ΚΟΙΝΟΤΗΣ Παγονερίου
ΝΟΜΟΥ Δράμας
ΕΚΘΕΣΙΣ
Ιστορικών στοιχείων
και συμβάντων εν τη
Κοινότητι Παγονερίου
κατά την περίοδον των ετών
1870-1944.
(άλλη ανάρτηση μου για το Παγέρι
Δεν είναι γνωστόν πότε ακριβώς εκτίσθη, εικάζεται όμως ότι έχει κτισθή αρκετά έτη προ του 1835 καθ' όσον κατά το έτος τούτο (1835) έχουσι κτισθή η Εκκλησία και το Σχολείον του.
Οι λόγοι δι' ους οι πρώτοι κάτοικοι του χωρίου εξέλεξαν το πετρώδες και άγονον τούτο έδαφος ίνα κτίσουν το χωρίον των είναι οι εξής:
Ούτοι κατάγονται κατά το πλείστον εξ' ευφόρων περιοχών της Θράκης, υφιστάμενοι όμως διωγμούς των Τούρκων, διαρπαζώμεναι αι περιουσίαι των και πιεζόμενοι υπ' αυτών να ασπασθούν την Μωαμεθανικήν θρησκείαν, εγκατέλειψαν την πατρώαν γην και κατέφυγαν εις ορεινά μέρη ίνα αποφύγουν την προσοχήν και τους διωγμούς των Τούρκων.
Τούτου ένεκεν, οικογένειαι τινές μεταξύ των οποίων και οι αδελφοί Πέντσα μετά του Ιερέως των έκτισαν το χωρίον Παπάδες Δράμας (παλαιόν όνομα Παπάς Κιόι) , οι αδελφοί Τερζή κατέφυγαν εις την σημερινήν Μικροκλεισούραν (παλαιόν όνομα Λακάβιτσα) κ.ο.κ.
Εγκατασταθέντες όμως βραδύτερον και εις τα χωρία τούτα Τούρκοι, αι Ελληνικαί οικογένειαι υπεχρεώθησαν να εγκαταλείψουν ταύτα και να εγκατασταθούν εις Παγονέριον όπερ είχε γίνει το καταφύγιον των καταδιωκομένων Ελλήνων.
Αρκετά έτη η ζωή των Ελλήνων εις το νέον χωρίον των,ακόμη και μετά την εγκατάστασιν εις αυτό 6-7 οικογενειών Τούρκων, διήρχετο ομαλή.
Επειδή όμως η καλλιεργήσιμος έκτασις ήτο ανεπαρκής, τινές εκ των κατοίκων ήσκουν διάφορα εμπόρια, πλείστοι δε εξενητεύοντο εργαζόμενοι ως κτίσται.
Δέον να σημειωθή ότι άπαντες ανεξαιρέτως οι κατοικήσαντες το Παγονέριον
ήσαν αγνοί Έλληνες πατριαρχικοί,
θρήσκοι, με ανεπτυγμένον το αίσθημα της φιλοπατρίας,
ελάτρευον παν τι το Ελληνικόν,
με εράνους και συνεισφοράς έκτισαν τα μεγαλοπρεπή κτίρια
του Ναού των και του
Ελληνικού Σχολείου των κ
αι οι ίδιοι γονείς επλήρωνον τους διδασκάλους των τέκνων των.
Δέον επίσης να σημειωθή ότι τον τόπον ωφέλησαν πολύ και οι ασχολούμενοι με το εμπόριον καθ' όσον ως εύποροι ηδύνατο να προσφέρουν πολλά εις τον τόπον και είχον επιρροήν επί των Τούρκων, καθ' όσον και πλείστοι εξ αυτών είχον την ανάγκην των.
А' Περίοδος 1870-1903
Οι κάτοικον του χωρίου Παγονερίου οι ασχολούμενοι με το επάγγελμα του κτίστου, μετέβαινον προς εργασίαν εις πολλά μέρη του Τουρκικού Κράτους, αρκετοί δε εξ αυτών μετέβαινον προς βορράν, την σημερινήν βόρειον Βουλγαρίαν.
Από του έτους 1870, οι εκεί εγκατεστημένοι Σλαύοι ήρχισαν να πείθουν τους ςενητευμένους Έλληνας να γίνουν Σχισματικοί (Εξαρχικοί) και να εξαπλώνουν την ιδέαν του σλαυισμού και αν επιτύχουν του σκοπού των τους ετόνιζον ότι επίκειται η εκδίωξις των Τούρκων από τα μέρη εκείνα και της Μακεδονίας και η απελευθέρωσις των υπό των Σλαύων.
Η προπαγάνδα αυτή ενετάθη μετά τον Ρωσσοτουρκικόν πόλεμος του 1877 και την ίδρυσιν του Βουλγαρικού Κράτους,ένθα μετέβαινον δι' εργασίαν με διαβατήρια.
Οι εκ των εργαζομένων εις την Βουλγαρίαν και προσηλυτισθέντων εις το Σχίσμα (Εξαρχίαν) είναι οι εξής:
1. Ουζούνης Χρήστος
2. Ουζούνης Θεόδωρος
3. Ουζούνης Ιωάννης
4. Ουζούνης Αθανάσιος
5. Μπένης Κων/νος (ενυμφεύθη και παρέμεινεν εις Βουλγαρίαν)
6. Κόλικας Ιωάννης (ενυμφεύθη και παρέμεινεν εις Βουλγαρίαν)
7. Μπένης Αθανάσιος
8. Μπένης Χρήστος
9. Σμίλιος Κων/νος
10 .Σμίλιος Ιωακείμ
11. Γκάτιος Χαρίσκος
12. Στάντσιος Γεώργιος
13. Τσίνκας Αβραάμ
14. Κόλικας Νικόλαος
15. Μπίζος Γεώργιος.
Οτε οι ανωτέρω επέστρεφον εις Παγονέριον πλησίον των οικογενειών των, εφοδιασμένοι κα με χρήματα υπό της Βουλγαρικής Κυβερνήσεως, προπαγάνδιζον εντατικώς υπέρ των Σλαύων με δωροδωκίας, απατηλάς υποσχέσεις, απειλάς κλπ.
