Οι Μακεδόνες και η Επανάσταση 1821: Η συνεισφορά των Μακεδόνων στην Εθνεγερσία του 1821

Του κ. Κωνσταντίνου Β. Χιώλου

Διδάκτορος Νομικής

 Προέδρου Εθνικής Ενώσεως Βορείων Ελλήνων

 (Ηπειρωτών – Μακεδόνων και Θρακών)
(Εφημερίς Πρωινός Τύπος Δράμας)

Την Επανάστασιν του 1821 προετοίμασαν, εν μέσω πολλών αντιξοοτήτων και κυρίως κινδύνων η Εκκλησία, οι Διδάσκαλοι του Γένους, τα  Σώματα των Κλεφτών και κατά κύριον Λόγον η Φιλική Εταιρεία.

Οι ήρωες του 1821 την 25ην Μαρτίου ύψωσαν την Σημαίαν της Επαναστάσεως, επικαλούμενοι την βοήθειαν του Χριστού και την σκέπην και τα προς Αυτόν πρεσβείας της Παναγίας Μητρός Του, εις ένα Αγώνα κυριολεκτικώς υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.

«Για του Χριστού την πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία», ήταν το σύνθημά τους.

Ένοπλοι Μακεδόνες αγωνίζονται μετά των αδελφών των εις όλην την Ελλάδα.
Εις το Μεσολόγγι, εις το Πέτα, εις την Κιάφαν, εις την Ύδραν εις τα Ψαρά, εις την Σκιάθον, εις την Εύβοιαν, εις την Στερεάν και αλλαχού.

Τον πόθο για την Ελευθερία εκράτησαν άσβεστο στη Μακεδονία οι Αρματολοί και οι Κλέφτες. Κυριότερο κέντρο των Κλεφτών ήταν ο Όλυμπος.

Η Θεσσαλονίκη, οι Σέρρες, το Μελένικο, η Κοζάνη, η Σιάτιστα, η Νάουσα και πολλές άλλες πόλεις της Μακεδονίας διατήρησαν αμείωτη την Ελληνική ζωτικότητά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της μακραίωνης δουλείας τους υπό τον Τουρκικό ζυγό.

Παπάς Εμμανουήλ

 Όταν δε υπό τις ευλογίες της Εκκλησίας την 25η Μαρτίου 1821 υψώνετο στην Αγία Λαύρα η Σημαία της Επαναστάσεως και η μια κατόπιν της άλλης εξεγείροντο οι υπόδουλες Ελληνικές πόλεις,
 οι Σέρρες επανεστάτησαν και αυτές και συμμερίσθηκαν την τύχη του Έθνους υπό την αρχηγία του μεγάλου τέκνου τους, 
Εμμανουήλ Παπά,
 ο οποίος μυηθείς στη Φιλική Εταιρεία 
υπό του Ιωάννου Φαρμάκη, 
διέθεσε ολόκληρη την σεβαστή περιουσία του
 και όλον το είναι του υπέρ του Απελευθερωτικού Αγώνος.

Η παρά του Εμμανουήλ Παπά, αναπτυχθείσα δραστηριότητα ήταν πολύ μεγάλη. Το επαναστατικό κήρυγμά του και η Επανάσταση της Χαλκιδικής ανησύχησαν βαθέως την Τουρκική Κυβέρνηση.

Ως εκ τούτου για να ανακοπή η επέκταση της Επαναστάσεως, εδόθη εντολή στον Πασά της Θεσσαλονίκης Αμπούλ Αβούδ να εκστρατεύση κατά της Χαλκιδικής και να καταπνίξη στο αίμα την Επανάσταση των Μακεδόνων, όπερ και εγένετο με την πτώση της Κασσάνδρας την 29η Οκτωβρίου ύστερα από σθεναρή αντίσταση των 600 υπερασπιστών της.

Ο Εμμανουήλ Παπάς και οι άνδρες του έμειναν τελείως αβοήθητοι.

Κατόπιν τούτου, εκ μέρους του Εμμανουήλ Παπά εζητήθη η σύμπραξη των οπλαρχηγών του Ολύμπου και η αποστολή πλοίων από την Ύδρα για την απόκρουση της από θαλάσσης επιδρομής των Τούρκων.

 Βλέπων με μεγάλη απογοήτευση την κατάσταση, στην οποία είχε περιέλθει η Επανάσταση στη Χαλκιδική, ο Εμμανουήλ Παπάς, αναχώρησε με τον υιό του από την Κασσάνδρα για την Ύδρα, προκειμένου να επιτύχει το ταχύτερον την αποστολή βοηθείας από πλοία και πολεμοφόδια προς ενίσχυση του Αγώνος στη Χαλκιδική.

