθερία!»
Έτσι ακριβώς απαθανατίζει τον
Πανυγηρισμό για την απελευθέρωση της Δράμας απο τον ελληνικό στρατό, την 1 η Ιουλίου1913, ο τότε Μητροπολίτης Αγαθάγγελος, εκ των πρωταγωνιστών των γεγονότων εκείνων
των ημερών. Ο ελληνικός στρατός εισήλθε απελευθερωτής στην πόλη, υπό την ηγεσία του Συνταγματάρχη Νικολάου Μιχαλόπουλου Αρκαδινού, έπειτα από
529 χρόνια δουλείας, με πολλά δεινά για τον ντόπιο πληθυσμό της περιοχής, που, παρά τα όσα υπέστη, ούτε μια στιγμή δεν ξέχασε τη μεγάλη ιστορία του ούτε και απεμπόλησε την ταυτότητα του. Στο Ημερολόγιο του," Οι δραματικοί περιπέτειαι της Δράμας μέχρι της απελευθερώσεως αυτής"
(Εκδόσεις Πελασγός), ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος, αναδεικνύει σημαντικά σημεία, καθώς και τον ρόλο του, του Ελληνικού Στρατού και των ιδίων των κατοίκων.

1912- 2010

Σχεδόν ένας αιώνας πέρασε από τότε...
Στο διάβα όλων αυτών των χρόνων πολλά συνέβησαν αλλά και πολλά σημάδεψαν την ζωή των ανθρώπων αλλά και της ίδιας μας της πατρίδας.

Σήμερα η περιοχή των Βαλκανίων συνεχίζει να έχει τις ιδιαιτερότητες της οι οποίες καταγράφονται τόσο στην ανθρωπογεωγραφία της περιοχής όσο όμως και στις βλέψεις πολλών να εκμεταλευτούν τον ιδιαίτερο πλούτο της.
Αλλά οι λαοί της Ευρώπης, ίσως μέσα από την διδαχή των πρόσφατων δυο παγκοσμίων πολέμων, να βρίσκονται πια σε στάδια ωρίμανσης και εκτίμησης της επικράτησης της ειρήνης και μέσα από ένα όραμα αυτό της ενωμένης Ευρώπης να πετύχουν όντως την επικράτηση της Ελλάδα και Βουλγαρία σήμερα,

και οι δυο μέλη της Ε.Ε. προσπαθούν όχι να απεμπολήσουν το παρελθόν τους, αλλά να δομήσουν το παρόν και το μέλλον τους σε άλλες βάσεις, και με ειρηνικές συνεργασίες να δώσουν άλλον αέρα στις ζωές των ανθρώπων που αξίζει να ζήσουν ειρηνικά...

Το χθες υπάρχει γραμμένο στις μνήμες και στα χώματα στις βιβλιοθήκες και στο αίμα μας

Και το κρατάμε με σεβασμό όχι ξεχασμένο αλλά ιερό κειμήλιο και παράδειγμα για όλους από εμάς, επιδιώκουν κάτι άλλο!!!

Η ζωή έχει αξία όταν υπάρχει ο αέρας της Ελευθερίας και για αυτό, οι δικοί μας πρόγονοι, δεν την λογάριασαν όταν αγωνιζόταν για να μας την προσφέρουν απλόχερα...
Ήξεραν ότι θα το τιμούσαμε αυτό το ανεκτίμητο δώρο, χωρίς αντάλλαγμα προσφοράς από εμάς προς εκείνους παρά μόνο την σεβάσμια μνήμη!!!

Τότε το 1912...

Τότε, η έναρξη του πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, το Σεπτέμβριο του 1912, βρίσκει την Ελλάδα σύμμαχο της Σερβίας, της Βουλγαρίας και του Μαυροβουνίου, ενώ η Δράμα, όπως και όλη η Βόρεια Ελλάδα, βρίσκεται υπό την κατοχή της Τουρκίας. Η τελευταία, «σκιά» πια της άλλοτε κραταιής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κλονίζεται ήδη ισχυρά, υπό το βάρος
της επικείμενης επίθεσης των συνασπισμένων λαών της Βαλκανικής, που αγωνίζονται να απελευθερώσουν τα εθνικά τους εδάφη.