Αι ενέργιαί των αυταί συναντήσασαι την πείσμονα αντίδρασιν των Ελλήνων Πατριαρχικών του χωρίου, δεν εκαρποφόρησαν αρχικώς, εδημιουργήθη όμως ο πρώτο σλαυικός πυρήν,
και ότε το έτος 1882 ενεφανίσθησαν εις την περιοχήν οι Βούλγαροι κομιτατζήδες,
τη συνεργασία και των φανατικοτέρων ως άνω σχισματικών αδελφών Ουζούνη, Σμίλιου και Κόλικα με δωροδοκίας αρχικώς, απειλάς, τρομοκρατίας και δολοφονίας βραδύτερον, κατόρθωσαν να κάνουν σχισματικάς περί τας εβδομήκοντα (70) εκ των διακοσίων (200) οικογενειών του χωρίου μέχρι του έτους 1903.
Β΄Περίοδος 1903-1909
Από του 1900 και τα ακολουθήσαντα αυτό έτη, οι βούλγαροι κομιτατζήδες οίτινες ελυμαίνοντο την περιοχή, είχον καταστή η μάστιγξ των Ελλήνων.
Οι δρόμοι ηλέγχοντο υπ' αυτών και δια να ταξιδεύσουν οι Έλληνες, μετεμφιέζοντο εις Τούρκους ίνα μη αναγνωρίζονται.
Τον Μάιον του 1900 σχισματικοί εκ του χωρίου Λειβαδακίου συνέλαβον τον Κων/νον Αβραμόπουλον έξωθι του Λειβαδακίου και ενώ ωδήγουν τούτον εις παρακείμενον ρεύμα ίνα εκτελεσθή υπό αναμενόντων κομιτατζήδων, ούτος διέφυγεν εκ των χειρών των και το γεγονός τούτο ανέφερεν εις τον τότε Μητροπολίτην Δράμας Εθνομάρτυρα Χρυσόστομον, κατόπιν επεμβάσεως του οποίου εκινήθησαν τα Τουρκικά αποσπάσματα συνέλαβον και εξετέλεσαν τους δράστας.
Η περίοδος των ετών 1903-1909 ήτο η κρισιμοτέρα δια τους έλληνας της Μακεδονίας.
Ο Μητροπολίτης Νευροκοπίου Θεοδώρητος, περιορισμένος εις την έδρα του και μη δυνάμενος να έλθη εις επαφήν μετά των Ελλήνων των χωρίων δεν ηδύνατο να υπερασπισθή τούτους.
Εκ των διακοσίων οικογενειών του χωρίου, αι εκατόν είχον γίνει σχισματικαί, τελούντες δε πάντοτε οι σχισματικοί υπό την προστασία των κομιτατζήδων,
απεθρασύνθησαν μέχρις τοιούτου σημείου ώστε να επιμένουν όπως
εντός της Εκκλησίας ιερουργή εναλλάξ και Βούλγαρος Ιερεύς και ψάλλονται αι ακολουθίαι και Βουλγαριστί.
Προς τούτο αντέδρασαν σθεναρώς οι Έλληνες του χωρίου και παρά το έτος 1903 ότε κατά την ώραν της θείας λειτουργίας βουλγαρόπαις ονόματι Αντώνιος Δόνκωφ επεχείρησε να ψάλη το Απόστολον Βουλγαριστί, ο Έλληνας Κων/νος Πέντσας του Χρήστου αρπάσας εκ των χειρών του το βιβλίον εκτύπησε τούτον δι' αυτού και ακολούθως οι παρευρισκόμενοι Έλληνες αδράξαντες τα μανουάλια και ότι άλλο εύρον πρόχειρον εξεδίωξαν εκ της Εκκλησίας τους διαμαρτυρηθέντας σχισματικούς.
Τούτου ένεκεν, ο Κων/νος Χρ. Πέντσας κατεδικάσθη εις τρίμηνον φυλάκισιν και αι Τουρκικαί Αρχαί έκλεισαν την Εκκλησίαν και αι θύραι αυτής έμειναν εσφραγισμέναι επί επτά (7) έτη.
Παρόμοια επεισόδια και ξυλοδαρμοί έγιναν όταν οι σχισματικοί ηθέλησαν να καταλάβουν και το ήμισυ του σχολείου, τελικώς όμως υπερίσχυσαν οι Έλληνες του χωρίου
και οι σχισματικοί τη αρωγή της Τουρκικής Κυβερνήσεως
έκτισαν κατά το έτος 1908 ιδικήν των Εκκλησίαν και Σχολείον
και τότε πλέον ηνήχθησαν αι θύραι της Ελληνικής Εκκλησίας
και επετράπη υπό των Τούρκων εις τους Έλληνας να τελούν εις αυτήν τα χριστιανικά των καθήκοντα.
Κατά την περίοδον των ετών τούτων (1903-1909) Βούλγαροι κομιτατζήδες και συνεργάται των σχισματικοί, εδολοφόνησαν τους κάτωθι Έλληνας:
1. Τον Θεόδωρον Αθανασίου Τάσιον τον Αύγουστον του έτους 1904 εις το ανατολικόν άκρον της πλατείας της Κοινότητος πυροβολήσαντες κατ' αυτού εξ εγγυτάτης αποστάσεως κεκρυμμένοι, οι εκ Παγονερίου καταγόμενοι σχισματικοί
α) Ιωάννης Κόλικας και β) Πέτρος Σμίλιος.
Ούτος μη αντιληφθείς αμέσως την σοβαρότητα του τραύματός του, κατεδίωξε τους δολοφόνους του, τούτο όμως έγινε η αφορμή του θανάτου διότι εξεχύθησαν τα έντερά του.
Ο δολοφονηθείς ήτο εις εκ των προεστών του χωρίου, ιεροψάλτης, εις καλήν οικονομική κατάστασιν, υπέρμαχος του Ελληνισμού , ηπείλει και εσατύριζε του σχισματικούς, διό και εμισείτο υπ' αυτών.