Ατυχώς, όμως, συντελούσης και της καταστροφής της Κασσάνδρας, τα γεγονότα έλαβαν ραγδαία εξέλιξη επί τα χείρω.

Δεν ήταν, όμως, πεπρωμένο να φθάση ο Εμμανουήλ Παπάς στην Ύδρα, διότι ύστερα από τόσες κακουχίες και έντονες ψυχικές συγκινήσεις, υπέστη εν πλω συγκοπή καρδίας και απέθανε την 5η Δεκεμβρίου 1821 σε ηλικία μόλις 48 ετών, ενώ το πλοίο παρέπλεε τον Καφηρέα (Κάβο Ντόρο) και ετάφη με τιμές Αντιστρατήγου στην Ύδρα, μετά δε τη μεταβολή του έτους 1843 ανεγράφη το όνομά του, ως ενός των πρωταγωνιστών της Εθνεγερσίας του 1821.

Καρατάσος Τάσος

Ετσι, εξέλιπε μια συμπαθέστατη μορφή του Ιερού Αγώνος των Ελλήνων, στον ένθερμο πατριωτισμό του οποίου ωφείλετο η Επαναστατική κίνηση της Μακεδονίας.

Η συνεισφορά των Μακεδόνων στην Εθνεγερσία του 1821, υπήρξε αποφασιστικής σημασίας και σπουδαιότητος. 

Με τρεις μεγάλες επαναστατικές εστίες που εδημιούργησαν οι Μακεδόνες, ήτοι

στη Χαλκιδική υπό τον Εμμανουήλ Παπά, 
στην περιοχή Βεροίας – Ναούσης και Εδέσσης υπό τους Αγγελήν Γάτσο, Ζαφειράκη Θεοδοσίου και Καρατάσο και 

Γάτσος Αγγελής

Κασομούλης Νικόλαος

στην περιοχή Πιερίας – Ολύμπου υπό τους Γρηγόριο Σάλα, Νικόλαο Κασομούλη και Διαμαντή Ολύμπιο,

 αντέστησαν σθεναρώς εις τους Τούρκους και συνέβαλαν τα μέγιστα στην επιτυχή έκβαση του υπέρ Πίστεως και Πατρίδος Αγώνος των Πανεληλήνων.

Τελικώς, η Επανάσταση στην Μακεδονία κατεπνίγη στο αίμα, αφού οι Τούρκοι διέθεσαν προς τούτο μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις. 

Παρά ταύτα όμως, το αγωνιστικό φρόνημα των Μακεδόνων δεν εκάμφθη και συνέχισαν ούτοι απτόητοι τον Αγώνα, παρέχοντες την συνδρομή τους στην λοιπή αγωνιζόμενη Ελλάδα και προσφέροντες εις αυτήν τους βραχίονες και το αίμα τους.

Πολλοί εξ αυτών διεκρίθησαν  στις μάχες για την τόλμη, την ανδρεία, την αυταπάρνηση και το γενναίο φρόνημά τους.

Προκειμένου, λοιπόν, να συνεχίσουν τον Αγώνα τους και την πολύτιμη συνεισφορά τους

στην Μακεδονική Φάλαγγα, (σημ Yauna Μακεδονική Λεγεώνα)

παρέσχον αμέριστη την συνδρομή τους στην απελευθέρωση του Έθνους των Ελλήνων μέχρι του διπλωματικού τυπικού τέρματος της Ελληνικής Επαναστάσεως που έλαβε χώραν το έτος 1830 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, δια του οποίου ανεγνωρίσθη διεθνώς το Ελληνικό Κράτος με όρια τον Σπερχειό και τον Αχελώο.

Κατακλείοντες σημειώνουμε συμπερασματικώς, ότι οι Μακεδόνες που ως αποστολή τους έταξαν την διαρκή προστασία και άμυνα της Ελλάδος, όντες από αμνημονεύτων χρόνων «πρόφραγμα», δηλαδή προμαχών του Ελληνισμού, με τους συνεχείς αγώνας των εναντίον των ποικίλων επιβούλων της εθνικής ανεξαρτησίας και ακεραιότητος της Ελλάδος, απέτρεψαν πολλάκις την υποδούλωσή της και συνετέλεσαν να θεμελιώσει απερίσπαστος ο Ελληνισμός τον Κλασσικό Πολιτισμό που εκληροδότησε η Ελλάς στην Ανθρωπότητα.