Η πορεία των επιχειρήσεων φέρνει τελικά την Ελλάδα στη Θεσσαλονίκη, ενώ η Βουλγαρία καταλαμβάνει, το Νοέμβριο του 1912, την περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και, φυσικά, τη Δράμα.
Έκτοτε κι επί οχτώ μήνες, η Δράμα παραμένει στα χέρια των Βουλγάρων. Είναι η περίοδος της πρώτης βουλγαρικής κατοχής

. Με την έναρξη του δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου, στις 17 Ιουνίου 1913, οι Βούλγαρου βρίσκονται αντιμέτωποι με τους τέως συμμάχους τους, τους Έλληνες και τους Σέρβους.

Η απληστία και η υπεροψία τους τούς εμποδίζει να αντιληφθούν ότι μειονεκτούν έναντι των αντιπάλων τους. Έτσι, η μία μετά την άλλη, οι ελληνικές πόλεις απελευθερώνονται
Και ήρθε η στιγμή τα δεινά να τελειώσουν και για τη Δράμα

Ο εφιάλτης του θανάτου χάθηκε. Ο ελληνικός στρατός κατατρόπωσε τον εχθρό και την Ί η Ιουλίου 1913 απελευθερώνει τη Δράμα....

Το Απόσπασμα του 21ου Συντάγματος (Απόσπασμα Δράμας) έφτασε το βράδυ της 30ής Ιουνίου στο χωριό Αγγίστα και την επομένη, ύστερα από σύντομο αγώνα, εισήλθε στη Δράμα, που πρόλαβε να σώσει από βέβαιο εμπρησμό.

Οι κάτοικοι της πόλεως επιφύλαξαν θερμή υποδοχή στα ελληνικά τμήματα. Ο μεθυσμένος από το "νέκταρ" της λευτεριάς δραμινός λαός ξεχύνεται στους δρόμους. Προηγείται η βιβλική μορφή του Αγαθαγγέλου. Πρώτος στον κίνδυνο ο Ιεράρχης, πρώτος και στον πανηγυρισμό της Λευτεριάς. Η απελευθέρωση της Δράμας ανήκει ιστορικά στο πλαίσιο των πολεμικών επιχειρήσεων, που έλαβαν χώρα στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Την 1η Ιουλίου, η πόλη της Δράμας και η περιοχή, εν γένει, γιορτάζουν τα 97 χρόνια της απελευθέρωσης τους από τη διπλή κατοχή, Τούρκων και Βουλγάρων.

Ύστερα από αιώνες δουλείας στους Τούρκους- 540 χρόνια, σύμφωνα με τη χρονολόγηση της κατάληψης της κατά τον Τούρκο περιηγητή Χαντσί Χαλφά ( Hadschi Chalfa) ή 529 κατά τον άλλο Τούρκο περιηγητή Εβλιά Τσελεμπή (Evlia Celebi)- και 8 μηνών και 8 ημερών στους Βουλγάρους, η Δράμα αναπνέει το "αγέρι" της Ελευθερίας Χαρακτηριστικό ήταν και το τηλεγράφημα πουαπέστειλε στο τότε Υπουργείο

Στρατιωτικών ο Στρατηγός Δουσμάνης, ο οποίος αναφέρει- μεταξύ άλλων- για την απελευθέρωση της Δράμας: «...Σήμερον εις το αριστερόν και το κέντρον του μετώπου μας ο στρατός προήλασε χωρίς να συναντήσει τον εχθρόν. Εις το άκρον δεξιόν ημών ημέτεραι δυνάμεις μετά πείσμονα μάχην διηρκέσασαν από 9ης πρωίας μέχρι 4.30 εσπερινής ώρας παρά την Αλιστράτην και Κρίτσαβαν έτρεψαν τον εχθρόν εις φυγήν και κατέλαβον την Δράμαν.
Ο Μητροπολίτης Δράμας και πάντες οι κάτοικοι μη εξαιρουμένων ουδέ των Τούρκων και Ισραηλιτών μετά δακρύων χαράς εδέχθησαν ως σωτήρα τον Ελληνικόν Στρατόν, σώσαντα αυτούς ως έλεγον εκ βεβαίας καταστροφής...».