Τούτον και πρότερον επεχείρησαν να δολοφονήσουν εντός της οικίας του πυροβολήσαντες κατ' αυτού έκτου παραθύρου ανεπιτυχώς όμως.
Οι δολοφόνοι του κατέφυγαν και ενετάχθησαν εις τα Βουλγαρικά κομιτάτα.
2. Τον Κων/νον Κέζον. Τούτον εδολοφόνησαν εις το χωρίον Λειβαδάκιον το δε πτώμα του έριψαν έξωθι του χωρίου Παγονερίου ίνα τρομοκρατηθώσιν οι Έλληνες.
Ο δολοφονηθείς ήτο Έλλην φιλήσυχος και αθώος, εδολοφονήθη δε μόνο και μόνο διότι παρά τα επανηλημμένας προτάσεις δεν εδέχετο ναγίνη σχισματικός.
3. Τον Στέφανον Διάτσον. Τούτον εδολοφόνησαν εις οικίαν σχισματικών εις Παγονέριον, και ενώ ηδύναντο να εξαφανίσωσι το πτώμα του, μετέφεραν και έριψαν τούτο εις τον Νέστον ποταμόν ίνα ανευρεθή βραδύτερον και τρομοκρατηθώσιν οι Έλληνες.
Τούτον εδολοφόνησαν διότι ενώ ο βαπτίσας το νεογέννητον τέκνον του ήτο σχισματικός, ούτος εκάλεσε τον Έλληνα Ιερέα ίνα τελέση το μυστήριον του βαπτίσματος και όχι τον Βούλγαρον ως επέμενον οι σχισματικοί.
4. Πέτραν χήραν Μαυροείδή Τσιλιγγίρη έγγαμον Ελληνίδα εκ Παγονερίου εις Λειβαδάκιον, διότι αυτή υποκλέπτουσα πληροφορίας διά τας μελετωμένας κατά του Παγονερίου επιθέσεις των κομιτατζήδων μετεβίβαζε ταύτας εις Παγονέριον ερχομένην κρυφίως την νύκτα.
Ενεδρεύοντεςς Βούλγαροι κομιτατζήδες έξωθι του χωρίου Παγονερίου, επυροβόλησαν επανειλημμένος κατά των Αθανασίου, Γεωργίου και Δημητρίου Πέντσα, ανεπιτυχώς όμως.
Σοβαρά δύναμις Βουλγάρων κομιτατζήδων πλαισιωμένη και από σχισματικούς των χωρίων Λειβαδάκι και Κριθαράς, ένθα είχε τα κρυσφύγετά της καθ' όσον εις αυτά ουδεμία Τουρκική δύναμις διέμενεν, δύο φοράς εκκίνησε με την πρόθεσιν να πυρπολήση τας οικίας των Ελλήνων κατοίκων του Παγονερίου και να κατασφάξη τούτους, πλην όμως την τελευταίαν στιγμήν παρητήθησαν του σχεδίου των είτε διότι τα σχέδιά των είχον πληροφορηθή οιΈλληνες του Παγονερίου, είτε διότι εδίστασαν να έλθουν εις προστριβήν με το τουρκικόν κράτος προσβάλλοντες την τουρκικήν αστυνομικήν φρουράν του Παγονερίου.
 |
| Σώμα Καπετάν Δούκα |
Κατά την κρίσιμον δια τους Έλληνας του Παγονερίου περίοδον των ετών 1903-1909 επροστάτευσεν αυτούς ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος
όστις και τους έδωκε τον απαιτούμενον οπλισμόν και τα εις την περιοχήν δρώντα Ελληνικά Αντάρτικά Σώματα υπό οπλαρχηγούς του Κων. Ζιάραν και Δούκαν εις την δύναμιν των οποίων ενετάχθησαν και
υπηρέτουν πέντε (5) νέοι έκ του χωρίου Παγονερίου.
Γ' Етоς 1913
Κατά τον Ιούλιο του έτους 1913 ότε ο βουλγαρικός στρατός ηττημένος και πανικόβλητος εγκατέλειπε τα εδάφη της Μακεδονίας, σχισματικοί του χωρίου επεχείρησαν να συλλάβουν τους έλληνας άνδρας του χωρίου με την πρόθεση τους μεν φανατικούς να κατασφάξουν
, τους δε υπολοίπους να οδηγήσουν ως ομήρους εις Βουλγαρίαν.
Τούτο έπραξαν οι σχισματικοί υπό την αρχηγίαν του εκ Κάτω Νευροκοπίου (Ζιρνόβου) ονόματι Μαρβάκωφ.
Τας προθέσεις των όμως αντιληφθέντες οιΈλληνες, εγκατέλειψαν το χωρίον και εκρύβησαν εις τα δάση, συνελήφθησαν δε μόνον οι:
1) Γεώργιος Παπαϊγνατίου (Ιερεύς)
2) Κων/νος Σταμάτης
3) Αθανάσιος Γοριδάρης
4) Θεόδωρος Μπόσκος
5) Σωτήριος Μασλούγκας
Τούτους κατά την υποχώρησιν των με δεδομένας τας χείρας ωδήγουν μεθ' αυτών, πλην όμως η ραγδαία προέλασις του Ελληνικού Στρατού έφερε σύγχυσιν εις τους Βουλγάρους ην επωφεληθέντες οι όμηροι κατόρθωσαν να διαφύγουν εκ Μαχωμίας της Βουλγαρίας.
Εκ των ομήρων τούτων, ο Ιερεύς απεβίωσε μετ' ολίγας ημέρας φοβηθείς εκ των πυροβολισμών οίτινες ερρίφθησαν κατ' αυτού κατά την φυγή του.
Φονευθέντες υπό Βουλγάρων κατά το έτος 1913
2) Αθανάσιος Βλάχος ή Μόνιος. Εφονεύθη την 26ην Οκτωβρίου 1913 μετά την απελευθέρωσιν της Μακεδονίας υπό ενεδρευόντων κομιτατζήδων μεταξύ των χωρίων Λειβαδακίου-Αχλαδιάς. Την κεφαλήν αυτού απέκοψαν και μετέφεραν εις Βουλγαρίαν, περιέφερον δε αυτήν εις τα Βουλγαρικά χωρία επί πασσάλου προς μέγιστην χαράν των Βουλγάρων.
Ο δολοφονηθείς ήτο τρομερός διώκτης των Βουλγάρων σχισματικών, υπηρέτησεν επί σειρά ετών εις τα Ελληνικά Αντάρτικά Σώματα υπό τον Οπλαρχηγόν Δούκαν, δι ο και οι Βούλγαροι επεδίωξαν να τον φονεύσουν πάση θυσία.
Δέον να σημειωθή ότι άπαντες οι φανατικοί σχισματικοί του χωρίου Παγονερίου ηκολούθησαν το βουλγαρικόν στρατόν κατά την υποχώρησίν του εκ Μακεδονίας, και επανήλθον κατά το έτος 1916 κατά την είσοδο των Γερμανοβουλγάρων εις την Μακεδονίαν τον I Παγκόσμιον πόλεμον.
Δ' Περίοδος 1916-1918
Κατά το έτος 1917 μόλις η Ελλάς ετάχθη με το πλευρόν της Αντάντ, εδόθη πλέον η αφορμή εις τους Βουλγάρους να δηλώσουν όλον το παλαιόν μίσος των κατά των ανυπεράσπιστων Ελλήνων του χωρίου.
Δέον να σημειωθή ότι λόγω της αιφνίδιας εισβολής των γερμανοβουλγάρων, μόνον δύο Έλληνες εκ Παγονερίου κατώρθωσαν να διαφύγουν εις την ελευθέραν Ελλάδα.
Οι Βούλγαροι επιδιώκοντες να εξοντώσουν τους Έλληνας, ως έπραξαν και ες άλλα μέρη της Μακεδονίας,
συνεκέντρωσαν άπαντας τους Έλληνας του χωρίου Παγονερίου άνδρας
από ηλικίας 16 ετών μέχρι 65 ετών και άλλους
μεν ωδήγησαν ως ομήρους εις την βόρειον Βουλγαρίαν,
άλλους εις Μπάνιτσαν της Δράμας,
εις Λακουβίκια των Σερρών,
εις Μπουζάλαν της Δράμας
και άλλα μέρη
και επέβαλλον αυτούς να εργάζονται εις βαρείας χειρονακτικάς εργασίας
με ελάχιστην τροφήν,
υπό δυσμενείς καιρικάς και ανθυγιεινάς συνθήκας,
με παντοειδή βασανιστήρια και ιδίως ξυλοδαρμούς, άνευ ουδεμίας αμοιβής επί δέκα οκτώ (18) συνεχείς μήνας.
Πλείστοι εκ των ομήρων απεβίωσαν κατά το διάστημα τούτο εκ βασανισμών, εκ πείνης και βαρείας εργασίας.
Δέον να σημειωθή ότι κατά το διάστημα τούτο και αι οικογένειαι των ομήρων τούτων έθνησκον συνεχώς εκ της πείνης και των βασανιστηρίων.
Οι απαχθέντες όμηροι είναι οι εξής:
Α) Όμηροι 1917 -1918
οδηγηθέντες εις βόρειον Βουλγαρίαν
( Κίτσεβον, Σιούμεν, Πλεύναν κλπ)
1) Τσελεπής Λάζαρος του Θεοδώρου απεβίωσεν εν ομηρία
2) Σταμάτης Κων/νος του Σταμάτη απεβίωσεν εν ομηρία
3) Σταμάτης Ιωάννης του Κων/νου απεβίωσεν εν ομηρία
4) ΤερζήςΧρήστος του Κων/νου απεβίωσεν εν ομηρία
5) ΤερζήςΔημήτριος του Κων/νου απεβίωσεν εν ομηρία
6) Μασλούγκας Γεώργιος του Σωτηρίου απεβίωσεν εν ομηρία
7) ΣεραχάτηςΗλίας του Αγγέλου απεβίωσεν εν ομηρία
8) Καραμανλής Σάββας του Ιωάννου απεβίωσεν εν ομηρία
9) Μπόσκος Θεόδωρος του Κων/νου απεβίωσεν εν ομηρία
10) Κίρκας Κων/νος του Ιωάννου απεβίωσεν εν ομηρία
11) Οικονόμου Γ εώργιος του Ιωάννου απεβίωσεν εν ομηρία
12) Δερμεντζής Ιωάννης του Γκρόζου απεβίωσεν εν ομηρία
13) Μεσόγειας Δημήτριος του Νικολάου απεβίωσεν εν ομηρία
14) Βογέας Ηλίας του Ιωάννου απεβίωσεν εν ομηρία
15) Πέντσας Δημήτριος του Αγγέλου
16) Γοριδάρης Βασίλειος του Ιωάννου
17) Πέντσας Δημήτριος του Αγγέλου
18) Γοριδάρης Βασίλειος του Ιωάννου
19) Τσελεπής Δημήτριος του Λαζάρου
20) Τσελεπής Θεόδωρος του Λαζάρου
21) Τσελεπής Άγγελος του Λαζάρου
22) Κεχαγιάς Πασχάλης του Γεωργίου
23) Παπαϊγνατίου Γ εώργιος του Ιωάννου
24) Νιδέλτσος Ιωάννης του Νικολάου
25) Κουζούλης Δημήτριος του Χρήστου
26) Σούσκας Ιωάννης του Κύρτσου
27) Μπόικος Ιωάννης του Κων/νου
28) Κουζούλης Ιωάννης του Νικολάου
29) Κουζούλης Χρήστος του Ιωάννου
30) Κουζούλης Πέτρος του Νικολάου
31) Καρατζιάς Θεόδωροςτου Κύρτσου
32) Τάσκας Γ εώργιος του Χρήστου
33) ΚαραντώνηςΝικόλαο του Κων/νου
34) Καραντώνης Ιωάννης του Νικολάου
35) Γοριδάρης Ανδρέας του Γ εωργίου
36) Βενιζέλος Χρήστος του Ιωάννου
37) Βούγκας Πέτρος του Αγγέλου
38) Καραμανλής Άγγελος του Ιωάννου
39) Βογέας Δημήτριοςτου Ιωάννου
40) Τοπούζης Αθανάσιος του Πασχάλη
41) Γιαχούτης Αθανάσιος του Νικολάου
42) Μαρκόπουλος Δημήτριος του Πασχάλη
43) Κουζούλης ή Γ έμπρες Γ εώργιος του Αγγέλου
44) Καραμανλής Κων/νος του Αγγέλου
45) Κουζούλης Γ εώργιος του Ιωάννου
46) Παπαοικονόμου Βασίλειος του Ιωάννου
В) Όμηροι οδηγηθέντες εις
Μπάνιτσαν, Λακοβίκια κλπ.