Ο Αγαθάγγελος παραδίδει στον ανώτερο αξιωματικό Νικ. Μιχαλόπουλο το κλειδί της πόλης.

" Δευτέρα απόγευμα 1 ης Ιουλίου 1913.

Η πλατεία του Δημαρχείου και οι γύρω δρόμοι είναι κατάμεστοι από κάθε λογής κόσμο. Τούρκοι σαρικοφόροι, Έλληνες, Εβραίοι, δημοσιογράφοι και
Ευρωπαίοι πολίτες διαπιστευμένοι στην πόλη μας και πρόσφυγες από άλλες περιοχές. Στον εξώστη της δημαρχίας ο Έλληνας Μητροπολίτης διαβάζει στα ελληνικά και τουρκικά, γεμάτος συγκίνηση, την προκήρυξη του νέου στρατιωτικού διοικητή της πόλης.

Η Ελληνική πολιτεία εγγυάται την τιμή, την ζωή και την περιουσία όλων των εθνοτήτων που διαβιούν στην πόλη και το νομό.
Οι νόμοι ισχύουν το ίδιο ισότιμα για όλους τους κατοίκους και κανείς δεν έχει δικαίωμα να βλάψει τα αναφαίρετα ανθρώπινα δικαιώματα των συμπολιτών του. "Και αμέσως, από τα λόγια, η ελληνική εξουσία έρχεται στην πράξη. Συγκροτείται, το ίδιο βράδυ, στο Δημαρχείο, ευρεία σύσκεψη από έλληνες, μουσουλμάνους και εβραίους.
Προεδρεύει ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος.
Δημιουργούνται επιτροπές με διάφορες δικαιοδοσίες οι οποίες αναλαμβάνουν την επομένη υπηρεσία.

Προέχει ο ομαλός εφοδιασμός των κατοίκων με τρόφιμα και ψωμί.
Επιτροπή συγκεντρώνει τα αδέσποτα ζώα, άλλη οργανώνει την υγειονομική περίθαλψη των δημοτών, κ.λ.π, Συζητιέται και ο τρόπος αναδιοργάνωσης και ανασυγκρότησης της πόλης και της επαρχίας.

Τέλος, ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος θα σημειώσει στο ημερολόγιο του, με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, τα αισθήματα χαράς όλων των Ελλήνων για τη μεγάλη ημέρα της απελευθέρωσης της Δράμας:

Δευτέρα 8 το βράδυ την Ί η Ιουλίου 1913.

Χαράς ευαγγέλια! Ελευθερία!.. .Ελεύθερα εορτάζομε από της 4ης απογευματινής στη Δράμα μας. Αναπνέουμε. Ζούμε!...Κινούμεθα!...0 Ελληνικός στρατός, νικητής και τροπαιούχος, μπήκε στη Δράμα. Χαρά και αγαλλίαση! Χοροί, άσματα, ελευθερία!...

Η Δράμα γιορτάζει, το Δοξάτο θρηνεί!!!

Λίγες ώρες όμως πριν τα ελληνικά στρατεύματα γίνουν δεκτά με καμπανοκρουσίες στην πόλη της Δράμας, οι κάτοικοι του Δοξάτου βιώνουν μια από τις πιο σκληρές στιγμές της ιστορίας τους.

Οι Βούλγαροι κατά την υποχώρηση τους, στις 30 Ιουνίου, διαπράττουν μεγάλης έκτασης βανδαλισμούς, το πυρπολούν και σφάζουν περισσότερους από 3.000 κατοίκους ,μεταξύ των οποίων πολλούς ιερείς, γυναίκες και παιδιά.

Πηγές
Γενικό Επιτελείο Στρατού/ Διεύθυνση Ιστορίας, Δημόσια Βιβλιοθήκη Δράμας