(1917-1918) .
1) Μπόσκος Κων/νος του Ιωάννου απεβίωσεν εν ομηρία
2) Παρασκευάς Σπύρος του Πέτρου απεβίωσεν εν ομηρία
3) Καραντώνης Κων/νος του Νικολάου απεβίωσεν εν ομηρία
4) Δερμεντζής Θεόδωρος του Γκρόζου απεβίωσεν εν ομηρία
5) Γοριδάρης Αθανάσιος του Σωτηρίου απεβίωσεν εν ομηρία
6) Ούσιος Πέτρος του Κων/νου απεβίωσεν εν ομηρία
7) Σταμάτης Δημήτριος του Αθανασίου απεβίωσεν εν ομηρία
8) Αντώνιος Ιωάννης του Γεωργίου
9) Πέντσας Χρήστος του Μάρκου
10) Πέντσας Κων/νος του Χρήστου
11) Καρτσάνης Δημήτριος του Κων/νου
12) Καραντώνης Δη μήτριος του Κ
13) Ούσιος Αθανάσιος του Πέτρου
14) Πέντσας Γεώγιος του Αγγέλου
15) Στάνιος Νικόλαος του Κων/νου
16) Ούσιος Κων/νος του Πέτρου απεβίωσεν εν ομηρία
17) Βογέας Γρηγόριος του Ιωάννου
Γ) Όμηροι 1917-1918 οδηγηθέντες
εις Μπουζάλαν - Δράμας .
Νευροκόπιον (Βουλγαρίας) (Σημ. Yauna ΓΚΟΤΖΕ ΝΤΕΛΤΣΕΦ)
1) Παπαϊγνατίου Σταύρος του Χαραλάμπους
2) Αντωνίου Γ εώργιος του Ιωάννου
3) Βούγκας Κων/νος του Αγγέλου
4) Κουζούλης Αθανάσιος του Γεωργίου
5) Πέντσας Μάρκος του Γ εωργίου
6) Κεχαγιάς Γεώργιος του Ευαγγέλου
7) Κουτσαρίγγος Παύλος του Μιχαήλ
8) Κουζούλης Γρηγόριος του Χρήστου
9) Γοριδάρης Άγγελος του Ιωάννου
10) Καραντώνης Νικόλαος του Κων/νου
11) Γοριδάρης Γ εώργιος του Βασιλείου
12) Τοπούζης Χρήστος του Πασχάλη
13) Δήμου Ιωάννης του Δημητρίου
14) Κουζούλης Κων/νος του Γ εωργίου
15) Στιβαστάρης Πέτρος του Ιωάννου
16) Γοριδάρης Ηλίας του Σωτηρίου
Δ) Φονευθέντες υπό Βουλγάρων κατά την περίοδον 1916-1918
1) Σίμος Πέτρος του Αθανασίου
2) Παπαοικονόμου Κων/νος του Ιωάννου
3) Κώτας Θω μάς του Κων/νου
Οι δύο πρώτοι βασανισθέντες και κατακρεουργηθέντες, ερρίφθησαν εντός φρέατος έξωθι του Ξηροποτάμου Δράμας (Βισοτσάνης)
και ο τρίτος εδολοφονήθη μεταξύ των χωρίων Παγονερίου Καταχλώρου.
Άπαντες οι φανατικοί σχισματικοί ( Εξαρχικοι) του γωρίου Παγονερίου οι διαπράξαντες εγκλήματα ή καθ' οιονδήποτε τρόπον βλάψαντες τους Έλληνας, ηκολούθησαν τον Βουλγαρικόν στρατόν μετά των οικογενειών των κατά την υποχώρησίν του εκ της Μακεδονίας το έτος 1918, οι δε υπόλοιποι ανεγώρησαν μετά των οικογενειών των διά Βουλγαρίαν κατά τα έτη 1924 και 1925.
Ε' Περίοδος 1941-1944
Αμέσως μετά την κατάρρευσιν του μετώπου, τον Μάιο του έτους 1941, οι Γερμανοί εγκατέστησαν εις Παγονέριον τας Βουλγαρικός Αρχάς,
και ήρχισε διά τρίτην φοράν εντός τεσσαρακονταετίας
το μαρτύριον των κατοίκων του Παγονερίου.
Τα σχέδια, οι ενέργειαι και αι επιδιώξεις των Βουλγάρων, ουδέ κατά κεραίαν ήλλαξαν από τας γνωστάς και εφαρμοζόμενάς κατά την περίοδον των ετών 1903- 1909 και 1916-1918.
ΠαςΈλλην, έστω και αν ήτο δίκαιος, αθώος, φιλήσυχος κλπ., εθεωρείτο εχθρός των βουλγάρων μόνον και μόνον διότι ήτο Έλλην και επεζήτουν αφορμήν να τον βασανίσουν, να τον ταπεινώσουν κλπ.
Ο μοναδικός σκοπός των ήτο να εκβουλγαρίσουν όλους του Έλληνας της Μακεδονίας.
Άπαντα τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα των κατοίκων ελάμβανεν άνευ ουδεμιάς πληρωμής η Βουλγαρική Κυβέρνησις, πλην των καπνών, και μεταπώλει με το δελτίον εις τους ιδίους, μόνον τον αραβόσιτον ανά 200 γραμμάρια κατ' άτομον η μερησίως ουχί δι' όλας τας η μέρας και όλας τας οικογενείας.
Τα επίσημα βουλγαρικά δικαστήρια δεν απέδιδον δικαιοσύνην εις τους Έλληνες όταν διεπράττοντο αδικίαι ή κλοπαί εις βάρος των από μέρους βουλγάρων ιδιωτών αν και αι αδικίαι απεδεικνύοντο εις τα δικαστήρια.
Οι κάτοικοι του Παγονερίου μη δυνάμενοι να υποφέρουν τους παντοειδείς βασανισμούς, τας φυλακίσεις, τα βαρέα πρόστιμα ,την πείνα, την διαρπαγήν των περιουσιών των, τας εις βάρος των εκμεταλλεύσεις και αδικίας των Βουλγάρων, από του Σεπτεμβρίου του έτους 1941 μέχρι του Φεβρουάριου του έτους 1944, πεντήκοντα εξ (56) άνδρες εγκατέλειψαν τας οικογενείας των και ενετάχθησαν εις τα Εθνικά Αντάρτικά Σώματα Εθνικής Αντιστάσεως.
Τον Απρίλιον του έτους 1944 αι Βουλγαρικαί Αρχαί εις αντίποινα κατέστρεψαν διά πυρός τας οικίας είκοσι επτά (27) οικογενειών των ανταρτών, κατέσχεσαν και μετέφεραν εις Βουλγαρίαν άπαντα τα ζώα και κινητήν περιουσίαν των εις τα Αντάρτικά Ελληνικά Σώματα καταταχθέντων, τα δε μέλη των οικογενειών των ανεξαρτήτως ηλικίας, αφού απεγύμνωσαν εκ παντός πολυτίμου αντικειμένου και καλού ρουχισμού,
οδήγησαν ομήρους πεζή εις Βουλγαρίαν εις την πόλιν Σβετί Βρατς.
Οι όμηροι ούτοι πάσης ηλικίας από νήπια ολίγων ημερών μέγρι ηλικίας 90 ετών είναι οι εξής:
1) Αβραμοπούλου Ελένη του Κων/νου
2) Αβραμοπούλου Ελένη του Ηλία
3) Αβραμοπούλου Ιωάννα του Ηλία
4) Αβραμοπούλου Αικατερίνη του Ηλία
5) Αβραμίδου Αικατερίνη του Κων/νου
6) Αβραμίδου Μαρία του Κων/νου
7) Αβραμίδης Βασίλειος του Κων/νου
8) Αβραμίδης Γεώργιος του Κων/νου
9) Αβραμίδου Καλλιόπη του Κων/νου
10) Αβραμίδης Αθανάσιος του Κων/νου
11) Βούγκα Μαρία του Αγγέλου
12) Βούγκα Μερσίνη του Αγγέλου
13) Βούγκα Γεωργία του Αγγέλου
14) Βούγκας Κων/νος του Αγγέλου
15) Βούγκας Γ εώργιος του Αγγέλου
16) Βούγκας Πασχάλης του Αγγέλου
17) Βούγκα Μαρία του Νικολάου
18) Βούγκα Παναγιώτα του Νικολάου
19) Βούγκα Γ εωργία του Νικολάου
20) Βούγκας Δημήτριος του Νικολάου
21) Βογέας Γρηγόριος του Ιωάννου
22) Βογέας Δημήτριος του Ιωάννου
23) Βογέα Δήμητρα του Δημητρίου
24) Βογέας Κων/νος του Δημητρίου
25) Βογέα Καλλιόπη του Ιωάννου
26) Βογέας Δημήτριος του Ιωάννου
27) Βενιζέλος Χρήστος του Ιωάννου
28) Βενιζέλου Ιωάννα του Χρήστου
29) Βενιζέλος Νικόλαος του Χρήστου
30) Βενιζέλου Αικατερίνη του Χρήστου
31) Βενιζέλος Δημήτριος του Χρήστου
32) Βενιζέλου Ιωάννα του Χρήστου
33) Γοριδάρης Βασίλειος του Ιωάννου
34) Γοριδάρη Αικατερίνη του Δημητρίου
35) Γοριδάρη Μαρία του Δημητρίου
36) Γοριδάρη Κατίνα του Δημητρίου
37) Γοριδάρη Παναγία του Νικολάου
38) Γοριδάρη Βαϊα του Νικολάου
39) Γοριδάρης Άγγελος του Νικολάου
40) Γοριδάρη Αικατερίνη του Ηλία
41) Γοριδάρη Ουρανία του Ηλία
42) Γοριδάρης Σωτήριος του Ηλία
43) Γοριδάρη Μαρία του Δημητρίου
44) Γοριδάρης Ηλίας του Δημητρίου
45) Γοριδάρη Συμέλα του Δημητρίου
46) Γοριδάρη Αικατερίνη του Δημητρίου
47) Γοριδάρη Μαρία του Στεργίου
48) Γοριδάρης Αθανάσιος του Στεργίου
49) Γοριδάρης Άγγελος του Στεργίου
50) Γοριδάρης Παναγιώτης του Στεργίου
51) Γοριδάρης Νικόλαος του Στεργίου
52) Γοριδάρη Δήμητρα του Γ εωργίου
53) Γοριδάρη Καλλιόπη του Γ εωργίου
54) Γοριδάρη Βαϊα του Γ εωργίου
55) Γοριδάρη Αικατερίνη του Γ εωργίου
56) Γοριδάρη Ελένη του Γ εωργίου
57) Γοριδάρη Πασχαλία του Γ εωργίου
58) Γοριδάρης Βασίλειος του Γ εωργίου
59) Γκρόζου Ιωάννα του Ηλία
60) Γκρόζου Ιωάννα του Ηλία
61) Γκρόζου Ιορδάνα του Ηλία
62) Γκρόζου Αναστασία του Ηλία
63) Γκρόζου Μαρία του Ηλία
64) Γκρόζου Δήμητρα του Ηλία
65) Γκρόζου Πέτρα του Κων/νου
66) Γκρόζου Παρασκευή του Κων/νου
67) Γκρόζος Στέλιος του Κων/νου
68) Γιώτη Αικατερίνη του Γ εωργίου
69) Γιώτη Ελένη του Ηλία
70) Γιώτη Αικατερίνη του Ηλία
71) Γιώτη Χρυσή του Ηλία
72) Γιώτης Ιωάννης του Ηλία
73) Γιώτη Κυριακούλατου Ηλία
74) Καραντώνη Δήμητρα του Θεοδώρου
75) Καραντώνης Γ εώργιος του Θεοδώρου
76) Καραντώνη Ευαγγελία του Θεοδώρου
77) Καραντώνης Δημήτριος του Θεοδώρου
78) Καραντώνη Μαρία του Θεοδώρου
79) Καραντώνη Ιωάννα του Θεοδώρου
80) Καραντώνη Πέτρα του Ηλία
81) Καραντώνη Γεωργίατου Δημητρίου
82) Καραντώνη Δήμητρα του Δημητρίου
83) Καραντώνη Μαρία του Δημητρίου
84) Καραντώνης Ηλίας του Δημητρίου
85) Κουζούλης Γρηγόριος του Χρήστου
86) Κουζούλη Ειρήνη του Χρήστου
87) Κουζούλη Μαρία του Χρήστου
88) Κουζούλη Ειρήνη του Χρήστου
89) Κουζούλης Ευστάθιος του Χρήστου
90) Κουζούλη Αικατερίνη του Χρήστου
91) Καραντώνη Ιωάννα του Νικολάου
92) Καραντώνης Ιωάννης του Νικολάου
93) Καραντώνη Φωτεινή του Δημητρίου
94) Καραντώνης Γεώργιος του Δημητρίου
95) Καραντώνης Κων/νος του Δημητρίου
96) Καραντώνης Ιωάννης του Δημητρίου
97) Καραμανλή Μαρία του Αγγέλου
98) Καραμανλή Μαρία του Αγγέλου
99) Καραμανλή Σοφία του Αγγέλου
100) Μπόσκου Πέτρα του Κων/νου
101) Μασλούγκας Σωτήριος του Γεωργίου
102) Μασλούγκα Πασχαλία του Πέτρου
103) Μασλούγκας Γ εώργιος του Πέτρου
104) Μασλούγκα Μαρία του Πέτρου
105) Μασλούγκα Σοφία του Πέτρου
106) Μασλούγκας Σωτήριος του Πέτρου
107) Μασλούγκα Κυριακούλα του Πέτρου
108) Μασλούγκας Λάζαρος του Πέτρου
109) Μαρκοπούλου Αικατερίνη του Λαζάρου
110) Μαρκοπούλου Γεωργία του Χρήστου
111) Μαρκόπουλος Χρήστος του Χρήστου
112) Μαρκοπούλου Μαρία του Χρήστου
113) Μαρκόπουλος Γ εώργιος του Χρήστου
114) Μαρκόπουλος Δη μήτριος του Χρή στου
115) Νικολαϊδου Ελένη του Δημητρίου
116) Νικολαϊδου Ιωάννα του Δημητρίου
117) Νικολαϊδης Θωμάς του Δημητρίου
118) Νικολαϊδης Δημοσθένης του Δημητρίου
119) Νικολαϊδης Κων/νος του Δημητρίου
120) Νικολαϊδου Μαρία του Δη μητρίου
121) Νικολαϊδου Παναγία του Δη μητρίου
122) Νιδέλτσος Ιωάννης του Νικολάου
123) Νιδέλτσου Καλλιόπη του Ιωάννου
124) Νιδέλτσος Γεώργιος του Ιωάννου
125) Νιδέλτσου Μαρία του Ιωάννου
126) Νιδέλτσος Θεόδωρος του Ιωάννου
127) Νιδέλτσου Μαρία του Κυριάκου
128) Νιδέλτσου Ελένη του Κυριάκου
129) Νιδέλτσος Ιωάννης του Κυριάκου
130) Οικονόμου Μαρία του Γεωργίου
131) Παπαϊγνατίου Γ εώργιος του Ιωάννου
132) Πέντσα Μαρία του Δημητρίου
133) Πέντσας Άγγελος του Δη μητρίου
134) Πέντσα Πασχαλίατου Δημητρίου
135) Πέντσα Αικατερίνη του Αθανασίου
136) Πέντσα Ουρανία του Αθανασίου
137) Πέντσα Μαρία του Αθανασίου
138) Πέντσα Ελβίρα του Αθανασίου
139) Πέντσα Ολυμπία του Αθανασίου
140) Πέντσας Δημήτριος του Αθανασίου
141) Πέντσα Ελένη του Ιωάννου
142) Πέντσα Μαρία του Ζαφειριού
143) Πέντσα Καλλιόπη του Ζαφειριού
144) Πέντσας Γεώργιος του Αγγέλου
145) Πέντσα Καλλιόπη του Γεωργίου
146) Πέντσα Αναστασία του Γεωργίου
147) Πέντσας Κων/νος του Χρήστου
148) Πέντσα Μαρία του Κων/νου
149) Πέντσα Μαρία του Δη μητρίου
150) Πέντσα Αικατερίνη του Δη μητρίου
151) Πέντσα Μαρία του Δη μητρίου
152) Πέντσα Μερσίνη του Χρήστου
153) Πέντσα Βαϊα του Γεωργίου
154) Πέντσας Δημήτριος του Γεωργίου
155) Πέντσας Άγγελος του Γεωργίου
156) Πέντσα Παναγία του Γ εωργίου
157) Πέντσας Ανδρέας του Γ εωργίου
158) Πέντσας Αθανάσιος του Γεωργίου
159) Πέντσας Βασίλειος του Γεωργίου
160) Σίμου Καλλιόπη του Πέτρου
161) Σίμου Πασχαλία του Αθανασίου
162) Σούσκα Καλλιόπη του Αντωνίου
163) Σούσκα Καλλιόπη του Ιωάννη
164) Σταμάτης Δημήτριος του Αθανασίου
165) Σταμάτη Ελένη του Δημητρίου
166) Σταμάτη Καλλιόπη του Δη μητρίου
167) Σταμάτη Αικατερίνη του Γ εωργίου
168) Σταμάτη Ελένη του Γ εωργίου
169) Σταμάτης Δημήτριος του Γεωργίου
170) Σταμάτης Αθανάσιος του Γεωργίου
171) Τάσκας Γ εώργιος του Χρή στου
172) Τάσκα Σοφία του Χρήστου
173) Τάσκας Βασίλειος το Χρήστου
174) Τάσκα Γεωργία του Χρήστου
175) Τάσκας Γεώργιος του Χρήστου
176) Τότνιου Δήμητρα του Ιωάννου
177) Τότνιος Γεώργιος του Ιωάννου
178) Τότνιος Δημήτριος του Ιωάννου
179) Τότνιος Κων/νος του Ιωάννου
180) Τσελεπή Πέτρα του Θεοδώρου
181) Τσελεπή Πέτρα του Άρμενου
182) Τσελεπή Ευαγγελία του Ααζάρου
183) Τσελεπής Θεόδωρος του Λαζάρου
184) Τσελεπή Ελένη του Λαζάρου
185) Τσελεπή Μαρία του Λαζάρου
186) Τσελεπή Μαρία του Δημητρίου
187) Τσελεπή Καλλιόπη του Λαζάρου
188) Τσελεπή Δήμητρα του Λαζάρου
189) Τσελεπής Άρμενος του Ααζάρου
190) Τσελεπή Μαρία του Λαζάρου
191) Τσελεπής Δημήτριος του Λαζάρου
192) Τσελεπής Κων/νος του Ααζάρου
193) Τσελεπή Γεωργία του Λαζάρου
194) Τσελεπή Παναγία του Αθανασίου
195) Τσελεπής Δημήτριος του Αθανασίου
196) Τσελεπής Κων/νος του Αθανασίου
197) Βογέα Μαρία του Ιωάννου
198) Βογέας Σωτήριος του Γρηγορίου
199) Σούσκας Ιωάννης του Κύρτσου
200) Βογέα Μαρία του Ιωάννου
201) Βογέας Γρηγόριος του Ιωάννου
202) Βογέας Χρήστος του Ιωάννου
203) Βογέας Γ εώργιος του Ιωάννου
204) Πέντσα Πασχαλία του Γ εωργίου
205) Βογέας Ιωάννης του Γρηγορίου (εκρατήθη εις τας Βουλγαρικάς
φυλακάς από Απριλίου μέχρι Σ/μβρίου 1944 εις Κ. Νευροκόπιον) .
Πλην των ανωτέρω ομήρων, κατά τα έτη 1942 και 1943, οι Βούλγαροι οδήγησαν ως ομήρους εις Βουλγαρίαν και επέβαλλον αυτούς να εργάζονται εις την κατασκευήν σιδηροδρομικών γραμμών, αρδευτικών έργα κλπ. τους κάτωθι νέους:
(σημ Yauna Ντουρντουβάκια)
1) Γοριδάρης Αθανάσιος του Ηλία
2) Καρατζιάς Δημήτριος του Θεοδώρου
3) Βογέας Ιωάννης του Δημητρίου
4) Μασλούγκας Γεώργιος του Πέτρου
5) Καραντώνης Κων/νος του Ιωάννου
6) Σούσκας Αντώνιος του Ιωάννου
7) Μπόικος Γεώργιος του Ιωάννου
8) Καρατζιάς Γ εώργιος του Θεοδώρου
9) Σταμάτης Γεώργιος του Δημητρίου
10) Σούσκας Πασχάλης του Ιωάννου
11) Πέντσας Γ εώργιος του Δη μητρίου
12) Πέντσας Λάζαρος του Γ εωργίου
13) Νιδέλτσος Κυριάκος του Ιωάννου
14) Βογέας Ηλίας του Γρηγορίου
15) Οικονόμου Ιωάννης του Γεωργίου
16) Πέντσας Κων/νος του Δημητρίου
Οι πέντε τελευταίοι, εδραπέτευσαν εκ των έργων τον Σεπτέμβριον του έτους
1943 και ενετάχθησαν εις τας Ελληνικός Ανταρτικάς Ομάδας Εθνικής Αντιστάσεως.
Φονευθέντες κατά την περίοδον των ετών 1941 -1944.
1) Σίμος Γεώργιος του Πέτρου
2) ΓοριδάρηςΔημήτριοςτου Βασιλείου
3) Βογέας Ιωάννης του Δημητρίου
Εξ αυτών ο πρώτος εφονεύθη έξωθι της Νικησιάνης Παγγαίου τον Σ/μβριον
1944 κατά την σφαγήν της Δράμας, Δοξάτου κ.λ.π.
Οι δύο τελευταίοι εφονεύθησαν την 28ην Ιουνίου 1944 παρά τον Νέστον ποταμόν της περιοχής Παγονερίου εις συμπλοκήν μετά βουλγαρικού στρατού, υπηρετούντες εις τας Εθνικάς Ομάδας Εθνικής Αντιστάσεως.
Πλην των ανωτέρω, μετά την απελευθέρωσιν ήτοι την 2αν Μαϊου 1945, Βούλγαροι επί τούτου ελθόντες κρυφίως εκ Βουλγαρίας ( τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα απέχουν ολίγα χιλιόμετρα) εφόνευσαν εις ενέδραν παρά το 16ον χιλιόμετρον της Δημοσίας οδού Κάτω Νευροκοπίου Ποταμών τους εκ Παγονερίου καταγομένους:
1) Πέντσαν Λάζαρον του Γεωργίου και
2) ΒογέανΙωάννηντουΓρηγορίου
Εν Παγονερίω τη 13 Μαίου 1954
Ο Συντάξας
Ο Πρόεδρος της Κοινότητας
Χρήστος Πέντσας
Χρήστος Γοριδάρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου